(Kaynak: Donald Davis, NASA JPL/USGS/Universetoday.com)
“Universetoday.com”’da 23 Ekim 2014’te yayımlanan bir yazıda bu konu sorgulandı…
Dünya 65.5 milyon yıl kadar önce bilinen en büyük kozmik çarpmaya maruz kaldı… Çapı 10 km kadar olan bir asteroid veya kuyrukluyıldız çekirdeği (nucleus) Meksika’nın “Yucatan” (kıyı) bölgesine çarptı… Bu çarpma esnasında bölgede 180-200 km çapında (Ay yüzeyindeki “Copernicus” kraterinin iki katı kadar çapta…) bir krater oluştu… Bilim insanları, uzun yıllardır, Dinozorların yok oluşunu bu gökcismi çarpması ile tetiklenen doğa olaylarına bağlamaktaydı… Gerçekte dinozorları ve bir çok yaşam formunu bu olay mı yok etti…? Bu konudan emin olamayan bir kısım araştırmacı, “başka sebepler mevcut olabilir mi” sorusuna cevap aramaya devam etmekte… Bu araştırmacıların önde gdenleri Hindistan’daki “Deccan Traps” oluşumuna sebep olan çok büyük volkan patlamalarının dinozorların yok oluşunun ana sebebi olabileceğini düşünüyor… Bu konudaki bulgular, 19 Ekim 2014’te “Geological Society of America”nın Vancouver (Kanada)’daki toplantısında açıklandı…
Dinozorlar Dünyanın maruz kaldığı “kütle (halinde) yok oluş”ların en iyi bilinen kurbanları oldu… Bu yok oluş ile Dünyanın “Cratecous” periyodu sona erdi…) (Bazı bilim insanları, insanlığın yeryüzünde varoluşunu bu (şanslı) yok oluşa bağlamakta…!) Bu yok oluşun kara parçalarında ve denizlerde yaşayan büyük kütleli canlıların; karada ve suda yaşayan böceklerin, bitkilerin neredeyse tümünün (jeolojik zaman cetvelinde kısa sayılacak birkaç milyon yılda) yok olmasına sebep olduğu düşünülüyor…
“Cretaceous” yok oluşun bir “kozmik çarpma” sonunda meydana gelmesi son otuz yıldan beri en popüler açıklama olarak paylaşıldı… Bu teori 1980’de baba-oğul bilim insanları Luis ve Walter Alvarez (ve ekibi) tarafından ileri sürümüştü… Çarpma bölgesinden toplanan iridyum numuneleri tarih olarak “Cretaceous” periyodunu işaret etmekteydi… Dünya kabuğunda nadiren bulunan iridyumla göktaşlarında sıkça karşılaşılmaktadır… İridyum miktarı ile göktaşı çarpması arasındaki ilişki ilk olarak Apollo astronotlarının Aydan getirdikleri taşlardaın analizi ile oluşturulmuştu… 1991’de, Arizona Üniversitesinden araştırmacı Alan Hildebrand “Chicxulub” adı verilen dev kraterin keşfedildiğini duyurdu… Başka araştırmacılar da, Meksiak ve Haiti’de bu çarpmaya yönelik başka bulguları açıkladı… Bu çarpma teorisini savunanlara göre, gökyüzüne saçılan tozların oluşturduğu bulutlar Dünyanın aylarca, hatta onyıllarca, “çarpma kışı” yaşamasına sebep olmuştu… Küresel ekosistemin çökmesi ile “kütle halinde yok oluş” kaçınılmaz oldu… Araştırmacılar, yine de, çarpmayı takibeden olayları belgelemek için yeterli delil bulmada zorlandı…
“Alvarez”lerin teorisine şüpheyle yaklaşan araştırmacı Gerta Keller (Princeton Universitesi Yer Bilimleri Bölümü), yaptığı araştırmaların sonunda, “Chicxulub” çarpmasının “kütle halinde yok oluş”tan 120 000 yıl kadar önce meydana geldiği sonucuna vardı… 2011’de yayımladığı makalesinde, “Cretecaous” kütle yokoluşunun gök çarpma kraterleri ile ilişkilendirilemediğini ileri sürdü… Jeologların birçok büyük çarpma krateri üzerinde yaptığı araştırmalarda, bu kraterlerin fosil delilleri ile doğrudan ilişkileri kurulamadı…Yine de, beş büyük “kütle yok oluşunun” dördünün volkanik patlamalar ile işkili olabileceği görüldü…
Hindistanda keşfedilen ve “Deccan Trap” adı verilen yüzey oluşumları 3500 metre kalınlığında katılaşmış lav tabakalarıdır… Araştırmacılar bugün Fransa’dan daha büyük bir alanı kaplayan bu oluşumun geçmişte üç kat daha büyük bir alanı kapladığını, bu oluşumun Dünyanın yaşadığı en büyük üç volkanik patlamanın sonunda oluştuğunu ileri sürdü… Araştırmacılara göre, bu patlamalardan en büyüğü “Cretaceous” döneminin sonundan 250 000 yıl önce meydana gelmişti…
Resimdeki mavi alan “Deccan Trap” bölgesi.
(Kaynak: CamArchGrad, English Wikipedia Project/Universetoday.com)
Böyle bir süper patlamanın doğuracağı sonuçları anlamak açısından bir örnel “Laki” volkan patlamasıdır… 1783-84’te meydana gelen ve sekiz ay süren “Laki” (İzlanda) volkan patlaması esnasında akan lavın kapladığı alan 14.2 kilometrekare ve atmosfere saçılan zehirli sülfür dioksit gazının miktarı 122 000 ton kadardı… Bu patlama sonunda ada halkının dörtte biri ile büyük-küçük baş hayvanlarının yarısı öldü… Avrupa ve ABD tarihinin en sert kışını yaşadı… Küresel iklim onlarca yıl olumsuz etkilendi… Bu küresel olayın sebep olduğu kuraklık ve kıtlık sebebiyle milyonlarca insan açlıktan öldü… Araştırmacılara göre, “Deccan Traps”ı oluşturan patlamaların 1.5 milyon kilometrekare lav ile 6500-17000 gigaton (6.5-17 trilyon ton) sülfür dioksit açığa çıkarmış olmalı…
“Deccan Traps” patlamalarının atmosfere çok miktarda karbon dioksit gazını da pompalamış olmalı…Kısaca, bu dönemde, Dünya üzerindeki canlılar aşırı soğuk kışı ve aşırı sıcak yazı ardarda yaşamış olmalı…
Bilim insanları, dinozorları da kütle halinde yok eden “kütle yok oluşu”nun sebeplerini, bir süre daha, araştırmaya ve tartışmaya devam edecek görünüyor… Tartışılmayacak bir husus varsa, o da, dinozorların 200+ milyon yıl kadar süren uzun ve mutlu yaşamlarının sonunda, ardarda gelen ve pek kurtulma şansı olmayan dönemleri yaşamak zorunda kalmalarıdır…
Yararlanılan Kaynak:
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.