Nükleer enerji uzay araçlarında ne zamandan beri kullanılıyor…? (A Brief History of Nuclear Eneergy Usage in Space…)

 

New  Horizons  üzerinde  RTG (Siyah  kısım).

(Kaynak: NASA/KSC/Universetoday.com)

Uzayda  Güneş  enerjisiyle (ışığıyla)  yolculuğun  bir  sınırı  mevcut… Bu  sınır  Ana  Asteroid  Kuşağı (Main Asteroid  Belt)  ile  sınırlı…

Jüpiter  ve  ötesine  gönderilen   araçlar, ısıtma  ve  elektrik  ihtiyaçları  için  nükleer  yakıtla  enerji  sağlayan  enerji  kaynaklarını  beraberinde   taşıdılar…

Araçların  üzerindeki  bataryalar, tekrar  şarj  edilemedikleri  sürece, birkaç  günle  sınırlı  olarak  elektrik  sağlayabildi… Bunların  son   yıllarda  en  fazla  ses  getiren  örnekleri  Rusyanın  Phobos-Grunt   uydusu  ile ESA’nın  Philea  aracı  oldu… Phobos-Grunt,   Güneş  panelleri  açılmadığı  için  Dünya  yörüngesinden  ayrılamadı.. Philae’nin  hikayesi  ise  bu  sitede  detaylı  anlatılmakta…

Birkaç  hafta  sonra   Plüton’a  ulaşması  beklenen   New  Horizons  aracı  da, elektrik  ve  ısıtma  için  enerjisini   Radyoizotop Termonükleer Jeneratör’den (Radioisotope Thermoelectric Generator- RTG) sağlamakta…

Nükleer  enerjinin,  bir  silah  olarak,  kullanılmasının “gayrı-insani”  tarafı  ile   Nükller  Enerji  santralı  kazalarının ürkütücü  faturalarının yanında, uzayda  uzak-mesafe  yolculuklarına  imkan  sağlaması, uzay  meraklıları  için,  sevindirici  ve  vazgeçilemez  bir  durum… Nükleer  yakıtın  uzay  araçlarında  kullanılmasının  hikayesi  “Universetoday.com”  sitesinde   25  Haziran  2015  tarihinde  yayımlanan  bir  yazıda  ele  alındı…

Nükleer  silahların  gücünün  anlaşılmasından  sonra,   bu  güçten  uzay  ortamında  yararlanılması  hususunda  bazı “ilginç”  projeler  de  ortaya  atıldı… Bunlardan  biri  “Proje A119”  (Project  A119) idi… ABD’nin  eriştiği  gücün Sovyetlere  gösterilmesi  için  Ay’da  atom  Bombası  patlatılması…!

Bir  başkası  ile,  atom  bombası  patlatarak  yıldızlararası  yolculuk  yapabilecek    uzay  aracı, “Orion  Projesi”  (Project   Orion)…

Gerek  ABD  ve  gerekse  Sovyetler, bu  silahlara  1967’de  sınırlandırma  getirilmesinden önce, uzayda  nükller  silah  patlatma  testleri  de   gerçekleştirdi…  Güney  Pasifik  bölgesinde 1962’de  gerçekleştirilen  “Starfish”  testi  bunlardan  biriydi…

Enerji  üretimi  için  RTG  kullanılan  ilk  uzay  aracı, 1961  yılında  fırlatılan Transit-4A  uydusuydu…  Daha  sonra  fırlatılan ABD  uydusu  Transit-5BN-3  ve  Sovyet  uydusu Kosmos  954,   nükller  yakıtlarıyla atmosfere  geri  dönünce,   bazı  tartışmalara  (ve  filmlere )  da  konu  oldu…

Plutonyum  kullanan  RTG’ler  Ay’a  iniş  modüllerinde  de  kullanıldı…  Apollo  13’ün  Ay  modülü “Aquarius”   üzerindeki  RTG  ile  Dünya  atmosferine  girdi…

Çevreciler, 1997’deki  Cassini  Aracı  fırlatılışı  da  dahil,  RTG  taşıyan  uzay  araçlarının  fırlatılışını  sürekli  protesto  etti… 

Bir nükleer  RTG Plütonyum-238’in radyoaktif-bozunması  esnasında  ortaya  çıkan   ısıyı  kullanır… Yarılanma  ömrü 87.7  yıl  olan  bu  element saniyede  kilogramı  başına  560  watt’lık  enerji  de  üretir…

Nükller  silahlarda  kullanılan Plütonyum-239’un  üretim  sürecinde  Plütonyum-238  de  üretilmekteydi…Ancak,  ABD  Plütonyum-239  üretimini  1989’da durdurdu…  Bu  sebeple, Mars Laboratuvarı  Curiosity’de  kullanılan  RTG  için   Pu-238  Rusya’dan  satın  alındı…!

Yakın  gelecekte  gerçekleştirilecek  uzay  uçuşlarında  RTG  kullanılmaya  devam  edilecek  görünüyor.. Yine  de, RTG’nin  kullanılmadığı,  elektrik  enerjisinin  güneş  panelleriyle  sağlandığı  araçlar  da  derin  uzaya  gönderildi… 2016  yılında  Jüpitere   varması  beklenen   “Juno”   aracı  bunlardan  biridir…

 

Yararlanılan  Kaynaklar:

http://www.universetoday.com/120950/a-brief-history-of-nukes-in-space/

https://en.wikipedia.org/wiki/High-altitude_nuclear_explosion