Uçuş rotası (Kaynak: NTSB Raporu)
Kaza yeni değil…! 4 Temmuz 2007 tarihinde meydana gelmişti…
Bu kazada, Cessna Citation 550 tipi (6 kişilik) uçak Michigan Gölüne (ABD) düştü… Kazada, iki kişilik uçuş ekibine ilave olarak, organ nakli uzmanı dört-kişilik sağlık ekibi de hayatını kaybetti…
Bu kazayı inceleyen “ABD Ulusal Taşıma Emniyeti Kurulu” (National Transportation Safety Board-NTSB) pek çok bulguya ulaştı… ABD’deki havacılık yeterince denetim altında değil miydi…? Bu yazı bunun bir kısa hikayesi…
Uçak, General Mitchell Havaalanından (Milwaukee, Wisconsin) gündüz saatlerinde havalanır… Havanın kısmen kapalı olması sebebiyle, uçuş “aletli uçuş” (instrument flight rules) olarak planlanmıştır… Uçağı kaptan pilot kullanmaktadır…
Kalkıştan heme sonra pilot uçakta kumanda güçlüğü belirler… Pilot yaşanan bu durumun sebebini teşhis edemez, acilen kalktığı meydana dönmeye çalışır… Kısa süren bu uçuşta pilot uçağa kumanda etmeye, yardımcı pilot da ona yardım etmeye çalışır…Ancak, başarılı olmazlar… Uçak göle düşer…
Kazayı inceleyen NTSB, pilotlardan uçağın imalatçısına kadar, pek çok sahada aksaklık ve eksiklik belirler… NTSB’nin bu raporu, haliyle, “havacılık sanıldığı kadar güvenli değil mi” sorusunu gündeme getirir…!
NTSB’nin belirlemesine göre, kazanın “ana sebebi” (root cause) pilotların karşılaştıkları “anormal uçuş kumandası” drumunu iyi yönetememeleriydi (mismanagement) … Uçuş hızını kontrol edemediler… Uçağın kumandasını (control) sağlayamadılar, ekip koordinasyonu yetersizdi…
Uçağın işletmecisi firma da kusurluydu…Uçuş testlerini uygun şekilde yapmıyordu…
ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) de kusurluydu… Pilot eğitimi ve yetkilendirmelerinde aksaklık ve eksiklikler belirlenmişti… Kaptan pilotun “uçuş emniyeti” algısı zayıf, yardımcı pilotun eğitimi de eksik görünüyordu… Uçuş veri kaydedicisi takılmayan uçakların kokpitlerine alet görüntülerini kaydedecek kameraların konulması gerekliydi… Kazaya uğrayan uçağın otopilot paneli tasarımı, elektrik sigortalarının yeri uygun değildi…Bu cihazların pozisyon teşhisinde güçlükler mevcuttu… Uçuş kumandası trim sisteminde yetersizlikler mevcuttu… FAA denetimleri ve uçuş emniyeti ile ilgili hususların yetkili makamlara bildirimlerinde yetersizlikler mevcuttu…
Yaşanan uçuş kumanda probleminin sebebi neydi…?
NTSB raporuna göre, NTSB kazanın kesin sebebini belirleyememiş…! Raporda, kuvvetli olasılık olarak öne çıkan iki senaryo mevcut… Bunlardan birincisi pilotların “yaw damper” (sapma sönümleyici) yerine, farkında olmadan otopilotu devreye sokmuş olması… Bu durumda pilotla otopilot, birbiri ile mücadele etmiş…!
İkinci senaryoya göre, uçağın yunuslama trim (pitch trim) sisteminin (elektrik) kısa devre yapması sonucu kendikendine çalışması (pitch trim runout) ve pilotların bunu farkedememesi...
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.youtube.com/watch?v=hHsUCmRkqgk
http://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/AAR0906.pdf
