X-ışınları yıldız doğumu için de zararlı…! (X-rays no good for star-birth…!)

 

Gökada’yı  süpüren x-ışınları. (Temsili)

(Kaynak: ESA/spacedaily.com)

Spacedaily.com’da 15 Ocak 2016’da  yayımlanan  bir  habere  göre, Samanyolu  benzeri  bir  gökadanın merkezinden püskürtülen  yüksek  hızlı  gazın bu  gökadanın  yeni  yıldız  oluşumunu zorlaştırdığı  duyuruldu…

Gökadaların merkezindeki çok  büyük  Kara  Deliklerin etrafında  dolanan  madde  disklerinden kuvvetli  rüzgarların  estirildiği biliniyor…

Bilim  insanları, bu  kuvvetli  rüzgarların  bir  taraftan  gaz  bulutlarının birbiri  üzerine  yığılarak yıldız  oluştururken,  diğer  taraftan, birikmiş  gazları  ısıtarak ve  bölgeden  uzaklaştırarak, yıldız  oluşumunu engelleyebileceğini düşünüyordu… Ayrıca, bu  gibi  rüzgarların  yıldız  oluşumunu  etkileyebilmesinin   ancak çarpışan  büyük eliptik  gökadalar  durumunda  mümkün  olabileceği  düşünülüyordu…

Araştırmacılar, ilk  defa  olarak, bu  durumu “Seyfert”  adı  verilen, normal  tipte  olan  ve birleşme  süreci  yaşamayan,  bir  gökadası  içinde belirlediler…!

Seyfert  gökadalar, görünür  ışıkta  Samanyolu  gibi  spiral şekilde  görünen, fakat, tüm  elektromanyetik  dalga  tayfında  ışıma  yapan, merkezlerindeki  Kara  Deliği  aktif  gökadalar…

Dünyadan  800  milyon  ışık  yılı  uzakta  olan  ve  IRAS17020+4544  olarak  kataloklanan  bu  gökadanın merkezindeki Kara  Delik  Güneşin altı  milyon katı  bir  kütleye  sahip… Çevresindeki  gazı  emerek, çevresindeki  maddenin  orta  şiddette  parlamasını  sağlıyor…

XMM-Newton aracı  ile  yapılan  gözlemden, bu  Kara  Deliğin  tetiklediği  rüzgarların  hızının saniyede 23 000- 33 000  kilometre  (ışık  hızının yüzde  onu) kadar  olduğu  ve Seyfert  tibi  bir  gökadadan, çok  hızlı x-ışık  püskürmesi,    ilk  defa  olarak,   belirlendi… Diğer  taraftan, bu gökadadan  püsküren  gazların demir  atomlarınca  zengin olması beklenirken,  bunların daha  hafif  olan,  oksijen  atomlarınca  zengin  olması  da  araştırmacıları  şaşırtan  bir  başka  husus…!

Araştırmacılar IRAS17020+4544  gibi  Samanyolunun  da, bir  dönem, benzer  rüzgarları yaşamış  olabileceğini  düşünüyor…

  

Yararlanılan Kaynaklar:

 http://www.spacedaily.com/reports/A_Milky_Way_twin_swept_by_an_ultra_fast_X_ray_wind_999.html