Wolf-Rayet yıldızı: HD 50896 (Merkezdeki pembe yıldız)
(Kaynak: ESA, J. Toala & M. Guerrero (IAA-CSIC), Y.-H. Chu & R. Gruendl (UIUC), S. Arthur (CRyA–UNAM), R. Smith (NOAO/CTIO), S. Snowden (NASA/GSFC) and G. Ramos-Larios (IAM)/space.com)
İlk Wolf-Rayet yıldızı 1867’de keşfedilmiş… Paris Gözlemevinde çalışan Charles Wolf ve Georges Rayet tarafından… Bu yıldızın emisyon spektral çizgileri bu astronomların dikkatini çekmişti…
25 Nisan 2016 tarihinde “space.com”da yayımlanan bir yazıda bu yıldızlar tanıtıldı…
Büyük kütleli bu tip bir yıldızın yayımladığı yüksek-enerjili morötesi ışık, bu yıldız tarafından uzaya atılmış gaz tarafından absorblanır ve belirli bir dalga boyunda ilave parlamaya yol açar… Wolf ve Rayet’in gözlediği durum buydu…: Flöresan ışıması…!
Araştırmacılara göre, Wolf-Rayet (WR) yıldızları, büyük bir süpernovanın öncesindeki aşamayı gösteriyor…
Araştırmacılar, WR yıldızlarının hayli iyonize hidrojen, helyum veya karbonun spektral bandlarını gösteren, heterojen yıldız grubu olduğunu belirledi… Bu yıldızların ışık spektrumu yüzey sıcaklıklarının 30 000-200 000 Kelvin kadar olabildiğini gösterdi… Araştırmacılar, bu yıldızların yüzeyinin ağır elementlerle zenginleşmiş olduğunu ve yüzeyde kuvvetli rüzgarların estiğini düşünüyor…
Araştırmacılara göre, klasik (veya Popülasyon I) tipteki WR yıldızlarının dış hidrojen katmanını tamamen kaybetmiş olan ve çekirdeğinde helyum veya daha ağır elementleri yakan (fusion) buyük kütleli yıldızlar olduğunu düşünüyor… WR yıldızlarının bir alt grubu, Güneş kütlesindeyken füzyon reaksiyonu tamamlanan, karbon-oksijen çekirdeğe sahip olan ve gezegen bulutsularının merkezinde yer alan yıldızlar…
Bir başka (Tip WNh) grubu ise, spektrumunda hidrojen çizgilerini gösteren, çekirdeğinde hidrojen yakmaya ve radyasyonla-tetiklenen kütle kaybı devam eden, genç ve çok büyük kütleli yıldızlar…
Araştırmacıların belirlediğine göre, çıplak gözle gözlenebilen yıldızlardan Gamma Velorum ve Theta Muscae, ayrıca, (30 Doradus kümesi içinde) bilinen en büyük kütleli yıldız R136a1 WR yıldızları…
1867 yılında, Paris Gözlemevi astronomlarından Charles Wolf ve Georges Rayet, Cygnus yıldız kümesi içinde üç yıldızı ( HD 191765, HD 192103 and HD 192641) keşfetmişti… Daha sonra WR 134, WR135, ve WR137 olarak kataloglanan bu yıldızlar spektrumlarında geniş emisyon bantları göstermişti… Araştırmacılara göre, yıldızların çoğu spektrumlarında sadece absorpsiyon bantları gösterir… Dolayısıyla bu WR yıldızlarının farklı olduğu kolayca anlaşılmıştı…!
WR yıldızlarının emisyon bantlarının tabiatı on yıllarca bir sır olarak kaldı… Edward C. Pickering, bu çizgilerin hidrojenin (Pickering Çizgi Serileri) alışılmadık bir durumundan kaynaklandığını ileri sürdü…
Daha sonra gösterildi ki, bu çizgiler, 1868’de keşfedilen, Helyumun varlığından kaynaklanmaktaydı… Pickering, WR spektrumunun bulutsu spektrumu ile benzerliğini farkederek, WR yıldızlarının gerçekte, bir bulutsuların merkezlerindeki yıldızlar olduğu sonucuna vardı…
1929’a kadar, emisyon bantlarının genişliğinin Doppler genişletmesinden ( Doppler broadening ) kaynaklandığı, yıldızı saran gaz bulutunun saniyede 300-2400 kilometre hızla hareket ediyor olduğu düşünülmekteydi…Bu görüşe göre, WR yıldızları uzaya, sürekli genişleyen gaz bulutsusu oluşturacak şekilde, sürekli gaz püskürmekteydi… Bu gazı yüksek hızla şişiren kuvvet radyasyon basıncıdır… Bugün, WR spektrumuna sahip birçok yıldızın WR tipi yıldızlar olduğu iyi bilinmektedir… Yine de, benzer spektrum gösteren birçok yıldızın gözlenebilir bir bulutsu ile ilişkisi belirlenememiştir…
Yapılan ölçümlerde, WR yıldızlarının spektrumunda Helyumun yanında Karbon, Oksijen ve nitrojen emisyon çizgileri de belirlendi… 1938’de, Uluslararası Astronomi Birliği WR yıldızlarının spektrumunu, Nitrojen veya Karbon-Oksijen baskınlığına bağlı olarak, WN ve WC olarak sınıfladı.
WR yıldızı WR31a’nın NASA tarafından Şubat 2016 tarihinde yayımlanan fotoğrafında, Dünyadan 30 000 ışık yılı uzaklıkta ve Carna takımyıldızı içinde yer alan ve bir Hidrojen bulutu ile sarılı olan WR yıldızı WR31a görülüyor…
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.youtube.com/watch?v=g9XyZ2r0z3g
http://www.space.com/32689-massive-wolf-rayet-stars-not-fully-understood.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Wolf%E2%80%93Rayet_star
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.