Nötron Yıldızı ile Kuark Yıldızı farkı.
(Kaynak: Chandra/universetoday.com)
Fraser Cain “Universe Today” sitesinin yayımcısı (publisher)… “Universetoday.com”da 25 Temmuz 2016 tarihinde yayımlanan bir yazıda, bu “yeni tip” yıldızı; “Quark Yıldızı”nı açıklamış…
“Beyaz Cüce” yıldızlar (White Dwarf) Güneş benzeri yıldızların kalıntıları…; ana sıralama safhasını (main sequence phase) geçip, soğumaya devam eden yıldızlar…
Güneşten çok daha büyük kütleye sahip yıldızlar birer süpernova patlamasını takiben, nötron yıldızlarına (veya pulsarlara) dönüşmekte…
Bu yıldızların yoğunlukları (ve haliyle) kütleçekimleri çok büyük olduğundan, atomlarının tüm protonları ve elektronları birbiriyle kaynamış durumdadır…Böyle bir yıldızın bir çay kaşığının alabileceği kadarının kütlesinin bir milyon ton kadar geleceği hesaplanmakta…
Ve…Kara Delikler var… çok daha büyük Süpernova patlamalarını takiben oluşan bu Kara Deliklerin yoğunluğu ve kütleçekimi o kadar güçlüdür ki, atomları birarada tutan kuvvetlerin de üstesinden gelirler…!
Varlıkları teorik fizikçiler tarafından ileri sürülen Beyaz Cüceler, Nötron Yıldızları ve Kara Deliklerin varlığı doğrudan veya dolaylı olarak gerçekleştirilen gözlemlerle doğrulandı…
Teorik fizikçiler, yıldızlar için, sürekli olarak, yeni teoriler ileri sürmekte… Bunlardan biri “Kuark Yıldızları” (Quark Stars)…!
Teorik fizikçilere göre, Nötron Yıldızları çok çok büyük kütleçekimleri sebebiyle, içlerindeki proton ve elektronları ezerek, nötronlara dönüştürmekte…! Yıldızın tümü nötronlardan oluşmakta…
Bir Nötron Yıldızına kütle ilave edilmeye devam edilirse, kritik sınır aşıldığında, bu yıldız yapısal bütünlüğünü koruyamaz ve bir Kara Deliğe çökerek dönüşür…!
Güneşimiz gibi bir yıldızın katmanları vardır… Dış konvektif bölgeden (convective zone) sonra, radyoaktif bölge…takiben de, tüm füzyon reaksiyonunun gerçekleştiği çekirdek (core)…
Benzer bir bakışla, bir Nötron Yıldızının da tabakalarının mevcut olup olmadığı düşünülebilir…
Bir düşünceye göre, “Kuark Yıldızı”, bir Nötron Yıldızı ile Kara Deliğin arasındaki bir safhada olan yıldızdır…Kuark Yıldızları, çekirdeğini oluşturan nötronları parçalanmış, ancak, henüz çökerek bir Kara Deliğe dönüşememiş yıldızlardır…!
Bu gök cisimlerinde, nötronların içindeki “Up” ve “Down” Kuarklar (Quark) daha ileri seviyede sıkıştırılarak, acayip bir madde olarak kabul edilen, “Strange” Kuark tipine dönüşürler…
Astronomlar normal bir Süpernova patlamasının yüz katı kadar enerji açığa çıkaran başka tip bir Süpernova keşfetti… Bilim insanları, gözlenen bu çok güçlü patlamanın, yol arkadaşı başka bir yıldızdan madde emerek patlayan, dengesiz bir Nötron Yıldızının (ikinci defa) patlamasıyla oluşmuş olabileceğini düşünüyor…
Araştırmacılar, Kuark Yıldızları eğer mevcut ise, bunların Nötron Yıldızlarından daha küçük olması gerektiğini düşünüyor…Çapları 16 kilometre kadar…!
Bilim insanları, eğer Kuark Yıldızları mevcut ise, bunların uzun süre varlığını koruyamayacağını düşünüyor…
Kuark Yıldızları hipotezi ilk defa, 1965’te, Sovyet fizikçiler D.D. Ivanenko ve D.F. Kurdgelaidze tarafından önerildi… Kuark Maddenin davranışı parçacık çarpıştırıcılarında detaylı olarak incelendi…Ancak, bu deneylerde, bir atom çekirdeğinden daha büyük olamayan ve takiben hemen bozunan, çok sıcak ( 1012 Kelvin) quark-gluon plazma damlacıkları (blob) elde edilebildi…
Kuark maddesi, ancak, çok yüksek basınç ve sıcaklık ortamında dengede kalabildiğinden, bilim insanları, bu maddenin ancak bir Nötron Yıldızının çekirdeğinde mevcut olabileceğini düşünüyor…!
Tamamı Kuark Maddesinden oluşacak bir yıldızın oluşumundan hemen sonra bozunacağı tahmin ediliyor…
Bilim insanları kararsız olan “up” ve “down” Kuarkların bir kısmının “acayip” (strange) Kuarka dönüştürülmesiyle, daha düşük basınç ve sıcaklıklarda kararlı hale getirilebileceğini düşünüyor (Bodmer–Witten assumption)…!
Bazı teorik çalışmalarda Kuark Yıldızlarının Büyük Patlamayı takibeden ortamda da üretilmiş olabileceği ileri sürüldü…
Bu yıldızlar bugüne kadar varlığını sürdürmüş olabilir…!
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.youtube.com/watch?v=f7xv1OamsCw
http://www.universetoday.com/130031/what-are-quark-stars/
https://en.wikipedia.org/wiki/Quark_star
