(Kaynak: Max Planck Institute for Gravitational Physics/B. Knispel (photo), NASA (pulsar illustration)/spacedaily.com)
Spacedaily.com’da 9 Aralık 2016 tarihinde yayımlanan bir habere göre, evden katılınabilen “Einstein@Home” projesi kapsamında, 25 000 ışık yılı uzaklıktaki Pulsar PSR J1913+1102 sistemi keşfedildi…!
Herbirinin kütlesi Güneşten daha büyük fakat çapları ancak 20 kilometre kadar olabilen bu yıldızlar birbirinin etrafında beş saatten daha kısa bir sürede dolanmakta…
Bu yıldız sistemi keşfi “Max Planck Institute for Gravitational Physics” deki ve “Max Planck Institute for Radio Astronomy”deki araştırmacılar ile evden katılınabilen “”Einstein@Home” projesine katılan sıradan vatandaşların da katkısıyla gerçekleştirildi…
Bugüne kadar bu şekildeki yıldız sistemlerinden sadece ondördü keşfedilebildi… Keşfi son olarak gerçekleştirilen bu sistem bugüne kadar keşfedilenlerin en büyük kütlelisi…
Bilim insanları, ikili nötron yıldızı sistemlerinin, Einstein’in genel görecelik teorisinin ve LIGO Dedektörleriyle gravitasyon-dalgalarının doğrulanmasında önemli birer laboratuvar ortamı sağladığını düşünüyor…
Nötron yıldızlarının süpernova patlamalarının çok yüksek seviyede mıknatıslanmış ve yoğunlaşmış kalıntıları olduğu kabul ediliyor… Bu cisimler, çok büyük hızla dönen birer “deniz feneri” gibi, uzaya radyo dalgaları halinde ışın demetleri yayımlamakta… Işın demetinin doğrultusu Dünya yönünde olabilen bu gök cisimleri “pals”ler (pulse) halinde ışıma yapan (radio pulsar) gök cisimleri olarak gözlenmekte…
Bugüne kadar varlığı belirlenebilen 2500 kadar “pulsar”ın büyük bir kısmının yalnız başına olduğu anlaşıldı… Belirlenen pulsarların sadece 255’inin ikili-pulsar sistemi (pulsar ve yol arkadaşı normal bir yıldız) olduğu anlaşıldı… Bir nötron yıldızının yörüngesinde dolanan pulsar oranı ise pulsarların yirmide biri kadar…!
Bu yeni keşif Arecibo Radyo Teleskobuyla sağlanan veri kullanılarak gerçekleştirildi… PALFA (Pulsar Surveys with the Arecibo L-Feed Array) konsorsyumu yeni Radyo-Pulsarları bulmaya yönelik bir proje çalışması… PALFA, şimdiye kadar 171 radyo pulsarı belirledi…Bu keşiflerin 31’i ise Einstein@Home (alt projesi) kapsamında gerçekleştirildi…
Einstein@Home, 40 000 kadar gönüllü katılımcının ve onlara ait 50 000 kadar laptop, PC ve “akıllı telefonun”’un entegrasyonuyla, ortaya çıkan hesaplama gücünü kullanan bir proje çalışması… Bu entegrasyonla, Dünyada mevcut 60 süper-bilgisayardan biri elde edilmiş oldu (1.7 PetaFlop/s)…
Bu ikili-sistemin Einstein@Home projesi kapsamında 2012 yılında keşfinden sonra, Arecibo Teleskobunu kullanan araştırmacılar radyo pulsarın eksenel dönme hızını ve yörüngesini hassas bir şekilde belirlediler…Eksenel dönme hızı 27.2 milisaniye (saniyede 37 defa) kadardı… (Buna inanmakta zorlandığımızı itiraf edelim !)…
Araştırmacılar bu pulsarın manyetik alanının Dünyanınkinin birkaç milyar katı olduğunu hesaplıyor… Yörüngesindeki eliptiklikten hareketle, bir süpernova olarak patlayan “yoldaş” yıldızın sebep olduğu patlamanın, ikilinin “yol arkadaşlığını” bozamasa da, yörüngenin eliptik olmasına sebep olduğunu düşünüyor…
Araştırmacılar, ilave olarak, Merkür’ün yörünge düzleminin Güneşin etrafında sürekli olarak dolanması (açısal kayması) gibi, bu ikili sistemin yörüngesinin de, zaman içinde dönmekte olduğunu belirledi… Kısaca, Einstein’in genel görecelik kuramında ileri sürülen bir astronomi olayı (durumu)…!
Herne kadar, Merkürün yörünge düzlemi yılda 0.0001 derece kaymakta ise de, J1913+1102’nin yörüngesinin bunun 47 000 katı bir açısal hızla kaymakta olduğu belirlendi… Bu, yılda 5.6 derecelik bir kayma demek…
“Relativistic periastron advance” olarak adlandırılan bu etkinin büyüklüğü radyo-pulsarın ve onun yol arkadaşının toplam kütlesine (2.88 Güneş kütlesi) bağlı…
Araştırmacılar, gösterdikleri tüm çabaya rağmen, “yol arkadaşı” yıldızdan herhangi bir “radyo dalgası ışıması”nı belirleyemediler…!
Bilim insanları J1913+1102 gibi çift nötron yıldızı sistemlerinin gravitasyon-dalgası astronomisinde önemli gelişmelere yol açacağını düşünüyor…
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.youtube.com/watch?v=0mce9yNGhIE
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.