Pulsar, NGC 5907 X-1
(Kaynak: ESA/earthsky.org)
Deborah Byrd’ın earthsky.org’da 21 Şubat 2017’de duyurduğu bir habere göre, astronomlar, en uzak ve en parlak Pulsarı belirledi…
Büyük bir yıldızın hızla dönen kalıntısı olan bu gök cisminin bir saniyelik sürede Güneşin 3.5 yılda ürettiği enerji kadar bir enerjiyi açığa çıkardığı (release) söyleniyor…!
INAF (Roma, İtalya) Gözlemevinden Gian Luca Israel’in yaptığı açıklamaya göre, ESA’nın uzay gözlemevi XMM-Newton tarafından belirlenen ve ekseni etrafında, yaklaşık saniyede bir defa dönmekte olan bu gök cisminin, daha önce belirlenen en parlak Pulsarın 50 katı kadar parlaklıkta olduğu belirlendi…Bu gök cismi Dünyadan 50 milyon ışık yılı uzaklığıyla, bugüne kadar belirlenen en uzak Pulsar…
Bilim insanları, ancak Nötron Yıldızlarının bu kadar hızlı dönüşlere parçalanmadan dayanabildiğini söylüyor… Pulsarlar, periyodik ve eksenel ışıma (pulses of radiation) yapan manyetize olmuş Nötron Yıldızları…
Bu ışıma Dünya yönünde gerçekleştiğinde, Pulsarlar Deniz Feneri ( lighthouse beacon ) gibi, periyodik olarak yanıp-sönen ışık kaynakları olarak görünüyor…
Başlangıçta büyük bir yıldız iken, doğal yaşam süreçlerinin sonunda güçlü bir süpernova olarak patlayan bu gök cisimleri, daha sonraki aşamada aşırı yoğun “kalıntı” yıldıza (nötron yıldızı) dönüşmekte…
ESA’nın XMM-Newton Gözlemevi, 13 yıldan beri, bu tür gök cisimlerini araştırdı ve birçok defa da belirledi…
NASA’nın Nustar gözlem uydusu tarafından da belirlenen bu gök cisminin dönme periyodunun 2003 yılında 1.43 saniye iken, 2014’te 1.13 saniyeye azaldığı anlaşıldı…!
Araştırmacılar, bu eksenel dönme hızındaki değişimin Pulsarın yol arkadaşı yıldızdan emdiği madde ile ilişkili olduğunu düşünüyor… (Bu noktada belirtelim: bir taraftan kütle kazanırken, diğer taraftan eksenel dönme hızının artmasının arkasındaki fiziksel gerçeği kavrayabilmek, henüz, bizim için zor…!)
Araştırmacılar benzer bir güçlüğü bu gök cisimlerinde “madde emme” (accretion process) ile gözlenen 1000 defa daha parlak (1,000 times more luminous ) olma durumunu anlamakta yaşıyor…
NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemeviyle, 1000 ışık yılı uzaklıktaki Vela Pulsarının alınan görüntüsünden, Pulsar tarafından “fışkırtılan” jetler (ışık hızının %70 kadar bir oranında, hızla hareket eden yüklü parçacıklar; fast-moving jet of particles ) açıkça görüntülenebildi… Bu gök cismi saniyede onbir defa dönmekte…
Vela Pulsarı
(Kaynak: NASA/Chandra)
Göründüğü kadarıyla, Evren pek çok (henüz) bilinmeyenle dolu… Araştırmacılar da, çok büyük emekler harcayarak, bunları ortaya çıkarıyor…
Kim bilir…daha neler keşfedilecek…?
Yararlanılan Kaynaklar:
http://earthsky.org/space/ngc-5907-x-1-brightest-farthest-pulsar
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.