(Kaynak: NASA/JPL-Caltech)
NASA’nın sitesinde 9 Mart 2017 tarihinde yayımlanan bir habere göre, izi 2009 yılında kaybedilen uzay aracı, Chandrayaan-1, NASA’nın DSS-14 radarı ile belirlendi… Kaliforniyadaki “Goldstone” Derin Uzay İletişim Kompleksinde ( Deep Space Communications Complex) bulunan ve 18 Mart 1966’da, Marsa ulaşan Mariner 4’le de iletişimi sağlayan, 70 metre çapındaki radar anteniyle Chandrayaan-1’i tespit etmek mümkün oldu…
NASA’daki bilim insanlarına göre, Dünya yörüngesindeki uzay araçlarının ve uzay çöplerinin yerinin belirlenmesi teknolojik olarak zorlukla gerçekleştirilebilmekte… Kaybolan araç Ayın yörüngesinde olunca durum daha da zorlaşmakta… Ayın parladığı ortamda kayıp küçük bir cismi optik teleskoplarla araştırmak başarısızlıkla sonuçlanmakta…
Ancak, NASA’nın Pasedena-Kaliforniya’daki “Jet İtkisi Laboratuvarında” (NASA’s Jet Propulsion Laboratory) çalışan bilim insanları, kayıp bu uzay aracının yerini belirlemeyi başardı…
Hindistanın uzay aracı Chandrayaan-1 ile en son iletişim Ağustos 2009’da gerçekleşmişti…
Bir küçük otomobilin yarısı büyüklüğündeki bu aracın yerini belirlemek için, Ayın yüzeyine yakın bir bölgeye, 70 metrelik antenle gönderilen radar sinyallerinin yansımaları 100 metre çapındaki Green Bank (West Virginia) Radyo-Teleskobuyla izlendi…
Ayın farklı yoğunlukta olan ve farklı kütleçekimi uygulayan bölgeleri, zaman içinde, uzay araçlarının yörüngelerinde değişiklik yapabilmekte, hatta onların yörüngeden çıkarak Ay yüzeyine çarpmasına sebep olabilmekte…
JPL’de yapılan hesaplamalara göre, bu aracın halen yörüngede dolanıyor olması gerektiği bilinmekteydi… Yine de, araçla iletişim kaybedildiğinden, araç teknik olarak “kayıp” durumdaydı…
Aracın, Ayın kutuplarından geçen bir yörüngede dolanıyor olması, onun yerinin belirlenmesini nisbeten kolaylaştırdı… Radar antenini Ayın kuzey kutbunun 160 kilometre yukarısına nişanlayan araştırmacılar, kayıp aracın radarın ışınını kesmesini beklediler… Bu bekleme 2 Temmuz 2016’da ilk olumlu işaretini verdi…!
Ayın yörüngesindeki bir dolanışını iki saat sekiz dakikada tamamlayan aracın, iki saatlik bir gözlem süresinde kutup bölgesinden iki defa geçmesi gerekiyordu… Radar izlerinden belirlenen işaret (radar signature) bu iki saat kadarlık periyodla uyuştu…
Aracın güncellenen yörünge (hız, yükseklik) bilgileri daha sonra, Dünya yüzeyindeki en büyük astronomi radarı sistemi olan “Arecibo Observatory” (Puerto Rico) ile doğrulandı… (Kaynak yazıda, Çinin inşa ettiği ve halen test/kalibre sürecinde olan en büyük radyo teleskoptan bahsedilmemiş…!)
NASA’daki bilim insanları, Goldstone, Arecibo ve Green Bank radyo teleskoplarının Ay yörüngesindeki küçük uyduların izlenmesinde, çarpışma riski hesabı (collision hazard assessment) ve yörünge düzeltme ihtiyacı hesabında önemli katkı sağlayabileceğini düşünüyor…
Çinin yeni radyo teleskobu da dikkate alındığında, Aya insanlı yolculukların biraz daha emniyetli bir şekilde yapılması mümkün olabilir…
Yararlanılan Kaynaklar:
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.