Gravitasyon dalgaları (temsili)
(Kaynak: sciencealert.com)
Mike Mcrae’nın, sciencealert.com’da 22 Mayıs 2017 tarihinde (ve Matt Williams’ın, Universetoday.com’da 23 Mayıs 2017 tarihinde) yayımlanan bir haberine göre, böyle bir olasılık mevcut…!
LIGO ( Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory ) deneyini gerçekleştiren araştırmacılar, “Gravitasyon dalgaları”nı, ilk defa olarak belirlediklerini, 11 Aralık 2016 tarihinde açıklamıştı…
Einstein’in, yüzyıl kadar önce, Genel Görecelik Teorisinde açıkladığı bu önerme böylece doğrulanmış oldu… Bu gelişme Evrenbilimde ve astrofizikte yeni bir araştırma yolunun açılmasını tetikledi… En azından, bilim dünyasında böyle algılandı…
Genel Görecelik Teorisi, Kara Delikler gibi çok büyük kütleli iki cismin, birbiri etrafında dolanırken, ışık hızıyla uzaya gravitasyon dalgaları yayımlayacağını söylemekte… Araştırmacılar, LIGO deneyi ile, gravitasyon dalgalarının yol açtığı bu “uzay esnamesi”ni 2015-2017 döneminde iki defa belirledi… Araştırmacılara göre, Dünyaya bu olaydan 1.3 milyar yıl sonra ulaşan ve 0.2 saniye kadar süren bu dalgalar uzayı bir protonun çapı kadar esnetti…!
Monash Üniverstesindeki araştırmacılar bu keşifte önemli bir rol oynamıştı… Bu keşiften bir yıl sonra, Monash Astrofizik Merkezindeki ( Monash Center for Astrophysics) araştırmacılar yeni bir önermede bulundular…”orphan memory”… Eğer, bu önermeleri kanıtlanabilirse, garavitasyon dalgaları ve uzay-zaman kavramında Einstein’i bile kıskandıracak bir keşif yapılmış olacak…!
Araştırma grubuna göre, gravitasyon dalgalarının (parent signal) uzay-zamanda bıraktığı izleri belirlemek mümkün… Ayrıca, bu belirleme işlemi, ana sinyal (parent signal) ortada olmasa bile, LIGO ekipmanının kabiliyeti geliştirilerek, gerçekleştirilebilir…
Araştırmacılar, ortaya çıkan gravitasyon dalgaları uzay-zamanı büktüğünde ( dalgalandırdığında) uzay-zamandaki bu deformasyon zamanla kaybolmaz… Kalıcıdır…!
“Artık Hafıza” (Orphan Memory) olarak adlandırılan bu durum, “Ana Dalga”nın (Parent Wave) doğrudan belirlenemediği durumlarda da geçerli bir durum…
Halen, ABD’de mevcut olan dedektörlerden LIGO ve VIRGO, sadece, belirli frekanstaki (belirli tip kaynak tarafından üretilmiş) gravitasyon dalgalarını belirleme ve kaynağına doğru, izini sürme kabiliyetine sahip…
Mikro Kara Delik gibi kaynaklar tarafından üretilmiş yüksek-frekanslı dalgaları belirleme kabiliyeti mevcut değil…
Ancak, bu yeni araştırmaya göre, LIGO ekipmanı ile, ileride, bugünkü belirleme kabiliyeti dışında kalan frekanstaki dalgaları da belirlemesi mümkün olabilir…
Araştırmacılar, yapılacak iyileştirmelerle, yüksek-frekanslı gravitasyon dalgalarının oluşturacağı “orphan memory”nin LIGO ve VIRGO ekipmanıyla belirlenebileceğini düşünüyor… Tabi, bu dalgaları oluşturacak kaynaklar gerçekten mevcut ise…
Araştırmacılar, LIGO ekipmanının kabiliyetinin artırılabilmesi için, üçüncü nesil gravitasyon dalga dedektörü olacak Einstein Teleskobu ve Kozmik Araştırıcı’nın inşa edilip kullanıma alınmasının gerekeceğini söylüyor…
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.universetoday.com/135690/gravitational-waves-permanently-alter-nature-spacetime-1/
https://www.sciencealert.com/memories-of-gravitational-waves-could-help-us-detect-exotic-physics
