Cassiopeia A
(Kaynak: spacedaily.com)
Spacedaily.com’da 28 Haziran 2017 tarihinde yayımlanan bir habere göre, Max Planck Astrofizik Enstitüsündeki (Max Planck Institute for Astrophysics-MPA) ve RIKEN’deki (Japonya) araştırmacılar, 340 yaşındaki süpernova kalıntısı Cassiopeia A içindeki radyoaktif titanyum ve nikelin dağılımını açıklayabildirler.
Bilim insanları, Evrende mevcut olan ağır kimyasal elementlerin süpernova olarak patlayan yıldızlar tarafından üretildiğini söylemekte… (Parmaklarımızda taşıdığımız yüzüklerdeki altın yıldızlar tarafından sentezlendi…!)
Radyoaktif atomik çekirdekler (atomic nuclei) bu patlama sürecinde, yıldızların çok sıcak iç bölgelerinde sentezlendi…
Bilim insanları, mevcut imkanlarla gözlenemeyen bu iç bölgelerde gerçekleşen ve patlamaya yol açan süreci, ortaya çıkan maddeyi analiz ederek açıklamaya çalışmakta…
Gerçekleştirilen bilgisayar modelleri, bu patlamalı-yıldız ölümlerinin, Nötron Yıldızlarından kaçan nötrinolar tarafından tetikleniyor olabileceği hususundaki teorik düşünceleri güçlü bir şekilde destekledi…
Büyük kütleli yıldızların “birinci” yaşamlarının sonunda süpernova olarak adlandırılan bir patlamayla yok oldukları biliniyor. (“İkinci” yaşamları, patlama kalıntısından bir Beyaz Cücenin doğması ve yaşamaya devam etmesi…!)
Bu yıldızlar, milyonlarca yıl sürecek kararlı bir evrim sürecinden sonra, çoğunluğu demirden oluşan bir merkezi çekirdek oluşturur… Bu çekirdek Güneşin kütlesinin birbuçuk katına ulaştığında, kendi kütleçekimi etkisi (gravity) altında çökerek, bir Nötron Yıldızı oluşturur… Bu şiddetli patlama olayında, çok büyük miktarda enerji nötrinolar halinde yayımlanır…
Neredeyse kütlesiz kabul edilen elementer parçacık olan Nötrinolar yeni doğan Nötron Yıldızlarının içindeki beşyüzmilyar dereceyi aşan sıcaklık ve atom çekirdeğinden daha yoğun ortamda bol miktarda üretilir…
Yıldız patlamasını tetikleyen süreç elli yıldan beri, astronomlar için bir bilmeceydi… Bilim insanları, nötrino saçılımının tipik bir süpernova patlamasında açığa çıkan enerjinin yüz katına erişebildiğini hesapladı… Bir Nötron Yıldızının çok sıcak iç katmanından uzaya saçılan Nötrinoların sadece küçük bir kısmı etrafı saran gaz tarafından absorblanmakta… Nötrinoların ısıttığı gaz da hızla genleşerek etrafa saçılmakta…
Yaşamının birinci dönemini tamamlamakta olan yıldızın dış gaz katmanları ile birlikte, bu nükleer patlama sürecinde sentezlenen kimyasal elementler de, bu yıldızı saran uzaya saçılır…
Bilim insanları, kimyasal element üretiminin, patlamanın tetiklediği yüksek hızlı gaz içinde de devam ettiğini düşünüyor… 22 proton ve 22 nötronlu “44Ti” (Titanyum), 28 Nötronlu ve 28 Protonlu “56Ni” (Nikel) bu kapsamda üretilen elementlerden… Kararsız olan bu (izotop)elementler daha sonra Kalsiyuma ve Demire dönüşmekte…
11 000 ışık-yılı uzaklıktaki Cassiopeia A (Cas A) ilk olarak 1680’de gözlenmişti…
Yararlanılan Kaynaklar:
