2008 yılı Ay tutulması safhaları.
(Kaynak: Anthony Ayiomamitis /syfy.com)
Hemen heyecanlanmayın… Ülkemizden gözlenemeyecek…!
Yine de, ABD’de yaşayan okuyucularımız, uygun bir konuma giderek, bu olayı detaylı olarak gözleyebilir; fotoğraflayabilir…
“Tutulma” olayı, gerçekte, bir perdeleme / gölgeleme… Diğerinin görünmesini kısmen veya tamamen engelleme olayı…
Güneş tutulması (solar eclipse), Ay’ın Güneşin görünmesini kısmen veya tamamen engellemesi…
Güneşin görünür çapının Ay’ınkinin dörtyüz katı kadarken, Güneşin Dünyaya uzaklığının Ay’ın Dünyaya uzaklığının dörtyüz katı kadar olması, bu ilginç gök olayının gerçekleşmesini mümkün kılmakta… Bazı özel zamanlarda, Ay Güneş diskini-neredeyse-tamamen kapatabilmekte…
Bu durum gerçekleştiğinde, Güneş radyasyonunun (ışımasının) Dünyaya ulaşması bir süreliğine engellendiğinden, gözlem yapılan bölgede hava hissedilir derecede serinlemekte ve kararmakta…
Eğitimli / bilinçli gözlemciler için zevk alınacak bu hoş olay, astronomi hakkında yeterli bilgisi mevcut olmayan insanları çağlar boyunca korkuttu… Bu (geçici) tutulmaya son vermek için (rahmetli Ninem gibi) teneke çalanlar, havaya tüfek ateşleyenler,… oldu…(Hâlâ da olmakta…!)
Güneş tutulması, Ay’ın düzgün-dairesel diski sebebiyle, zevkli bir görüntü sergiler… Ancak, Ay tutulmasında, Dünyanın Ay’ın yüzeyine düşen gölgesi bu kadar kesin hatlı olamadığından, Ay tutulması fazla ilgi çekmez… Gece gökyüzünde görmeye alışık olduğumuz bulutlar, zaman zaman, Ay tutulmasına benzer görüntüler de oluşturabildiğinden, Ay yüzeyinde gözlenecek kısmi kararmanın Ay tutulmasından mı, yoksa, bir bulut sebebiyle mi meydana geldiğini (önceden haberdar olmayan) gözlemcilerin çoğu ayırdedemez…! Diğer taraftan, Ay tutulmasının teleskopla gözlenmesinin de bir avantajı olmaz…
Bu yazıya eklenen bir fotoğraf serisi, Ay yüzeyine düşen gölgenin çemberselliğini açıkça ortaya koymakta…
Yazının başında da belirtildiği gibi, 21 Ağustos 2017 tarihinde gerçekleşecek Güneş tutulması ABD’nin büyük bir bölümünden gözlenebilecek… Ülkemizden gözlenemeyecek… Astronomlar, bu tutulmanın ender güzellikte gerçekleşeceğini söylemekte…
Ay ve Güneş tutulmalarının iki hafta kadar aralıkla birbirini izlemesi de, Dünya-Ay yörünge düzlemlerinin sebep olduğu bir sürpriz… (7 Ağustos 2017 tarihinde gerçekleşen Ay tutulması bu yüzdendi…!
Roma üzerinde kısmî Ay tutulması.
(Kaynak: Gianluca Masi)
Gökyüzü meraklıları, Dünyanın düz mü, yoksa, yuvarlak mı olduğunun tartışıldığı dönemlerde, Ay tutulmalarını dikkatle gözleyerek, Dünyanın yuvarlak olduğu hususunda ilk izlenimleri edinmiş olmalı…
Gerçekte, Ay tutulmasını beklemeden, Dünyanın yuvarlak olduğunu açık bir arazide gerçekleştirilecek çok basit gözlemlerle de anlamak mümkün… (Yeterince bilinen…gemi direğinin ufukta görünme…kaybolma olayı…!)
Yararlanılan Kaynaklar:
