Sirius sisteminin Hubble Uzay Teleskobuyla görüntüsü.
(Kaynak: Credit: NASA, ESA, H. Bond (STScI), M. Barstow (University of Leicester)/syfy.com)
Sirius, kuzey yarıküreden kış aylarında görünen en parlak yıldız… Orion üçlüsünün sol aşağısında yer almakta…Parlak ve beyazımsı rengiyle, kolayca fark edilmekte…
Astronomlar, Sirius’un Güneşin yirmibeş katı kadar enerji yayımladığını (emit) belirledi…
Bu yıldızın çok parlak görünmesi, biraz da, bize yakınlığından… Dünyadan sadece 8.6 ışık yılı uzaklıkta…!
Syfy.com’da, “Kötü Astronomi” ( Bad Astronomi ) köşesinin yazarı Phil Plait, astronomi alanında aldığı eğitimin de katkısıyla, yazılarında bazı bilimsel ayrıntılara girebilmekte…Bu yazıda özetlediklerimiz büyük ölçüde onu yazısından alıntı…
Sirius da bir “ikli yıldız sistemi” ( binary star system)…Görünen parlak yıldız Sirius A’nın yörüngesinde dolanan, teleskopla dahi gözlenmesi çok zor olan ikinci bir yıldızın varlığı da belirlendi… Sirius B… Yeni değil, ta 1862’de…
Sirius be bir Beyaz Cüce ( White Dwarf )…
Sirius A, Güneşin iki katı kadar büyüklükte iken, Sirius B’nin, Güneş kadar bir kütleye sahip olduğu hesaplandı…
Sirius A’nın çapı Güneşin çapının 1.7 katı kadarken, Sirius B’nin çapı Dünyanınkinden bile küçük…! Çapı Dünyadan dahi küçük bir yıldız nasıl olur…?
Beyaz Cücelerde olur…! (Kütlesinin Güneş kadar olduğunu yukarıda belirtmiştik…)
Bu sitede daha önce de belirtildiği üzere, Beyaz Cüceler, nükleer yakıtını tüketen ve dış katmanını uzaya saçan, bu sebeple, küçülen, yoğunlaşan ve sönükleşen yıldızlar…Araştırmacılar, Beyaz Cücenin bir santimetrekübünün 2.7 ton gelebileceğini hesapladı…! (Bir kamyonetin bir küp şeker hacmine sıkıştırılmış durumu…!)
Astronomlar, Sirius A’nın 237-247, Sirius B’nin ise 228 milyon yıl yaşında olduğunu hesapladı… Göründüğü kadarıyla, bu iki yıldız aynı dönemde doğmuş…
Astronomlar, 1997’den ber gerçekleştirdikleri gözlemlerle Sirius B’nin, Sirius A’nın etrafındaki yörüngesini belirlemeyi başardı…
Sirius B’nin, A’nın etrafındaki yörüngesi.
Kaynak: Bond ve arkadaşları/syfy.com)
Bu iki yıldızın birbiri etrafındaki bir dolanımının 50 yıl kadar olduğu, birbirlerine olan mesafenin ise 1.2 milyar kilometre ile 4.7 milyar kilometre arasında değiştiği ayrıca belirlendi…
Araştırmacılar, Sirius B’nin, Güneşin 5.6 katı kadar büyük bir yıldız iken, 130 milyon yıl kadar önce, helyuma dönüştürdüğü hidrojen yakıtının bitmesi sonunda bir kızıl deve dönüştüğünü ve uzaya madde kaybetmesinin sonunda da, küçük fakat çok yoğun bir Beyaz Cüceye dünüştüğünü söylüyor…
Kısaca, Sirius B bir zamanlar “kartal”mış…!
Sirius A/B sistemi araştırmacıları daha çok meşgul edecek görünüyor…
Yararlanılan Kaynaklar:
http://www.syfy.com/syfywire/why-so-sirius
