Gravitasyonel odaklama ve bu etki olmadan görüntü (büyük dikdörtgen).
(Kaynak: Credit: NASA, ESA, and T. Johnson (University of Michigan/syfy.com)
Gravitasyonel Odaklama ( Gravitational Lensing ) Einstein’in bilim dünyasına kazandırdıklarından biri… “Gravitasyon Kuvveti ışığı büker…” önermesinin Evrendeki yansıması…!
Phil Plait (Bad Astronomer), syfy.com’daki yazısında bu konudaki yeni bir keşfe değinmiş…
Astronomlar, Hubble Uzay Teleskobu’yla alınan derin uzay görüntülerinde, bölgesel şekil bozukluklarının var olduğunu görünce oldukça şaşırmışlardı… Evren, astronomlarla adeta oyun oynamaktaydı… Yay görünümlü cisimler… İç içe çember yayları ( Einstein Rings ) … Çiçek görünümlü, nisbeten simetrik cisimler…
Bunların ne olabileceğini anlamak fazla uzun sürmedi… Bunlar, Einstein’in “Çok büyük kütleli cisimler ışığı eğer…” önermesinin Evrende gözlenen sonuçlarıydı…!
Işığın bu eğilmesi, bir anlamda, onun “odaklanması” olmakta… (İnce kenarlı merceğin ışık liflerini birbirine yaklaştırması; yoğunlaştırması…).
Işık demetinde gerçekleşen bu yoğunlaşma, normal şartlarda gözlenemeyecek-nisbeten sönük-gök cisimlerinin gözlenebilmesini / görüntülenebilmesini mümkün kılmakta…! Dokuz milyar ışık yılı uzaklıktaki tek bir yıldızın dahi görüntülenebilmesi mümkün olmakta… Yazının başında geçen “Hubble-ötesi” ifadesi bu yüzden… Bu sayede Hubble Uzay Teleskobu, merceklenmiş gök cisimlerini, yalnız başına görüntülenebileceğinden on katına kadar büyük netliklerle görüntüleyebilmekte…
Yukarıdaki fotoğrafta görünen mavi yay, gerçekte, onbir milyar ışık yılı uzaklıktaki gökada SGAS J111020.0+645950.8…! Normalde, gözlenmesi zor olacak, sönük bir küçük gökada…
Astronomlara göre, bu gökada ile Dünya arasında, Samanyolu gökadasının yüzlerce katı kütlede, başka bir gök cismi grubu mevcut; adı SDSS J1110+6459… SDSS, SGAS’tan gelen ışık demetini eğmeye (odaklamaya) yetecek kadar güçlü…!
Gravitasyonel merceklemenin acayipliği bunlarla sınırlı değil… Cismin görüntüsünü birden fazla defa kopyalayarak ve yanyana dizerek, bir çember yayı oluşturabilir…!
Astronomlar, nisbeten yakın zamanda anlaşılabilen bu gök olayını, bilgisayar simülasyonunda tersine işleterek, gravitasyonel odaklamaya maruz kalmamış bir gökadanın nasıl ( true shape ) görünmesi gerekeceğini belirlediler… ! HST ile gerçekleştirilen detaylı gözlemlerde, bu gökadanın içinde yıldız-doğuran bulutsu topaklarının varlığını belirlediler…!
Yararlanılan Kaynak:
http://www.syfy.com/syfywire/a-distant-galaxy-pushes-hubble-beyond-its-limits
One thought on “Gravitasyonel odaklama…Hubble-ötesi gökadaların keşfini mümkün kılıyor…! ( Discovery of “Beyond-Hubble” galaxies by Gravitational Lensing…!)”
Yorumlar kapalı.