Yeni  Gravitasyon  Dalgaları  belirlendi…! ( New  Gravitational Waves  detected…!)

(Kaynak: LIGO/Caltech/MIT/Sonoma State (Aurore Simonnet)/space.com)

LIGO/Caltech/Sonoma State (Aurore Simonnet)

Calla Cofield’in, 27 Eylül 2017  tarihinde, space.com’da  yayımlanan  bir  haberine  göre,  VIRGO  ve  LIGO’daki  araştırıcılar, aynı  kaynak  tarafından  tetiklenen yeni  gravitasyon  dalgalarını  belirledi…!

Gravitasyon  dalgaları, kaynağını Einstein’in  Genel  Görecelik  Kuramından  ( General  Relativity  Theory ) alan  ve  çok  büyük  kütleli  gök  cisimlerinin  çarpısması durumunda  ortaya  çıkabileceği  hesaplanan,   uzay-zaman  dalgaları…!

Bilim  İnsanları, çok  büyük  kütleli  Kara  Deliklerin (Black  Holes)  birleşmeleri  halinde, bu  türden  dalgaları  tetikleyebileceğini ileri  sürmekte…

Bu  habere  göre, İtalya’da  bulunan   Gravitasyonel  Dalga  Dedektörü,  VIRGO  ( Gravitational-Wave  Detector ), uzay-zaman  dokusundaki  çalkantılar (ripple)  olarak  yorumlanan  gravitasyon  dalgalarını  kendisi  için ilk  olarak  belirlemiş  oldu…

Bu  dalgalar,  Dünyadaki  dedektörlere  ulaşmadan  önce  1.8 milyar ışık  yılı  bir  mesafeyi  (Işığın 1.8  milyar  yılda  gidebileceği  bir  mesafe…)  katetti…

ABD’de  iki  farklı  bölgede  bulunan  LIGO ( Laser Interferometer Gravitational Wave Observatory )  gözlemevi,  Kara  Delik  birleşmesi  tarafından  tetiklenen Gravitasyon  Dalgalarını,  2016  yılında,  ilk  olarak,  belirlemişti…

GW170814  olarak  adlandırılan  bu  yeni  Kara  Delik  birleşmesi, ilk  defa  olarak, VIRGO  ve  LIGO  tarafından,  birlikte  belirlenmiş  oldu…!

Bu  son  belirleme  ile, LIGO, ölçümlere  başlamasından  bugüne  kadar, dördüncü Gravitasyon  Dalgasını (ve  kaynağını)  belirlemiş  oldu…

Habere  göre, LIGO  ve  VIRGO  Gravitasyon  Dalgalarını 14  Ağustos  2017  tarihinde  belirlemiş… VIRGO’nun  gözlemlere (ölçümlere)  başlamasından  iki  hafta  sonra…  (Büyük  tesadüf…!)

Yapılan  ölçümlere  göre, bu  dalgaları  tetikleyen  Kara  Deliklerin Güneşin  25  ve 31  katı  kadar  büyüklükte  olduğu hesaplanmış…

Yine  de,  bu  Kara  Delik  birleşmesi  esnasında  yayımlanan  ışık, diğer teleskoplarla belirlenememiş (doğrulanamamış)…!  (Kara  Deliklerin  ışık  yaymadığı varsayılıyor… Ancak, çok  büyük  kütleli  Kara  Deliklerin, çevrelerinde  bulunan  ve  kendilerine  doğru  çektikleri  maddede, ivmelenme  sonucu,  aşırı  ısınmaya  sebep  olarak, onların (ikincil)  ışımasına  yol  açabileceği  ileri  sürülmekte… Çok  parlak  olarak  ışıyan  bu  çok  büyük  kütleli  gök  cisimlerine  “Kuasar” (Quasar)  adı  verilmekte…)

ABD’deki  LIGO  laboratuvarı (tesisi) Ulusal Bilim  Vakfı ( National Science Foundation ) tarafından  tesis  edildi… VIRGO  ise, Fransa’nın  CNRS (  National Center for Scientific Research )  ve  İtalya’nın INFN ( National Institute for Nuclear Physics )  kuruluşlarının  ortak  girişimi…

Gravitasyon Dalgalarının  bilgisayarla  simülasyonu.

(Kaynak: Nicole Rosato/RIT Center for Computational Relativity and Gravitation/space.com)

LIGO’nun  iki  dedektöründen  biri Livingston’da (Lousiana) diğeri  de Hanford’da (Washington  Eyaleti)… ABD, gözlem/ölçüm  sonuçlarını  doğrulayabilmek ve  dalga  kaynağının  uzaydaki  koordinatlarını  kestirebilmek  için     iki dedektöre  ihtiyaç duymuş…

Albert  Einstein, uzayın (gerçekte  uzay-zaman  dokusunun) gravitasyon  kuvvetleri  tarafından,  bir  lastiğin  gerilip  sıkıştırılması   gibi, deformasyona  uğratılabileceğini (wrapping)  ileri  sürdü… (Sıkça  verilen  bir  örnek:  bir  silindirin  ağzına  gerilen  bir  esnek  örtü  üzerine  konacak   bir   bilardo  topunun   bu  örtüde  çukurluğa  sebep  olması  durumu…)

Einstein’e  göre, gravitasyon  kuvveti sadece uzay  dokusunu  deforme  etmeyip, gözlemci  için, zamanın  akış  hızını  da değiştirmekte…  Kısaca,  uzay  ve  zaman  bu  durumdan  birlikte  etkilenmekte…!

Einsteinin  Gravitasyon  dalgaları  ile  ilgili  önermesi, neredeyse  yüz  yıl  sonra, ancak, 2014  yılında  doğrulanabildi…!

Gravitasyon  dalgalarının uzay-zaman  dokusunda  yol  açtığı  ve  LİGO-VIRGO  tarafından  ölçülebilen  deformasyon, Fransız  Bilim  insanı Frédérique Marion (VIRGO  ekibinden)  tarafından, dalgaların  polarizasyonu  olarak  adlandırıldı…

LIGO  ve  VIRGO  ekipmanı sürekli  iyileştirilmekte…

Bilim  insanları, gerçekleştirilmekte  olan  bu  iyileştirmelerle,  Gravitasyon-Astronomisi  alanında  yeni  keşiflerin   mümkün  olabileceğini  düşünüyor…

Gravitasyo  dalgalarının  keşfi  LIGO  ekibine, beklendiğinin  aksine, Nobel  Ödülü  getirmedi…!

Ödülü  bu  yıl  alabilecekler  mi…bekleyip  göreceğiz…

 

 

Yararlanılan  Kaynaklar:

https://www.space.com/38288-gravitational-waves-detected-by-two-observatories.html

http://www.syfy.com/syfywire/a-tiny-wiggle-reveals-a-huge-merger-of-black-holes-the-fourth-ever-seen