Kuark  yıldızı…mümkün  mü…? (  Quark   star…  possible…?)

Kuark Yıldızı (temsili)

(Kaynak: NASA/Goddard Space Flight Center/space.com)

Ohio Devlet  Üniversitesindeki   COSI  bilim  merkezinin baş bilim  insanı  olan, astrofizikçi   Paul Sutter  bu  sorunun  cevabını   vermiş… Space.com’da  19 Şubat 2018  tarihinde  yayımlanan  yazısında…

Geceleri  gökyüzünde  gözlenen  yıldızlar, bir  şekilde, Güneş  benzeri (Güneşle  kıyaslanabilir)  yıldızlar… Dünyaya  yakınlığına  bağlı  olarak,  çıplak  gözle  görülebilen (çok  büyük  oranı  ise  görünemeyen), Güneşten  küçük  olabildiği  gibi, binlerce  kat  büyüğü  de  olabilen  yıldızlar…

Bu yıldızlara,  daha  sonra  “Nötron  Yıldızları”  eklendi… Adından  da  anlaşılacağı  gibi, sadece  nötronların  bir  araya  gelmesiyle / getirilmesiyle  oluşan  yıldızlar…!

Astrofizikçiler,  bir  Nötron  Yıldızının  Güneşten  daha  büyük  bir  kütleye  sahip  olabilirken,  çapının bir  şehrin  sınırları  içine  sığabilecek  kadar  küçük  olması  gerektiğini  ileri  sürmekte…! (Şehir  derken, fazla  büyük  olmayan  bir  şehir  kastediliyor…)

Son  dönemde  “Kuark  Yıldızları”ndan  bahsedilmeye  başlandı…  Bu (olası)  yıldızların  çok  daha  yoğun, dolayısıyla  çaplarının  çok  daha  küçük  olabileceği  söylenmekte…

“Kuark”lar, atom  çekirdeklerinde  mevcut  olan  proton  ve  nötronların  yapıtaşı  olan, çok daha  küçük  atom-altı  parçacıklar…

Yıldızlar  da  dahil  olmak  üzere, Evrendeki  tüm   madde / maddesel  şeylerin  yapısını  iki grup  parçacık  oluşturmakta… Bunlardan  birincisi Elektronun  ve    Kuark’ın  dahil  olduğu  Fermiyon  grubu…  Diğeri  ise  Foton’un (ışık  taneciğinin) dahil  olduğu  Bozon  grubu…  Bu  iki  grubu  birbirinden  ayıran  temel  özellik, “kuantum  durumları” (quantum  state)   birleştirilmek  istendiğinde gösterdikleri  davranış… (Burada, “kuantum  durumu”  ile   parçacığın  enerji  seviyesi, açısal  momentumu, eksenel  dönme  yönü,…  kastedilmekte…)

Fermiyonlar, bozonlardan  farklı  olarak, aynı  kuantum  durumunda bulunamayan (tutulamayan) parçacıklar… Dolaysıyla,  mutlak  sıfır  noktasına  soğutulabilseler  bile, enerjileri  hiçbir  şartta sıfırlanamayan  parçacıklar… Sıkıştırıldıklarında, buna  basınç  olarak  direnç  gösteren  parçacıklar…

Yine  de, bazı  durumlarda bu  direnç  kırılabilmekte…  Bunun  örneği  Beyaz  Cüce’lerde (White Dwarf)  yaşanmakta… Bir  yıldızın  “ikinci  yaşamı”  olarak  adlandırdığımız  Beyaz  Cücenin   kütlesinin  Güneşin  kütlesinin  yüzde  yüzkırkını  aştığı  durumlarda,  elektron  direnci  kırılarak, Beyaz  Cüce  merkezine  doğru  çöker…  Sıkıştırılan  elektronlar  protonların  içine  gömülerek, onları  nötronlara  dönüştürürler…!

Esas  olarak, sıkıştırılmış  nötronlardan  oluşan, çapı  küçük  bir  şehirden  daha  büyük  olmayan,  bir  yıldız…”Nötron  Yıldızı”…!

Protonlar  gibi,  nötronlar  da  Kuark’lardan oluşmakta… Bilim  insanları, tek  başına  gözlenemedikleri  için  Kuark’ları  yeterince  tanımlayamamakta… Onların  grup  halindeki  davranışlarını  inceleyebilmekte…

Yine  de, (olası)  bir  Kuark  Yıldızı’nın çok  güçlü  manyetik  alanının  mevcut  olacağı  varsayılmakta… Bir  başka  görüşe  göre, Nötron  Yıldızının  çekirdeğinin  Kuark’lardan  oluşuyor  olabileceğini  ileri  sürenler  de  mevcut…!

 

Yararlanılan  Kaynaklar:

https://www.space.com/39717-are-quark-stars-possible.html

%d blogcu bunu beğendi: