Hubble Ultra Deep Field
(Kaynak: NASA, ESA, H. Teplitz and M. Rafelski (IPAC/Caltech), A. Koekemoer (STScI), R. Windhorst (Arizona State University)/syfy.com)
Zaman zaman bu sitede de, bahsedilen bu konuda son yorumu “Kötü Astronom” Phil Plait, syfy.com’da 26 Şubat 2018 tarihinde yaptı…
Bilim insanları Evrenin Büyük Patlama (Big Bang) ile şişmeye (expansion) başladığını ileri sürmekte… Zamanda 13.82 milyar yıl geri gidilebilse Evren çok yoğun, çok sıcak ve çok küçük bir madde-noktası olarak, başlangıca döner… !
Evrenin şişmekte olduğu hususu 1920’li yıllardan beri bilinmekte… Bu şişme hızının giderek artmakta olduğu da 1998’de ortaya kondu… Evrenin seçilecek bir merkezinden uzaklaşıldıkça, uzaklaşma hızı artmakta… Evrenin bu şişme hızına Hubble Sabiti ( Hubble Constant ) adı verilmekte… Şişirilecek bir balonda gözlenebilecek bir durum…!
Phil Plait’e göre, Evrenin şişme hızının ne kadar olduğu kullanılacak ölçme yönteminden etkilenebilecek bir konu…!
Hubble Sabiti, adından da anlaşılacağı üzere, astronom Edwin Hubble tarafından, 1920’li yıllarda önerilen bir parametre… Bu sabit, 70 kilometre/saniye-megapersek (3.26 ışık yılı)… Kısaca, 1 Mpc (megapersek) uzaklıktaki bir gök cisminin ölçüm noktasından uzaklaşma hızı saniyede 70 kilometre iken, 10 Mpc uzaklıktaki bir cismin uzaklaşma hızı saniyede 700 kilometre kadar olacaktır…
Hubble Sabitini hesaplamanın farklı yollarının mevcut olduğu söyleniyor… Bunlardan biri, yakın çevredeki gökadaların mesafeleri ve uzaklaşma hızlarının ölçülmesi…
Başka bir yol, Evrenin erken dönemine, Evrenin başlangıcından 380 000 yıl sonraki dönemine bakılması… Bu dönemde ortaya çıkan mikrodalga ışımasına… Bu veri üzerinden yapılan hesaplamada Evrenin şişme hızı 67 Km/saniye/Mpc olarak hesaplanmış…
Uzaklık hesabında kullanılan yeni bir araç “Cepheid Değişken Yıldızları” ( Cepheid variable “… Bu yıldızların ışığı periyodik olarak azalıp, tekrar artmakta… Bu yıldızların parlaklık dereceleri ölçülerek, uzaklıklarını belirlemek mümkün olmakta…! Bu değişken yıldızlar başka gökadalarda da mevcut olduğundan, onların sayesinde bu gökadaların uzaklıklarının da hesaplanması mümkün olabilmekte…
Gerçekte, Edwin Hubble’nin araştırma grubu Evrenin şişme hızını hesaplarken bu imkanı kullandı…!
Samanyolundaki bu yıldızların, Dünyanın Güneşin etrafındaki dolanışına bağlı olarak gözlenen açışal yer değiştirmeleri (parallax) dikkate alınarak gerçekleştirilen ölçümerde bunların uzaklıkları hassas olarak ölçülebilmekte…
Yapılan ölçümlerde, Samanyolu Gökadası ( Milky Way ) içindeki Değişken Yıldızların 5500 – 12000 ışık yılı uzaklıklarda olduğu belirlendi…; Hubble sabiti de …; 73.48 +/- 1.66 km/saniye/Mpc olarak güncellendi…
Evrenin şişme hızının artmakta olduğunun 1998’de keşfedildiğini söylemiştik… Bu son ölçümler, Evrenin bilinenden daha büyük bir hızla şiştiğini göstermekte…!
Evrende var olduğu düşünülen Kara Maddenin ( Dark Matter ) ve Kara Enerjinin ( Dark Energy ) bu hızlanmaya katkıda bulunup bulunmadığı hususu henüz bilinemiyor…
Yararlanılan Kaynaklar:
One thought on “Evren ne kadar büyük bir hızla şişmekte…? ( How fast is the Universe expanding? )”
Yorumlar kapalı.