Unity’nin son uçuşu.
(Kaynak: Virgin Galactic/www.MarsScientific.com & Trumbull Studios/space.com)
Virgin Galactic, 2014’te meydana gelen “ölümlü-kaza”dan sonra, motor gücü de kullanılan ilk test uçuşunu (Powered Test Flight) gerçekleştirdi…
Space.com’da 5 Nisan 2018 tarihinde yayımlanan bu habere göre, firmanın gerçekleştirdiği bu test uçuşu, üçbuçuk yıl aradan sonra gerçekleştirilen bir uçuş oldu…
Firma, 31 Ekim 2014 tarihinde, “SpaceShipTwo; VSS Enterprise” adındaki “yörünge-altı” (sub-orbital) aracıyla gerçekleştirdiği test uçuşunda, bu araçla birlikte, test pilotlarından birini de kaybetmişti…!
Firma, test araçlarını “WhiteKnightTwo” adı verilen özel taşıma uçağı ile test uçuşu yüksekliği olan 15 000 metreye (50 000 fite) taşımakta…
Bu test uçuşunda, hibrid roket motoru otuz saniye kadar çalıştırılan araç 1.87 Mak (Mach) hıza ve 25 686 metre (84 000+ fit) yüksekliğe ulaştırıldı…
Araç takiben, Majove Çölündeki piste süzülerek (gliding) indirildi…
Bu uçuş testinde aracın aerodinamik fren/Dünyaya dönüş sistemi (feather system) de test edildi… (Bu sistem çalıştırıldığında / açıldığında, gökyüzüne doğru tırmanmakta olan araç, yavaşlayıp yön değiştirerek dalışa geçmekte…)
Firma, meydana gelen kazadan sonra, roket motorunu ateşlemeden, yedi adet “süzülme testi” daha gerçekleştirmişti… Firma tarafından yapılan açıklamada, firmanın 2018 içinde birkaç “güç uygulanacak” (powered) testi daha gerçekleştireceği ve uçuş (tırmanma) yüksekliğinin 80 kilometreye kadar yükseltileceği ifade edildi…
Daha önce kaza geçiren “Enterprise” aracı “Scaled Composites” firması tarafından üretilmiş ve uçuş testleri gerçekleştirilmişti… “Unity” aracı ise, Virgin Galactic’in bünyesinde olan “Spaceship Co.” firması tarafından üretildi…
NTSB tarafından gerçekleştirilen kaza incelemesinde, kazanın, yardımcı pilotun “aerodinamik frenleme sistemini” 1.4 Mak hıza ulaştıktan (araç yerden yeterince yükseldikten) sonra çalıştırması gerekirken, hız henüz 1 Mak’ta (araç henüz yeteri kadar yükseğe ulaşmadan, hava yoğunluğunun da henüz fazla yüksek olduğu ortamda) iken çalıştırmasının sebep olduğu belirlendi… Ortamdaki yüksek hava direnci aracın parçalanmasına sebep olmuştu…!
Kısaca, bu aracın tasarımında “sistem emniyeti”nin yeterince göz önünde bulundurulmamış olduğu belirlendi…
Bu kazadan sonra yapılan açıklamalarda yeteri kadar vurgulanmasa da, gerek kurum-içi ve gerekse pilotlar arası iletişimin yetersizliği de bu kazanın meydana gelmesine katkıda bulunan ana faktörlerden biriydi… “Havacılık Kültürü” kurum içinde yeterince oluşturulamamış göründü…!
Kazadan sonra, benzer olayların tekrarlanmaması için araç üzerinde gerekli tasarım değişiklikleri yapıldı… Ancak, bu başarısızlık firmaya neredeyse dört yıla ve önemli ölçüde kredi kaybına sebep oldu…
“Virgin Galactic kazası”, havacılığı hafife alanlar için, önemli bir ders niteliğindeydi…!
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.space.com/40217-virgin-galactic-1st-powered-test-flight-since-2014.html
