Embraer EMB-120
3 Ekim 2013’te, “Associated Aviation” firmasına ait, bir Embraer EMB-120 (Flight SCD-361) ile, 13 yolcu ve 7 kişilik uçuş ekibiyle Lagos’tan Akure’a (Nijerya) gerçekleştirilmek istenen uçuşta, uçağın Lagos Havaalanından kalkışı esnasında, kaza meydana gelmişti… Meydana gelen bu kazada 15 kişi hayatını kaybetti…
Avherald.com’da 18 Nisan 2018’de yayımlanan bir (güncelleme) habere göre, Nijerya Havacılık Kazaları İnceleme Kurulu kaza inceleme raporunu yayımladı…
Bu rapora göre, bu kazaya
- Pilotların, 2 Numaralı (sağ) motorun pervanesinde bir arıza meydana gelmiş olmasına rağmen, kalkışa devam etmesi,
- Takiben de, düşük hız sebebiyle, uçağın stol (stall) olması
sebep oldu…!
Yine rapora göre, bu kazaya
- Pilotun uçağı “kalkış pozisyonuna getirme” (rotation) hızına ulaşamadan, kalkış kumandası vermesi,
- Flap ve pervane pozisyonuyla (auto-feather) ilgili olarak sistem (hata/arıza) uyarısı alınmasına rağmen, kalkışa devam etmesi,
- Uçuş ekibinin olayı sağlıklı olarak değerlendirememesi,
- İşletme kurallarındaki yetersizlik
katkıda bulundu…
Pilotlar, motor çalıştırıldıktan sonra, sol motor tork göstergesinde bir limit dışı değer belirlenmesine rağmen, mevcut kural gereği, motoru durdurmaları (uçuştan vazgeçmeleri) gerekirken, uçuşa gitmeyi tercih etmişti…
Kokpit Ses Kaydedicisinden, Pilotların, kalkış esnasında “Flaplar Kalkış Pozisyonunda Değil” ( Take-off Flap) ikazı almaları halinde, bu ikazı dikkate almama (kalkışa flapsız, flaplar yukarı pozisyonda devam etme) kararı aldıkları belirlendi…Mevcut kurallara göre, flaplar yukarı pozisyondayken kalkış teşebbüsü yasaklanmıştı…! (Pilotların, daha önceki uçuşlarda, bu şekilde kalkış yaptıkları anlaşıldı…!)
Pilotlar, gazkolunu kalkış pozisyonuna getirdiğinde “Pervane açısını otomatik olarak ayarlayan sistem”in devre dışı (arızalı) olduğu ikazını (Autho Feather) aldıkları halde kalkışa devam ettiler… Halbuki, kalkıştan vazgeçmeleri gerekmekteydi…!
Kalkışta, 2 Numaralı motor devri çok düşük görünmesine rağmen kalkıştan vazgeçilmedi…! Bir arıza sebebiyle, 2 Numaralı pervane açısı, kalkış için olması gerekenden farklı olarak, maksimum pozisyona gelmişti… Bu durum da, pervane devrinin düşük kalmasına sebep olmuştu…
Ayrıca, bu firma tarafından, bu uçuşun gerçekleştirilmesi için, pilotlara baskı yapılmış olduğu, maaş ödemelerinde gecikmeler olduğu… da belirlendi…!
Mevcut sistem arızası sebebiyle, sağ motor pervanesi beklenenden daha düşük miktarda güç (çekiş) üretmişti… .
Yardımcı pilotun, uçağın düşük oranda hızlanmasını görerek, “kalkıştan vaz geçelim” hatırlatmasına Kaptan Pilot “hayır” cevabı verdi…!
Uçağın yerden kesilmediğini gören Yardımcı Pilot, Kaptan Pilotun uçağı “stol”a sokmaması için de gerekli hatırlatmayı yapmış…!
Uçak, biraz havalandıktan sonra, sağa kaymaya başlamış…Bu durumu gören Kule Görevlisi, pilotlarla iletişim kurmak istese de, cevap alamamış…
Uçağın havalanmasından 10 saniye sonra kokpitte duyulan “stol ikazı”, uçağın yere çarpmasına kadar devam etmiş…Uçak, kalıkıştan 30 saniye sonra, burun aşağı pozisyonda ve sola 90 derece yatışla yere çarpmış… Flaplar kapalı (yukarıda) pozisyonda…!
Neticede, “insan hatası” uçak kazalarında etkisini sürdürmekte… Pilotlar da insan…
Havacılıkta kural ihlalleri “gelişmekte olan” ülkelerde daha yoğun şekilde yaşanmakta…
Yararlanılan Kaynak:
http://avherald.com/h?article=46961c3e/0003&opt=2048
