NASA’nın dün yaptığı açıklamaya göre, Marsın atmosferinde miktarı mevsime göre değişen metan gazı ile çökelti kayalarında organik moleküllerin varlığı belirlendi…!
Eric Betz’in astronomy.com’da 7 Haziran 2018 tarihinde yayımlanan haberine göre, NASA, Perşembe günkü konferansında, bu keşiflerin Curiosity (gezgin) aracı ile gerçekleştirildiğini duyurdu…
Metan gazı, bir anlamda, yaşam olasılığını gündeme getirmekte… Bu sebeple, gezegenlerde (ve/veya uydularında) metan gazının varlığının belirlenmesi bilim dünyasında heyecana yol açmakta…
Bilim insanları, Dünya atmosferinde mevcut olan metan gazının yüzde doksanbeşinin canlılar tarafından üretildiğini söylemekte… Bu gazın yarısının da büyük baş hayvanlar tarafından üretildiği (salındığı) biliniyor…!
Mars atmosferinde metan gazının mevcut olduğu yeni bilinen bir husus değil… Ancak, bu gazın yakın tarihte mi yoksa geçmişte mi ortaya çıktığı hususu önemli bir araştırma konusuydu…
Bilim insanları, Güneş radyasyonunun ortamdaki metan gazının, en fazla üçyüz yıllık bir sürede parçalanmasına sebep olduğunu söylüyor… Marstaki metan gezegenin erken döneminde sentezlenmiş ise, bugünlere ulaşamaması gerekirdi… Ancak, bu gazın kaybedilen kısmı yerine-bir şekilde-yenisi üretilmekte ve atmosfere salınmakta ise, gazın atmosferde bugünkü varoluşunu anlamak mümkün…
Mars yüzeyinde altı yıldan beri dolaşmakta olan Curiosity aracı herhangi bir “tezek” parçasını görüntüleyemediğine göre, Marsta ineklerin mevcut olduğunu iddia etmek zor…! Marsa indirilen uzay araçları da, bugüne kadar, herhangi bir “muu” veya “möö” sesi kaydedemedi…
Bu durumda, atmosferde belirlenen metan gazının kaynağını başka yerde aramak gerek…
Video-Konferansta, NASA tarafından yapılan açıklamaya göre, 2012’den beri Gale Krateri içindeki kuru göl içinde yükselen dağ, Mount Sharp eteklerinde dolanmakta olan Curiosity aracı üzerindeki SAM (Sample Analysis at Mars) ekipmanı ile yapılan toprak analizlerinden, yeni organik moleküller keşfedildi… Genelde, biyolojik-olmayan süreçlerle üretilen bu moleküller yaşamın “yapı taşları”nı oluşturmakta… Yaşamın başlayabilmesi için, olmazsa-olmaz mineraller…
Curiosity aracının 55 ay süresince gerçekleştirdiği atmosfer araştırmalarında, atmosferdeki metan oranının mevsimlere bağlı olarak sinüzoidal bir değişim gösterdiği belirlendi… Bu durum, Marstaki metan gazı salınımının sürekli olduğu anlamına geliyor… Sanki, gezegenin yaz döneminde daha fazla ısınmasına bağlı olarak, toprak altındaki biyolojik aktivite de artmakta…! (Eğer, metan gazı biyolojik aktivite kaynaklı ise…) Diğer bir olasılık, yüzey altı oyuklarına hapsolmuş donmuş (permafrost) metanın, toprağın ısınmasıyla birlikte serbest bırakılıyor olması… Yine de, bu metanın nasıl oluşmuş olduğu henüz bilinemiyor…
Mars atmosferindeki metan miktarının mevsimlere göre değişimi.
Mars atmosferinde metan gazının varlığı, ta 1966’da, Dünyadan teleskopla yapılan gözlemlerde belirlenmişti…! Bu haber, Marsta yaşam mevcut olabileceği düşüncesiyle büyük bir heyecana yolaçmıştı…
Bir karbon ve dört hidrojen atomundan oluşan Metan (CH4) molekülü, evrende en fazla miktarda mevcut olan Hidrojen ile, üçüncü sırada bol bulunan Karbon atomu sebebiyle, yaygın şekilde mevcut olan, renksiz ve kokusuz bir element…. Ancak, oksijen ve karbon dioksit tarafından kolayca parçalanabildiğinden, atmosferde uzun süre yaşayamamakta… Karbon dioksitin Mars atmosferinde yoğun şekilde mevcut olması, ayrıca, Güneşin morötesi ışınları atmosferdeki metana yaşama şansı vermemekte…
Metanın parçalanma süreci.
Marsın atmosferinde belirlenen metanın , yakın tarihlerde salınıyor ve periyodik olarak, Marsın yerkabuğundan besleniyor olması gerek…!
Bu sebeple, Dünya atmosferinde mevcut olan metan (olasılık olarak) Marsta yaşamın delili olmakta… Mars atmosferinde belirlenen metanın Marstaki (olası) yaşama yorulması da bu yüzden…!
Metanın Uranüs, Neptün, Plüton ve Titan’da da bolca bulunduğu ve yaşamın oralarda mevcut olmadığı dikkate alındığında, bu durum bu elementin biyoloji-dışı süreçler ile de sentezlenebildiğini gösteriyor… Dünyada metanın, az miktarda da olsa, volkanik aktiviteler tarafından da üretilebildiği biliniyor…
Yine de, Marsta volkanik aktivitenin mevcut olmaması atmosferindeki metanın kaynağının araştırılmasını ilginç kılıyor…
Avrupa Uzay Ajansının (ESA) Mars yörünge aracı TGO (Trans Gas Orbiter), halen Mars atmosferinde, başta metan gazı olmak üzere, diğer nadir gazları araştırmakta…
ESA’nın 2020’de Marsa göndereceği ExoMars aracı ile NASA’nın MARS 2020 gezgin aracı da, Mars yerkabuğunu iki metre kadar derinliklere kadar delerek, Güneş radyasyonundan korunduğu düşünülen bu derinliklerden alacağı toprak numunelerinin analizini gerçekleştirecek…
Bu araçlar başarılı olduğu takdirde, Mars atmosferindeki metanın biyolojik-kökenli olup olmadığı sorusu cevaplandırılabilecek…
Böylece, Marsta “inek”lerin mevcut olup olmadığı konusu da açıklık kazanacak…!
Yararlanılan Kaynaklar:
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.