Yıldız PDS 70 (merkezde, karartılmış) ertafındaki disk ve gezegen PDS 70b oluşum bölgesi.
(Kaynak: Credit: ESO/A/syfy.com)
Syfy.com’da 2 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanan bir habere göre, astronomlar doğum aşamasındaki bir gezegeni fotoğraflamayı başardı !
Phil Plait’in bu haberine göre, bu keşif kendi türünde ilk.
Bu gezegen 370 ışık yılı uzaklıktaki genç yıldız kümesi “Scorpius-Centaurus Association” içinde yer alan yıldız PDS 70’in yörüngesinde dolanmakta.
Bu gezegen doğuran yıldız, henüz 5.4 milyon yaşında ve Güneşin 1.25 katı büyüklükte.; Güneşin üçte biri kadar parlak.
Bu yıldızın etrafında bir toz-gaz diskinin mevcut olduğu 2002’de belirlendiğinde, bu yıldızın genç olduğu o zaman anlaşılmıştı. (Yıldızların etrafındaki toz diskleri zamanla gezegen ve asteroidlere dönüşür; arta kalan malzeme de yıldız rüzgarlarıyla bölgeden uzaklaştırılır.)
Toz diskindeki küçük madde taneleri statik elektriklenme gibi sebebplerle, birbiriyle birleşerek daha iri taneleri oluşturur. Kütleçekimi etkisi altında, bu birleşme ve madde topaklanması artarak gelişir. Devam eden birleşme ve çarpışarak birleşme süreci sonunda kaya kütleleri, asteroidler ve nihayetinde boyu birkaç yüz kilometreyi bulan “ön-gezegen”ler (protoplanet) oluşur. Daha sonra da gezegen !
Bir gezegen oluşurken yakınındaki disk maddesini kendi üzerinde topladığından, yapılan yıldız gözlemlerinde, bir yıldızın etrafındaki madde diskinde gözlenen delik-görünümlü bölgeler potansiyel gezegen oluşum bölgelerini işaret eder.
Şili’deki VLT Teleskobu üzeerindeki SPHERE ekipmanıyla alınan görüntülerde, yeni gezegen PDS 70 oluşum bölgesi açıkça görünmekte.
Araştırmacılar, oluşum halindeki bu gezegenin yıldızdan 22 AU (22×150 milyon km, Güneş-Uranüs mesafesinden fazla) uzaklıkta dolandığını belirledi. Yapılan gözlemlerde, bu gezegenin oldukça sıcak (750-1350 santigrad derece) olduğunun belirlenmiş olması da, onun henüz oluşum aşamasında olduğunun bir işareti. Bu aşamadaki bir gezegenimsiye çok sayıda çarpan göktaşları onun erime derecesinde ısınmasına yol açabilir ! Bu durum da, bu gök cisminin kızılötesi ışık gözlemlerinde belirlenmesini kolaylaştırır.
Araştırmacılar, bu gök cisminin çapının Jüpiterin 1.4-3.4 katı kadar, kütlesinin de, Jüpiterin oniki katı kadar olabileceğini hesapladı.
Yararlanılan Kaynaklar:
http://www.syfy.com/syfywire/astronomical-birth-announcement-its-a-bouncing-baby-planet
