Parlayan hidrojen duvarı / bulutu. (Temsili)
(Kaynak: Alder Planetarium/NASA/livescience.com)
Rafi Letzter tarafından, livescience.com’da 9 Ağustos 2018’de yayımlanan bir habere göre, NASA, Güneş Sisteminin sınırında, hidrojen gazından oluşmuş bir duvarın varlığını belirledi.
Bu duvar konusuna gelmeden önce Güneş-uzay ilişkisini hatırlamakta yarar var. Güneş, gaz fışkıran bir küre. Benzer şekilde, uzayda başka gaz fışkıran cisimler (yıldızlar,…) da mevcut. Dolayısıyla, uzayda, çeşitli yönlerden ve değişik yoğunlukta gelen kozmik akımlar / rüzgarlar sözkonusu. Bunlar birbiriyle karşılaşınca arada madde yoğunlaşmaları oluşmakta. (Sigara içen iki kişinin dumanı birbirlerine doğru üflemesi durumu.)
Güneş, üfleme gücü sayesinde kendi etrafında bir gaz-madde küresi oluşturmakta. (Bu küresel yapı-balon, gerçekte, Güneşin yörünge hareketi yönünün tersine doğru uzanan bir armut şeklinde !)
Şüphesiz, bu üfleme gücünün bir sınırı mevcut; karşıdan esen kozmik rüzgarla / rüzgarlarla dengenin sağandığı esnek-titrek bir sınır. İşte, bu sınır, kozmik maddenin (aynı zamanda da Güneşten fışkıran maddenin) biriktiği bir sınır.
NASA tarafından keşfi duyurulan şey, uzay rüzgarlarının karşılaşarak oluşturduğu bu sınırda biriken madde içinde hidrojenin de belirlenmiş olması.
Bu madde yığılma sınırının bulunduğu yer normal şartlarda “heliopause” bölgesi. Peki, hidrojen duvarının (parlamasının) bulunduğu bölge aynı bölge mi ? NASA’nın New Horizons aracıyla gözlenen bu bölge Plüton gezegeninin yörüngesinin çok daha ötesinde. Yine de, halen uzayda yol almakta olan New Horizons aracının ulaşması mümkün olabilecek bir yerde. Geophysical Research Letters dergisinde 7 Ağustos 2018’de yayımlanan bir makalede, araştırmacılar, New Horizons aracının bu bölgede bir ilave morötesi ışıma gözlediğini duyurdu. Bu ışımanın galaktik hidrojen atomları birikintisinden kaynaklandığı düşünülmekte.
Gelelim bu ‘hidrojen duvarı’nın bulunduğu yere.
Bu sitede daha önce de vurgulandığı gibi, Güneşin ‘heliopause’ zarı Güneşten yaklaşık 100 AU (100×150 milyon km) uzaklıkta. Halen, Voyager 1 aracının bu sınırı geçtiği, Voyager 2’nin de yaklaştığı bir yer olduğu ileri sürülmekte.
Peki, Güneşin değil, Güneş Sisteminin sınırı neresi ? Bunu pek tartışan, açıklayan yok ! ‘Heliopause’ Güneş Sisteminin sınırı mı ?
Yazının başlığına soru işareti koymamız bu yüzden !
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.livescience.com/63297-hydrogen-wall-glowing-interstellar-space.html
