Patlayan yıldızın merkezinde oluşan Beyaz Cüce (Temsili)
(Kaynak: NASA/ESA/STSCI/G. Bacon/astronomy.com)
Bill Andrews’in astronomy.com’da 4 Eylül 2018 tarihinde yayımlanan bir haberine göre, süpernovaların fırlattığı nötrinoların izi meteoritler üzerinden sürülebilir.
Süpernovalar büyük kütleli yıldız patlamaları.
Nötrinolar, süpernova olaylarında ve başka kozmik süreçler / kaynaklar tarafından üretilen, çok küçük ve çok hızlı parçacıklar. Çok küçük oldukları için, insan vücudu dahil diğer madde-yapılarının tamamının atomlarının içinden rahatça geçebilen parçacıklar !
Güneşin de bir nötrino üreticisi (fırlatıcısı) olduğu bilinmekte. Bunların yüz milyar kadarı her saniyede insan vücudundan geçebilmekte.
Nötrinolar çok sayıda üretilmekte olmalarına rağmen, bunları yakalayabilmek pek kolay değil. Milyarlarca dolar harcanarak oluşturulan laboratuvar ortamlarında ve yılda bunların sadece birkaçı yakalanabilmekte.
Araştırmacılar fazlasıyla ilginç bu parçacıkların izini sürebilmek için yeni (ve çok daha ekonomik) yollar araştırmakta. Göktaşları bu yollardan birini sağlayabilir !
Hayalet parçacık olarak da nitelenen nötrinoların belirlenmiş altı çeşidi mevcut. Bunlar: elektron, muon ve tau ile bunların ‘anti’leri.
Araştırmacılar, elementlerin ‘izotop’ olarak adlandırılan farklı türlerinin madde ile nötrinoların etkileşmesiyle ortaya çıktığını belirledi.
Yeni bir araştırmada, araştırmacılar, 98 nötronu ve 98 protonu mevcut olan ‘technetium’ (98 Tc) atomunun nötrinoların izini sürmede yol gösterici olabileceğini ileri sürdü. Bu araştırmaya göre, süpernovaların sentezlediği 98Tc’nin yüzde yirmisini elektron-nötrino etkileşimleri oluşturabilir. Kararsız (unstable) olan bu izotobun doğrudan incelenmesi mümkün olamamakta.
Yine de, ‘ technetium’, ‘ruthenium’un kararlı bir tipine bozunmakta. Güneş Sisteminin oluşumuna süpernovalar katkıda bulunduysa, sistemin biryerlerinde ‘ruthenium’ kalıntıları mevcut olabilir !
Evet, bunlar meteoritler, yani Dünya yüzeyine ulaşabilen göktaşları !
Bu göktaşları içinde mevcut olabilecek ‘ruthenium’un miktarından hareketle ve geriye doğru iz sürerek, Güneş Sisteminin oluştuğu dönemdeki 98Tc’nin miktarının ve süpernovaların ürettiği nötrinoların miktarının (ve nötrinoların madde ile nasıl etkileştiğinin) belirlenmesi mümkün olabilir.
Araştırmacılar henüz yolun başında görünüyor. Yine de, nötrinoların gizleri birgün ortaya çıkarılabilir.
Bilim, yavaş fakat emin adımlarla, ilerlemekte.
Yararlanılan Kaynaklar:
Bugünün seçimi:
One thought on “Süpernovaların gizleri meteoritlerde mi gizli…? (May supernova secrets be hidden inside meteorites…?)”
Yorumlar kapalı.