Son uçuş !
Endonezyanın Lion Air Havayoluna ait bir Boeing 737-800 MAX (Uçuş No.: JT610, Tescil No.: PK-LQP), 29 Ekim 2018 sabahı, Jakarta’dan havalandıktan kısa bir süre sonra denize düşmüş, meydana gelen bu kazada 189 kişi hayatını kaybetmişti.
Meydana gelen bu kaza incelenirken, elde edilen bazı bilgiler de kamuoyuyla-bir şekilde-paylaşılmakta. İyi de olmakta !
Uçağın Uçuş Veri kaydedicisi (FDR) kısa sürede bulunarak, denizden çıkarılmıştı. Uçağın hava (uçuş) hızı ve uçuş yüksekliği gösterme sisteminde bazı arızaların ortaya çıktığı, kazadan hemen sonra, bilinir hale gelmişti.
Gelinen son durumda, uçağın Hücum Açısı Gösterme Sisteminin (AOA) hatalı veri sağladığı anlaşıldı.
Hvherald.com’da sürekli güncellenen bilgilere göre, uçağın hava hızı göstergesi son dört uçuştan beri hatalı değerler göstermekteymiş ! Uçağın, 28 Ekim 2018’de, Manado-Denpasar uçuşundan sonra, AOA sensörü değiştirilmiş. Bir sonraki uçuşta pilotlar yine arızalar tespit etmiş. Üçüncü uçuş bu kazayla sonuçlandı.
Bundan sonraki gelişme biraz ilginç !
Boeing Firması, 7 Ekim 2018’de bir Bülten (Operations Manual Bulletin-OMP) yayımladı. Bu bültende:
PK-LQP kaza incelemelerinde, bir AOA Sensörünün hatalı değer sağladığı belirtilerek, pilot kumandasındaki uçuşlarda (manual flight) bu arızanın (durumun) uçağın kumanda trim sisteminde kontrolsuz bir ‘burun aşağı’ trim kumandasına yol açabileceği vurgulandı. (Sistemin bu davranışı, AOA’nın limit dışı-yüksek olduğu varsayımına dayanarak, uçağın stol olmasını önlemeyi amaçlaması sebebiyle.)
Anlaşıldığı kadarıyla, pilotlar şartların zorlamasıyla, bu uçakta elle-uçuşa geçmiş olmı ! Takiben de, Boeing’in Bülteninde anlatılan olay yaşanmış görünüyor. Uçağın dalışa geçtiği biliniyor.
Şüphesiz, böyle bir durumla karşılaşıldığında uçağın uçuşunu sürdürebilmek mümkün, ancak, pilotun arızanın / uçağın anormal davranışının neden kaynaklandığını ve doğru hareket tarzını bilmesi kadarıyla !
Bu bültende, hatalı AOA verisinin bir yığın arıza ikazına yol açabileceği de beliritilmiş. Kokpitte birçok arıza ikazının aynı anda veya peş peşe alındığını düşünün !
Bu defa FAA (Federal Aviation Administration-ABD) , 7 Ekim 2018’de bir Uçuşaelverişlilik Direktifi (Airworthines Directive-AD) yayımladı. Ana fikri, yukarıda açıklanan durum ve tedbirler.
Neticede, Lion Air kazası aydınlanmaya başladı. Benzer olayla karşılaşabilecek pilotlar artık daha bilgili. Kaza incelemelerinde açık-politika bunun için gerekli. Saklanacak bilginin kimseye faydası olamaz !
Yararlanılan Kaynaklar:
http://avherald.com/h?article=4bf90724&opt=6144
