InSight’in Marsa indiğinin resmi !
InSight Mars yüzeyinde (temsili).
(Kaynak: NASA-JPL)
NASA’nın Mars aracı InSight (Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport), Pazartesi gecesi, Mars yüzeyine başarılı bir iniş gerçekleştirmişti. ESA’nın aracı Schiaparelli’nin başarısız inişinden sonra, gerek NASA’nın ilgili çalışanları, gerekse uzay meraklıları rahat bir nefes aldı !
Neticede, bunlar yüz milyonlarca dolar ve yıllar harcanarak gerçekleştirilen, kolay olmayan, projeler. NASA’nın bu başarısı, şüphesiz, hepimizi sevindirdi. Uzay araştırmalarını haberleştirenlerden Mike Wall, livescience.com’da 26 Kasım 2018’de yayımlanan yazısında, bu aracın inişini biraz tanıttı. InSight aracı, NASA’nın Mars gezgini Curiosity’nin Ağustos 2012’deki inişinden sonra gerçekleşen ilk başarılı iniş oldu.
Aracın Mars yüzeyine başarıyla indiğinin ilk sinyali, NASA-JPL’ye, 26 Kasım Pazartesi saat 22:53’te ulaştı. Aracın sistemlerinin çalışmakta olduğu bilgisi de, dakikalar sonra, başka verilerle teyid edildi.
Ancak, ‘aracın Güneş panellerinin başarıyla açıldığı’ bilgisi, ancak, saat 23:35’te alınabildi. Aracın inişi esnasında çalışan roket motorlarının kaldırdığı yüzey tozunun yatışması için, bu panellerin gecikmeli olarak açılması planlanmıştı. Aracın Marstan gönderdiği ilk fotoğrafta, kamera merceği üzerine yapışan tozun miktarı alınan bu tedbirin neden gerektiğini açıkça göstermekteydi ! Diğer taraftan, bu araçla Dünya arasında iletişimi sağlayacak olan yörünge aracı Mars Odyssey’in uygun pozisyona gelmesi için beş saat kadar beklenmesi de gerekmekteydi. Aracın üzerindeki bataryaların mevcut gücü ile bu aracın sadece 16 saat süreyle görev yapması mümkündü. Güneş panellerinin gecikmeden açılması gerekmekteydi. Şüphesiz bunlar, önceden düşünülmüş ve uygun şekilde planlanmış hususlar.
InSight Mars yolculuğuna 5 Mayıs 2018’de başladı. Bu aracın Mars atmosferine girişi, atmosferde alçalışı ve yüzeye iniş verileri, Marsa bu araçla gönderilen ve Marsın yanından geçip giden iki mini-robot MarCo-A ve MarCo-B ile sağlandı.
Aracın Mars atmosferine dalışında, ısı kalkanında ortaya çıkan maksimum sıcaklık 1500 santigrad derece kadardı; çeliği bile ergitecek bir sıcaklık ! Bu araç atmosferde yavaşlamasını, takiben, paraşütle sağlasa da, bu paraşüt ‘ses hızı-üstü hızda’ görev yapabilecek bir paraşüttü; mühendislik burada kendini göstermekte !
Araç, son yavaşlamasını roket motorlarıyla sağladı; Mars yüzeyine Mayıs 2008’de indirilen Phoenix aracında olduğu gibi. Araç Marsın Elysium Planitia bölgesine, saate 8 kilometre kadar bir hızla ve serbest düşüşle, indi. Yerden kaldırılacak toz ve taş parçalarının araca zarar vermemesi için, iniş roketlerinin son ana kadar çalıştırılması tercih edilmeyen bir durum ! Aracın atmosfere dalışından yere temasa kadar geçen süre 6.5 dakika kadar olarak hesaplandı.
Bu aracın, iki yıl süreyle, Mars yerkabuğunda araştırmalar yapması planlandı. Bu görev kapsamında, yüzeyin beş metre kadar altına daldırılacak bir sonda ile, Marsın iç yapısından yüzeyine gerçekleşen ısı transferi ölçülecek. Yüzeye yerleştirilecek sismometrelerle, Marsta -herhangi bir sebeple-oluşacak yer sarsıntılarını ölçecek. Vakum ortamında tutulan bu sismometrede 2015 yılında belirlenen bir sızıntı, bu aracın Marsa gönderilmesinin iki yıl gecikmesine yol açmıştı ! (Gezegen pozisyonlaması sebebiyle, Mars yolculuğunu başlatmak için uygun ortam iki yılda bir mümkün olabilmekte. ) Bu aracın üzerindeki ekipmanla, ayrıca, Marsın dönme ekseninde ortaya çıkan salınım (kafa sallama hareketi) da ölçülerek, bu gezegenin çekirdeği hakkında veri toplanacak.
InSight aracı üzerindeki ekipmanın tasarım ve imalinde Almanya Uzay Merkezi (German Aerospace Center) ve Fransa Ulusal Uzay Merkezi (CNES) de katkıda bulundu.
Mars yüzeyinden kaliteli fotoğraf çekimi bu aracın ana görevleri arasında olmadığından, uzay meraklılarının bu sahada bir beklenti içinde olmaması gerekmekte ! Bu araç, sabit bir araç olduğundan, diğer gezginler gibi dolaşarak fotoğraf çekimi zaten mümkün olamayacak.
Aracın, bilim ekipmanını yüzeye yerleştirmesi, çalışma testleri ve kalibresi biraz zaman alacak. Bu sebeple, ilk bilimsel verinin açıklanmasının en az beş-altı ay sonra gerçekleşmesi söz konusu.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.livescience.com/64165-nasa-mars-insight-nails-landing.html
https://www.space.com/42561-mars-insight-landing-first-science.html
(Bugünün seçimi)
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.