Long March 3B
(Kaynak: Jiang Hongjing/Xinhua/Zuma/space.com)
Mike Wall’ın space.com’daki haberine göre, Çin, Ayın uzak yüzüne indirilmek üzere, bir aracı 7 Aralık 2018 günü uzaya gönderdi.
Chang’e 4 adındaki bu araç, Long March 3B taşıyıcı roketi üzerinde, Xichang Uydu Fırlatma Merkezinden uzaya gönderildi. Bu aracın, Ayın uzak yüzündeki bir bölgeye, Ocak (2019) Ayının başlarında iniş yapması bekleniyor.
Herşey planlandığı gibi gerçekleştiği taktirde, iniş aracının üzerinde taşıdığı bir mini gezgin (rover) aracı Ay yüzeyinde gezinerek, araştırmalar yapacak. Çin daha önce, Ay’ın Dünyaya bakan yüzüne ‘Chang’e 3’ aracını ve mini-gezgin Yutu’yu indirmişti.
Ay, Dünyaya gravitasyonel olarak bağlanmış (tidally locked) bir gök cismi. (Bu durumu, basit olarak, Dünyaya gergin bir halatla bağlı, sabitlenmiş olarak düşünebiliriz.) Ay, Dünya etrafında her bir dolanışında, kendi ekseni etrafında da bir defa döner. Bu sebeple, bazı küçük ayrıntıların dışında, yüzü daima Dünyaya bakar ki, görmeye alışık olduğumuz, bu koyu lav akıntısıyla kısmen kaplı yüzüne, ‘yakın yüzü’ denmekte.
Bazılarının dediği şekilde, Ay’ın bir ‘karanlık yüzü’ mevcut değil. Şüphesiz, Dünyada olduğu gibi, Ay’ın da gecesi ve gündüzü mevcut. Sadece süresi farklı. Dolayısıyla, Ay’ın karanlık yüzü’ olarak adlandırılan yüzü, periyodik olarak aydınlanmakta. Bu durum, sadece, Dünyadan doğrudan gözlenememekte.
Ay’ın uzak yüzüne daha önce araç indirilmedi. Bunun sebebi, buraya indirilecek araçla Dünyadan iletişim güçlüğü. İniş aracının göndereceği sinyalleri Dünyaya aktaracak bir ‘röle istasyonuna’ ihtiyaç var !
Çin, bu röle istasyonu için, Mayıs 2018’de, Queqiau adında bir aracı Dünya-Ay sisteminin L2 (Lagrange 2) bölgesine göndermişti. Bu bölge, Dünya-Ay ekseninin, Ay’ın ötesinde yer alan ve gravitasyonel olarak kararlı olan, uyduları içine hapsederek, uzun süreyle görev yapmalarını mümkün kılan bir bölge. Çinin gönderdiği aracın, uzak yüzde yer alan ve çapı 186 kilometre olan Von Karman Kraterinin yakınına inmesi beklenmekte.
Chang’e 4’ün üzerinde, içinde İniş Kamerası, Arazi Kamerası, Düşük Frekanslı Spektrometre olmak üzere sekiz ekipman mevcut. Gezgin aracın üzerinde ise Panoramik Kamera, Ay Yüzeyine Nüfuz Edecek Radar, Görünür Işık ve Kızılötesi Spektrometresi mevcut.
Ayın yakın ve uzak yüzleri gerek krater yoğunluğu ve gerekse kaya yapısı açısından birbirinden farklı. Chang’e 4, ayrıca, radyo astronomi araştırmaları da yapacak. Bu bölge, Dünyanın elektromanyetik etkisinden korunan bir bölge olduğu için, bu gibi çalışmalar için uygun. Aracın bu görev kapsamında biyoloji araştırmaları da yapması planlandı.
Çin, Ekim 2014’te fırlattığı Chang’e 5T1 aracını Ay’ın etrafından dolandırıp, Dünyaya geri getirmişti. Çin, ayrıca, toprak-kaya numunesi getirmek amacıyla, Chang’e 5 aracını Ay’a 2019’da göndermeyi planlamakta. Çin, Ay’a insan göndermeyi de hedeflemekte.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.space.com/42665-china-launches-moon-far-side-lander-rover.html
(Bugünün seçimi)
