Enkaz mahalli
Habeşistan Havayollarına ait bir Boeing 737 MAX 8 (veya, Boeing 737-800 MAX, hangisi doğruysa !) kazası, bazı ‘sleeping beuty’leri tatlı uykularından, biraz, uyandırmış görünüyor ! (Sadece ortada ‘Beyaz-Atlı Prens’ yok; şimdilik !)
Bu kazanın Endonezya’da, Ekim 2018’de meydana gelen Lion Air Boeing 737 MAX 8 kazasıyla büyük benzerlik göstermesi ‘havacılık dünyasını’ bu ‘tatlı (belki, kârlı demek daha doğru) uykusundan’ (keyifsiz bir şekilde) uyandırmasının sebebi.
Başta Çin olmak üzere, birçok ülke, bu tip uçakların uçuşunu peş peşe durdurdu. Daha da ileri giderek, bu tip uçakların ülke hava sahasına girişini de yasakladı. Alınan bu kararlar, şüphesiz, elinde bilet olan ve gerçekleştireceği yolculuğa kısa bir süre kalan birçok yolcuyu sıkıntıya soktu.
Ama, alınan bu karalar doğrudur ve desteklenmelidir. Ortada ölümcül bir risk mevcutken, olası başka-benzer bir kaza göze alınamazdı !
Ülkemiz havacılığının da, alınmakta olan bu kararlara fazla gecikmeden katılmış olması sevindirici. ABD bile, bir süre direndikten sonra (!), envanterindeki bu model (MAX 8 ve MAX 9) uçakların uçuşunu durdurdu.
Basından izlendiği kadarıyla, bu uçakların üreticisi, daha şimdiden, hisse senetleri üzerinden, hatırı sayılır bir bedel ödemiş durumda ! Halen üzerinde çalıştığı ‘yazılım güncelleme çalışmalarını’, herhalde, hızlandırarak suçlandıracaktır.
ABD Başkanına atfedilen bir beyana göre: ‘Uçak sistemleri uçakların uçamayacağı kadar karmaşık bir hale geldi’…Bu ifadenin ne derece doğru ve savunulabilir olduğu… tartışılabilir. Ancak, yeterince açık olan bir hususun: ‘Uçak Sertifikasyonunda yeterince özenli davranılmadığı” gerçeği; kim ne derse desin !
Havacılık dünyasında ‘milli ve uluslararası sertifikaların neredeyse bir gün arayla verilebildiğine’ dahi tanık olduk !
Ekim 2018’de meydana gelen Lion Air (çok benzer) kazasını takiben gerçekleştirilen araştırmalarda, bu tip uçakta yapılan ‘Uçuş Kumanda Sistemi’ geliştirmelerinin pilot eğitimi ve pilot el kitaplarına gerektiği gibi yansıtılmadığı hususunda çok ciddi iddialar ortaya atılmış, takiben, gerek İmalatçı ve gerekse FAA (ABD Havacılık Sertifikasyon İdaresi) havayolu işletmelerine acil bilgilendirmeler yapmış, talimatlar yayımlamıştı.
Kalhan Rosenblatt ve Jay Blackman’ın, nbc.news’te 13 mart 2019’da yayımlanan, haberine göre, bu kazadan önce, bu tip uçakla uçan birçok pilot şikayet bildirimlerinde bulundu. Bu şikayetler, genelde, kalkışı takiben, otopilotta uçan uçağın burun aşağı sapma eğilimiydi. Bu şikayetlerde Pilot El Kitabı yetersizliği tekrar vurgulanmıştı.
FAA, 13 Mart 2019’da, MAX 8 ve MAX 9 )’ların uçuşunu durdurduğunu duyurdu. FAA’in gerekçesi Lion Air kazası ile bu son kazada yaşanan uçuş paternlerinin (uçak davranışlarının) birbirine çok benzer olmalarıydı ! Uçakta mevcut olan ‘Stol Önleme Sistemi’ (MCAS) meydana gelen bu iki kazada ana şüpheli durumunda !
Basında yer alan bilgilere göre, Boeing, halen üzerinde çalışılan yazılım güncellemelerini Nisan 2019 sonuna kadar sonuçlandırıp kullanıcılara sunmayı hedeflemekte.
Boeing firması da, FAA’in bu talimatını desteklediğini açıkladı. (Açıklamak zorunda kaldı demek daha doğru gibi !)
Peki, ‘Uçuş Emniyeti’ sahasında ülke olarak, biz ne yapıyoruz ? Çalışmalarımızı hızlandırıyor muyuz ? Bu sahada belirlenen gerçekleri kamuoyuyla paylaşıyor muyuz ?
Ağustos 2016’da, Çorlu yakınında meydana gelen ‘eğitim uçağı kazası’nın incelemesi sonuçlandırılabildi mi ? Ya ondan sonra meydana gelen ‘Helikoptere Çarpan Kule’ kazası…?
Başka ülkelerde meydana gelen kazaları izlerken, kendi ülkemizde meydana gelen kazaları, yoksa, unutuyor muyuz ?
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.nbcnews.com/news/us-news/u-s-pilots-complained-about-boeing-737-max-8-months-n982651
