Kepler gezegeni (Temsili)
(Kaynak: spacedaily.com)
Astronomlar yapay zeka kullanarak iki gezegen belirledi. (New planets discovered usin artiical intelligence !)
Spacedaily.com’da 27 Mart 2019’da yayınlanan bir haberde, astronomların, yapay zeka kullanarak, iki yeni öte-gezegeni (exoplanet) belirlediği duyuruldu.
Teksas Üniversitesinden (Austin, ABD) araştırmacılar, Google ile işbirliği yaparak ve yapay zeka yazılımı kullanarak, Kepler Uzay Teleskobunun daha önce sağladığı ‘K2 verisini’ analiz ettiler. Bu çalışma sonunda, daha önceki yöntemlerle belirlemesi mümkün olamayan iki yeni gezegeni belirlediler. Bu keşif, Anne Dattilo (Teksas Üniversitesi), Andrew Vanderburg (NASA) ve Christopher Shaulle (Google) gerçekleştirdi.
Keşfedilen bu iki yeni gezegen yıldıza yakın mesafeden dolanan ve Dünyadan biraz daha büyük olan, sıcak gök cisimleri. Bunlardan K2-293b, Kova (Aquarius) Takımyıldızı içinde, 1300 ışık yılı uzaklıktaki yıldız K2-293’ün yörüngesinde dolanmakta. K2-294b ise, aynı takımyıldızı içinde bulunan yıldız K2-294’ün yörüngesinde dolanmakta.
Kaynak:
Hindistan-biraz-tozuttu…! (İndia caused space junk…!)
(Temsili)
(Kaynak: space.com)
Ivan Couronne’nin, spacedaily.com’da 28 Mart 2019’da yayımlanan haberinde, Hindistanın, fırlattığı bir füzeyle, yörüngede dolanan bir uyduyu vurduğu duyuruldu. Vurulan uydu yerden 300 kilometre kadar yukarıdan dolanmaktaydı.
Hindistanın bu ‘kabiliyet gösterimi’ parçalanan uydunun uzay çöpüne dönüşmesine sebep oldu. Bazı araştırmacılar, Hindistanın bu girişimini 1967 tarihli ‘Dış Uzay Anlaşması’na (Outher Space Treaty) aykırı olduğunu söyledi !
Uzaya uydu gönderen ülkeler, 2002’den beri, uzay çöpüne yol açmamak için gayrıresmi bir ‘uyum tavrı’ sergilemekteydi.
Parçalanan bu uydu Dünya için doğrudan bir tehlike yaratmasa da, yörüngede dolanan uydular için tehlike yaratabilirdi.
ABD Ordusu, Dünya yörüngesinde dolanan 23,000 kadar uyduyu ve uzay çöpünü yakından izlemekte.
Çin, 2007’de gerçekleştirdiği bir uydu-savar (anti-satellite) testinde, 3000 kadar uzay çöpü parçasının yörüngeye saçılmasına sebep olmuştu. Bir Rus uydusu, 2009’da, ABD’nin bir İridyum seyrüsefer uydusuyla çarpıştığında, yörüngeye bin parça kadar çöp saçılmıştı.
Hindistanın füzeyle vurduğu uydunun, 24 Ocak 2019’da fırlattığı , 740 kilogram kütledeki uydu Microsat-R olduğu söylendi.
Öte-Gezegen büyüteç altında… (Exoplanet under the looking glass…)
HR 8799 Sistemi
(Kaynak: spacedaily.com)
Spacedaily.com’da 28 Mart 2019’da yayımlanan bir haberde, astronomların, iki defa olarak, optik interferometreyle bir gezegeni incelemeyi başardığı duyuruldu. Astronomlar, kullandıkları bu yeni metotla, öte-gezegen HR 8799e’nin pozisyonunu ve ışık spektrumunu büyük bir doğrulukla belirlediler. MPIA’dan (Max Planck Institute for Astronomy) astronomların katılımıyla ve ESO’nun Paranal Gözlemevideki ekipman GRAVITY de kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmada kullanılan GRAVITY ekipmanı, birçok teleskopla alınan verinin tek bir görüntü olarak birleştirilmesini mümkün kılmakta. Kısaca, elde edilen son detaylı görüntü, tek bir teleskop kullanılması durumunda, ayna çapının en az 100 metre kadar büyük olmasını gerektirmekte.
Bugüne kadar belirleen 4000 kadar öte-gezegenin sadece, 120 kadarı doğrudan görüntülenebildi.
Görüntülenen HR 8799e, 130 ışık yılı uzaklıkta konumlanan ve dört gezegeni olan yıldız HR 8799’ün yörünge uzaklığı sıralamasında birinci (en yakın) gezegeni. Bu beş gezegenin tamamı, 5-10 Jüpiter büyüklüğünde gaz devleri. Bu gezegenin yıldızına çok yakın bir konumda olması sebebiyle, belirlenmesi oldukça güçtü.
İnterferometre, gezegen ışığını yıldız ışığından ayırmayı sağlayan güçlü bir araç. Astronomlar, Bu sayede, HR 8799e’nin ışık spektrumunu çok daha net bir şekilde ayırabildiler. Bu sayede, 30 milyon yaşında olduğu hesaplanan bu gaz devinin yüzey sıcaklığının 880 santigrad derece kadar olduğunu ölçtüler. Atmosferinde karbon monoksitin varlığını da belirlediler.
NASA’nın TESS aracı ile Satürn-boyunda bir öte-gezegen keşedildi…! ( TESS discovered nev Saturn-size planet…!)
Spacedaily.com’da 28 Mart 2019’da yayımlanan bir haberde, NASA’nın TESS aracıyla sağlanan verinin analizinden, Satürn-büyüklüğünde yeni bir öte-gezegenin belirlendiği duyuruldu.
Yıldızlarda ortaya çıkan plazma sarsıntısının yol açtığı ışık değişimlerini ölçen astrosismolojistler, yeni gezegenlerin belirlenmesine katkıda bulumakta.
Öte-gezegen ‘TOI 197.01’ (TESS Object of Interest), bir sıcak Satürn. Keşedilen bu gezegen, yıldızının yakın yörüngesini 14 günde dolanmakta; kısaca, biraz sıcak. Bu keşi haberini duyurulduğu makalede uluslar arası bir araştırma grubunu 141 üyesinin adı yer aldı ! (Emeğe saygı sebebiyle olsa gerek.)
TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) aracı 18 Nisan 2018’da uzaya gönderilmişti. Bu araç, yıldız ışığı değişimlerini belirleyerek, yıldızların önünden geçecek (olası) gezegenleri belirlemeye çalışmakta.
Araştırmacılar, TOI-197’nin 5 milyar yaşında ve Güneşten biraz daha büyük olduğunu belirlediler. Öte-gezegen TOI-197.01, çapı Dünyanın dokuz katı kadar boyda ve 60 katı kadar kütlede olan bir gaz devi.
Kaynak:
http://www.spacedaily.com/reports/Gravity_instrument_breaks_new_ground_in_exoplanet_imaging_999.html
