Bu  haftanın  olayları; kısa  kısa…! (This week’s heppannings…!)

Kepler  gezegeni (Temsili)

(Kaynak: spacedaily.com)

Astronomlar yapay  zeka  kullanarak iki gezegen  belirledi. (New planets discovered  usin  artiical  intelligence !)

Spacedaily.com’da  27  Mart  2019’da  yayınlanan  bir  haberde,  astronomların,  yapay  zeka  kullanarak,  iki  yeni öte-gezegeni (exoplanet) belirlediği  duyuruldu.

Teksas  Üniversitesinden (Austin, ABD)  araştırmacılar, Google  ile  işbirliği yaparak  ve  yapay  zeka  yazılımı  kullanarak, Kepler  Uzay Teleskobunun  daha önce  sağladığı  ‘K2  verisini’   analiz  ettiler.  Bu  çalışma  sonunda,  daha  önceki  yöntemlerle  belirlemesi  mümkün  olamayan  iki  yeni  gezegeni  belirlediler. Bu  keşif, Anne Dattilo (Teksas Üniversitesi), Andrew Vanderburg (NASA) ve Christopher Shaulle (Google) gerçekleştirdi.

Keşfedilen  bu  iki  yeni  gezegen  yıldıza  yakın  mesafeden  dolanan  ve Dünyadan  biraz  daha  büyük  olan, sıcak  gök  cisimleri. Bunlardan K2-293b, Kova (Aquarius) Takımyıldızı  içinde, 1300  ışık  yılı  uzaklıktaki  yıldız K2-293’ün  yörüngesinde  dolanmakta.  K2-294b  ise, aynı  takımyıldızı  içinde  bulunan  yıldız K2-294’ün  yörüngesinde dolanmakta.

Kaynak:

http://www.spacedaily.com/reports/Astronomers_Discover_Two_New_Planets_Using_Artificial_Intelligence_999.html

Hindistan-biraz-tozuttu…! (İndia caused  space  junk…!)

(Temsili)

(Kaynak: space.com)

Ivan Couronne’nin,  spacedaily.com’da  28  Mart 2019’da yayımlanan  haberinde, Hindistanın, fırlattığı  bir  füzeyle, yörüngede  dolanan  bir  uyduyu  vurduğu  duyuruldu.  Vurulan  uydu  yerden 300  kilometre  kadar  yukarıdan  dolanmaktaydı.

Hindistanın  bu ‘kabiliyet  gösterimi’ parçalanan  uydunun  uzay  çöpüne  dönüşmesine  sebep  oldu. Bazı  araştırmacılar, Hindistanın  bu  girişimini 1967 tarihli  ‘Dış  Uzay  Anlaşması’na (Outher  Space  Treaty)  aykırı  olduğunu  söyledi !

Uzaya  uydu  gönderen  ülkeler, 2002’den  beri, uzay  çöpüne  yol  açmamak  için gayrıresmi  bir ‘uyum  tavrı’  sergilemekteydi.

Parçalanan  bu  uydu Dünya için  doğrudan  bir  tehlike  yaratmasa  da, yörüngede  dolanan  uydular  için  tehlike  yaratabilirdi.

ABD  Ordusu,  Dünya  yörüngesinde  dolanan  23,000  kadar  uyduyu  ve  uzay  çöpünü  yakından  izlemekte.

Çin,  2007’de  gerçekleştirdiği  bir  uydu-savar (anti-satellite)  testinde, 3000 kadar  uzay  çöpü  parçasının  yörüngeye  saçılmasına  sebep  olmuştu. Bir  Rus  uydusu, 2009’da,  ABD’nin bir  İridyum  seyrüsefer  uydusuyla  çarpıştığında, yörüngeye  bin  parça  kadar  çöp  saçılmıştı.

Hindistanın   füzeyle  vurduğu  uydunun, 24  Ocak  2019’da  fırlattığı , 740  kilogram kütledeki  uydu  Microsat-R  olduğu  söylendi.

http://www.spacedaily.com/reports/Indian_satellite_destruction_creates_debris_field_of_space_junk_999.html

 

Öte-Gezegen  büyüteç  altında… (Exoplanet   under  the  looking  glass…)

HR 8799  Sistemi

(Kaynak:  spacedaily.com)

Spacedaily.com’da 28  Mart 2019’da  yayımlanan  bir  haberde, astronomların,  iki  defa  olarak, optik  interferometreyle bir  gezegeni  incelemeyi  başardığı  duyuruldu. Astronomlar,  kullandıkları  bu  yeni  metotla, öte-gezegen HR 8799e’nin  pozisyonunu ve  ışık  spektrumunu büyük  bir  doğrulukla  belirlediler. MPIA’dan (Max Planck Institute for Astronomy)   astronomların  katılımıyla  ve  ESO’nun   Paranal  Gözlemevideki   ekipman  GRAVITY   de  kullanılarak  gerçekleştirilen  bu  araştırmada kullanılan  GRAVITY  ekipmanı, birçok  teleskopla alınan  verinin  tek  bir  görüntü  olarak  birleştirilmesini  mümkün  kılmakta. Kısaca, elde  edilen  son  detaylı  görüntü, tek  bir  teleskop  kullanılması  durumunda, ayna  çapının  en  az  100  metre  kadar  büyük olmasını  gerektirmekte.

Bugüne  kadar  belirleen 4000 kadar  öte-gezegenin  sadece, 120  kadarı  doğrudan  görüntülenebildi.

Görüntülenen  HR 8799e, 130 ışık  yılı  uzaklıkta  konumlanan  ve  dört  gezegeni  olan  yıldız HR 8799’ün yörünge  uzaklığı sıralamasında  birinci (en  yakın) gezegeni. Bu  beş  gezegenin  tamamı, 5-10 Jüpiter  büyüklüğünde  gaz  devleri. Bu  gezegenin  yıldızına  çok  yakın  bir  konumda  olması  sebebiyle, belirlenmesi  oldukça   güçtü.

İnterferometre, gezegen  ışığını  yıldız ışığından  ayırmayı  sağlayan  güçlü  bir  araç. Astronomlar,  Bu  sayede, HR 8799e’nin  ışık  spektrumunu çok  daha net  bir  şekilde  ayırabildiler.  Bu  sayede, 30  milyon  yaşında  olduğu  hesaplanan  bu  gaz  devinin  yüzey  sıcaklığının 880 santigrad  derece  kadar  olduğunu  ölçtüler. Atmosferinde  karbon  monoksitin  varlığını  da  belirlediler.

http://www.spacedaily.com/reports/Data_flows_from_NASAs_TESS_Mission_leads_to_discovery_of_Saturn_sized_planet_999.html

 

NASA’nın  TESS  aracı ile Satürn-boyunda  bir  öte-gezegen  keşedildi…! ( TESS  discovered  nev Saturn-size  planet…!)

Spacedaily.com’da 28  Mart  2019’da  yayımlanan  bir  haberde, NASA’nın  TESS  aracıyla  sağlanan  verinin analizinden, Satürn-büyüklüğünde  yeni  bir öte-gezegenin  belirlendiği  duyuruldu.

Yıldızlarda  ortaya  çıkan plazma  sarsıntısının  yol açtığı  ışık  değişimlerini  ölçen  astrosismolojistler,  yeni  gezegenlerin  belirlenmesine  katkıda  bulumakta.

Öte-gezegen ‘TOI 197.01’ (TESS Object of Interest), bir  sıcak  Satürn. Keşedilen  bu  gezegen, yıldızının  yakın  yörüngesini 14  günde  dolanmakta; kısaca, biraz  sıcak. Bu  keşi  haberini  duyurulduğu  makalede uluslar arası bir araştırma  grubunu 141  üyesinin  adı  yer  aldı !  (Emeğe  saygı  sebebiyle  olsa  gerek.)

TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) aracı 18 Nisan 2018’da  uzaya  gönderilmişti. Bu  araç,  yıldız  ışığı değişimlerini  belirleyerek, yıldızların  önünden  geçecek (olası)  gezegenleri  belirlemeye  çalışmakta.

Araştırmacılar, TOI-197’nin  5  milyar yaşında  ve  Güneşten  biraz  daha  büyük  olduğunu belirlediler. Öte-gezegen TOI-197.01,  çapı  Dünyanın  dokuz  katı  kadar  boyda  ve  60 katı  kadar  kütlede  olan  bir  gaz  devi.

Kaynak:

http://www.spacedaily.com/reports/Gravity_instrument_breaks_new_ground_in_exoplanet_imaging_999.html