Dünyanın iç yapısı
(Kaynak: spacedaily.com)
Bu sorunun cevabı spacedaily.com’da, 8 Mayıs 2019’da yayımlanan bir haberde verildi.
Bu haberde, Yale Üniversitesinden (ABD) araştırmacıların, Dünyanın manyetik alanındaki med-cezir’in ortaya çıkışına yeni bir açıklama getirdiği duyuruldu. Dünyanın merkezi yakınında üretilen manyetik alanın, Dünyanın üzerindeki canlıları Güneş rüzgarlarının zararlı etkisinden koruduğu biliniyor.
Yale Üniversitesinde profesör olan Kanani K.M. Lee ve araştırma ekibi, gerçekleştirdiği bir araştırmada, ‘birbirine karışmaz’ (immiscibility) adı verilen bir süreçte, oksijen ve silikon içeren ergimiş demir alaşımlarının, Dünyanın merkezi bölgedeki basınç ve sıcaklğın simüle edildiği ortamda, birbirine karışmayan yağ ve sirke gibi, iki belirgin akışkan oluşturduğunu belirledi. (Tankerlerden denize sızan petrol belki daha dikkat çekici bir örnek olurdu !)
Araştırmacılara göre, atomlar, Dünyanın merkez bölgesindeki çok yüksek basınç altında sıkıştırdığında, bu sıvı faz ayrışması gerçekleşmekte.
Karmaşık yapıdaki ergimiş metal alaşımlarında, atmosfer basıncı altında faz ayrışması yeterince bilinen bir malzeme davranışı. Dünyanın çekirdek bölgesinde gözlenen bu olay yeni bir durum.
Dünyanın ortalama 40-60 kilometre kalınlığındaki kabuğunun altında yer alan mantonun 2900 kilometre kadar aşağısında, 2000 kilometre kadar kalınlıkta olan çekirdek dış katmanı, Dünyanın manyetik alanının kaynağı. Girdaplı bir akışkan durumundaki bu katmanın üst tabakasında belirgin bir sıvı katmanı mevcut. Araştırmacılar, bu dış sıvı katmanından geçen sismik dalgaların daha düşük hızla hareket ettiğini belirledi.
Araştırmacılar, bu durumun bu bölgede katmanlı bir yapı oluşmasından kaynaklandığını düşünmekteydi. Ancak, bunun ispatı için teorik ve deneye-dayalı bir veri elde yoktu.
Çok yüksek basınç elde etmek için, lazerle-ısıtılmış ‘diamond-anvil cell’ deney ekipmanı kullanan araştırmacılar, ayrıca, gerçekleştirdikleri bilgisayar simülasyonlarıyla, Dünya çekirdeğinin dış katmanındaki (outre core) ortamı simüle ettiler. Araştırmacılar, böylece, altta, oksijence-fakir bir demir-silikon tabakası ile, üstte, ikinci bir demir-silikon-oksijen katmanı oluşumunu deneyle gösterdiler.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://wiki2.org/en/Diamond_anvil_cell
(Günün seçimi)
