Dünyanın  çekirdeğinde  tanıdık  yapı ? (What does Earth’s core have in common ?

Dünyanın iç  yapısı

(Kaynak: spacedaily.com)

Bu  sorunun  cevabı  spacedaily.com’da, 8 Mayıs 2019’da  yayımlanan  bir  haberde  verildi.

Bu  haberde, Yale Üniversitesinden (ABD)  araştırmacıların, Dünyanın  manyetik alanındaki med-cezir’in ortaya  çıkışına yeni  bir  açıklama  getirdiği  duyuruldu. Dünyanın  merkezi  yakınında  üretilen  manyetik  alanın, Dünyanın  üzerindeki  canlıları  Güneş  rüzgarlarının  zararlı  etkisinden koruduğu  biliniyor.

Yale  Üniversitesinde  profesör  olan Kanani K.M. Lee  ve araştırma  ekibi, gerçekleştirdiği  bir  araştırmada, ‘birbirine  karışmaz’ (immiscibility)  adı  verilen  bir  süreçte, oksijen  ve  silikon  içeren ergimiş demir  alaşımlarının, Dünyanın  merkezi  bölgedeki  basınç  ve  sıcaklğın  simüle  edildiği  ortamda, birbirine  karışmayan yağ  ve  sirke  gibi,  iki  belirgin  akışkan  oluşturduğunu  belirledi. (Tankerlerden  denize  sızan petrol  belki  daha  dikkat  çekici  bir  örnek olurdu !)

Araştırmacılara  göre, atomlar, Dünyanın  merkez  bölgesindeki  çok  yüksek  basınç  altında  sıkıştırdığında, bu  sıvı  faz  ayrışması  gerçekleşmekte.

Karmaşık yapıdaki  ergimiş  metal  alaşımlarında, atmosfer  basıncı  altında  faz  ayrışması yeterince  bilinen  bir  malzeme  davranışı. Dünyanın  çekirdek  bölgesinde  gözlenen  bu  olay  yeni  bir  durum.

Dünyanın ortalama 40-60  kilometre  kalınlığındaki  kabuğunun  altında yer  alan  mantonun 2900  kilometre  kadar aşağısında,   2000  kilometre  kadar  kalınlıkta olan  çekirdek  dış  katmanı,  Dünyanın  manyetik  alanının  kaynağı. Girdaplı  bir  akışkan  durumundaki  bu  katmanın  üst  tabakasında  belirgin  bir  sıvı  katmanı  mevcut.  Araştırmacılar, bu  dış  sıvı  katmanından  geçen  sismik  dalgaların daha  düşük  hızla  hareket  ettiğini  belirledi.

Araştırmacılar,  bu  durumun bu  bölgede katmanlı  bir  yapı  oluşmasından  kaynaklandığını  düşünmekteydi.  Ancak, bunun  ispatı  için teorik  ve  deneye-dayalı  bir  veri  elde  yoktu.

Çok yüksek  basınç  elde  etmek  için, lazerle-ısıtılmış ‘diamond-anvil cell’ deney  ekipmanı  kullanan  araştırmacılar, ayrıca, gerçekleştirdikleri  bilgisayar  simülasyonlarıyla, Dünya  çekirdeğinin  dış  katmanındaki (outre  core) ortamı  simüle  ettiler.  Araştırmacılar,  böylece, altta, oksijence-fakir  bir demir-silikon  tabakası  ile, üstte, ikinci  bir  demir-silikon-oksijen  katmanı oluşumunu  deneyle  gösterdiler.

Yararlanılan  Kaynaklar:

http://www.spacedaily.com/reports/What_does_Earths_core_have_in_common_with_salad_dressing_Maybe_this_999.html

https://wiki2.org/en/Diamond_anvil_cell

(Günün seçimi)