(Kaynak: avherald.com)
Çok üzücü kaza 5 Mayıs 2019’da meydana gelmişti.
Rusya Havayolu Aeroflot’a ait, Sukhoi Süperjet 100-95 (SU95) tipi bir uçak, Sheremetyevo’dan (Moskova) Murmansk’a gerçekleştirilmekte olan, SU-1492 numaralı uçuşta, kalkıştan kısa bir süre sonra, yıldırım çarpması (iddiası) sebebiyle, havalandığı piste geri dönmüş, ancak, piste sert iniş yapan uçak kısmen yanmış, 78 yolcu ve mürettebattan sadece 37’si kurtulabilmişti.
Avherald.com’da 18 Mayıs 2019’da güncellenen haberde, Rusya’nın bu kazayı incelemeye yetkili makamı olan MAK (The Interstate Aviation Committee), sürdürmekte olduğu kaza incelemesi kapsamında, Uçuş Veri Kaydedicilerinin (FDR, CVR) veri indirme ve analiz işlemlerinin tamamladığını duyuruldu. MAK tarafından sağlanan bilgilere göre:
- Sheremetyevo Hava Alanından 30-40 km kadar uzaklıkta, 8000-9000 metre yüksekliğe uzanan bölgede yağmur bulutları ve şimşekli-yağmur (thunderstorm) mevcuttu.
- Yıldırım çarptığında, uçak bu bulut bölgesinde, 2100 metre kadar yükseklikte, tırmanmaktaydı.
- Yıldırım çarpınca, uçakta elektrik arızası meydana geldi, Uçuş Kontrol Sistemi (FCS), sadece ‘DIRECT MODE’u çalışır durumda, fonksiyon kaybetti; otopilot devreden çıktı.
- Kaptan Pilot, uçuş sonuna kadar uçağa elle kumanda etti.
- VHF # 1 telsiz arızalandı. VHF # 2 telsizle iletişim güçlükle sağlanabildi.
- Uçak inişe geçtiğinde, toplam ağırlığı maksimum iniş ağırlığının 1600 kg üstündeydi.
- Uçağın mevcut yüküyle iniş hızı 155 KIAS olarak hesaplandı ve uygulandı.
- Uçak 1100 fitten 900 fite (300 metre kadar) alçalırken, rüzgar 190 dereceden 30 Knots hızla esmekteydi. Bu esnada, beş defa ‘rüzgar kesilmesi olasılığı’ ikazı alındı ! (Wind Shear ahead, go around !)
- Uçak, yerden 260 fit yüksekliğe alçalırken, süzülüş hattından ayrılmaya başladı; bu arada ‘GLIDESLOPE’ ikazı alındı. (Süzülüş hattının dışına çıkıyorsun !)
- Uçak 180 fitten 40 fite alçalırken, gazkolu açılarak, hız 170 KIAS’a artırıldı.
- Bu esnada, uçakta mevcut olan ‘Terrain Awareness Warning System’den ‘hızı azalt’ (gazı kes; RETARD) ikazı alındı.
- Kaptan, bu esnada, uçağa ‘salınımlı yunuslama’ (oscillating pitch, +6 / -2 derece) hareketi yaptırdı. Uçak, pistbaşını 900 metre geçtikten sonra, 158 KIAS hızda, üç iniş takımını aynı anda piste değdirdi; bu anda maruz kalınan ‘g’ +2.55’ti. Uçak 2 metre yukarıya sıçradı.
- Uçağın DIRECT MODE’da olması sebebiyle, ‘Spoiler’leri (kanat frenleri) otomatik olarak açılmadı. Pilotlar da, elle açmadı.
- Uçağın ilk yere temasından iki saniye sonra, 155 KIAS hızda, ikinci temas gerçekleşti. Bu temasta maruz kalınan ‘g’ 5.85’ti ! (Uçağın tasarımda dikkate alınan zorlanma limitinin çok üzerinde bir zorlama.)
- Uçak bu defa, yerden altı metre yukarıya sıçradı.
- Uçak, hızı 140 KIAS iken, yere üçüncü defa temas etti. Bu son temasta maruz kalınan ‘g’ (+5.0 ?) kadardı. Uçağın ana iniş takımları (muhtemelen) kanadı hasarlayarak, etrafa yakıt saçıldı.
- Uçak pistte sürtünerek kayarken kargo bölümünden yangın ikazı alındı.
- İlk yangın alarmından kırk saniye sonra kuyruk bölmesindeki yangın söndürme ekipmanı çalıştırıldı ! (Belirgin bir gecikme sözkonusu !)
- FDR kaydının sona erdiği ana kadar uçağın motorları çalışmaktaydı. (İlk yangın ikazından sonraki 47 sayinelik süre.) (Çalışır durumda unutuldular veya kabin aydınlatılmasının / havalandırmanın kesilmemesi için ?)
*
Bazı havacılık uzmanları /meraklıları, kaynak sitede şu-özet-görüşleri beyan etmiş:
- Kaptan Pilot, uçağı biran önce yere indirme telaşıyla, bazı kritik prosedürleri unutmuş / atlamış göründü. Motorların çalışır durumda tutulması bunlardan biri !
- Görüş yazanlardan biri, uçağın ilk iniş teşebbüsünden vazgeçip, 360 derecelik bir patern çizdikten sonra, ikinci denemede indiğini ileri sürmüş. (Bu husus MAK açıklamasında yer almamış ! Belki, bilinen bir husus olduğu varsayılmış olabilir; uçak, kalkıştan yaklaşık yarım saat sonra inmişti.)
- Pilotun, yere ilk temastan sonra pas geçmeyip inişi sürdürmesine (bir hata olarak) dikkat çekilmiş; ‘rüzgar kesilmesi’ ile karşılaşılma olasılığı ikazına rağmen !
Yararlanılan Kaynaklar:
http://avherald.com/h?article=4c78f3e6&opt=0
