Eta Carinae Bulutsusunun Hubble Uzay Teleskobuyla alınan görüntüsü.
(Kaynak: NASA, ESA, N. Smith (University of Arizona) and J. Morse (BoldlyGo Institute))
Passant Rabie, space.com’da 3 Temmuz 2019’da yayımlanan yazısında bunu açıkladı.
Homunculus Bulutsusu (Homunculus Nebula; Eta Craniae Nebula) gökyüzünün en fazla ilgi çeken bulutsularından biri. 1840’lı yıllarda patlamış, daha doğru bir ifadeyle, patlama ışığı Dünyaya 1840’lı yıllarda ulaşmış, çok büyük kütleli bir yıldızın, Eta Crinae’nin kalıntısı.
Güzey yarıküreden gözlenebilen yıldız Eta Carinae, ilk olarak, 170 yıl önce patladığında, takibeden on yıl boyunca, gökyüzünün ikinci en parlak cismi olarak görünmüştü. Bugünlarda, çıplak gözle gözlenebilmesi zor; sönük bir yıldız.
Eta Carinae, Carina takımyıldızı içinde, 7500 ışık yılı uzaklıkta, Güneşin beş milyon katı kadar parlak olan ve içinde iki yıldızın yer aldığı düşünülen bir yıldız sistemi. Eta carinae, 1837’deki parlamasından önce 4. Kadirden bir yıldızdı. 11-14 mart 1843’te gökyüzünün en parlak ikinci yıldızı oldu. 1856’dan sonra da, çıplak gözle gözlenemeyecek kadar sönükleşti. 1892’de tekrar kısmen-patlayan bu yıldızın parlaklığı 6.kadire ulaştı; sonra tekrar sönükleşti. 1940’a kadar, parlaklığı tekrar yükseldi. Bu parlaklığı 2014’te 4.5 kadire ulaştı.
Eta Carinae’yi oluşturan iki yıldız, birbirinin etrafında, 5.54 yıl-süren bir periyodla dolanmakta. Bu sistemin ana yıldızı, başlangıçta kütlesi Güneşin 150-250 katı kadar olan bir ‘mavi değişken’ (luminous blue variable-LBV). Bu yıldızın, bugüne kadar, kütlesinin 30 Güneş kütlesi kadarını kaybettiği hesaplandı. Bu yıldızın, ‘astronomik ölçüyle yakın gelecekte’ bir süpernova olarak patlayacağı hesaplanmakta. Bu yıldız, morötesi lazer ışığı yayımladığı bilinen tek yıldız !
İkinci yıldız, kütlesi Güneşin kütlesinin 30-80 katı kadar olan, oldukça parlak başka bir yıldız. Işığı ‘Homunculus Bulutsusu’ (Homunculus Nebula) tarafından engellendiği için, gözlenmesi zor bir yıldız.
Eta carniae ikilisi
(Kaynak: Wikipedia)
Eta Carinae’nin patlama süreci aşağıdaki videoda açıklanmış; oldukça ilginç bir süreç.
Yararlanılan kaynaklar:
https://www.space.com/hubble-captures-stellar-fireworks.html
http://www.wikizero.biz/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRXRhX0NhcmluYWU
