Bir  yıldız  nasıl  patlar…? (How  can  a  star  explode…?)

Eta Carinae  Bulutsusunun   Hubble  Uzay  Teleskobuyla  alınan  görüntüsü.

(Kaynak: NASA, ESA, N. Smith (University of Arizona) and J. Morse (BoldlyGo Institute))

Passant  Rabie, space.com’da 3 Temmuz 2019’da  yayımlanan  yazısında  bunu  açıkladı.

Homunculus  Bulutsusu (Homunculus  Nebula; Eta  Craniae Nebula)  gökyüzünün  en  fazla  ilgi  çeken bulutsularından  biri. 1840’lı  yıllarda  patlamış, daha  doğru  bir  ifadeyle, patlama  ışığı  Dünyaya  1840’lı  yıllarda  ulaşmış, çok  büyük  kütleli   bir  yıldızın, Eta  Crinae’nin   kalıntısı.

Güzey  yarıküreden  gözlenebilen   yıldız Eta  Carinae, ilk  olarak, 170 yıl  önce  patladığında, takibeden  on  yıl  boyunca,   gökyüzünün  ikinci  en  parlak  cismi olarak görünmüştü.  Bugünlarda, çıplak  gözle  gözlenebilmesi zor; sönük  bir  yıldız.

Eta  Carinae, Carina  takımyıldızı  içinde, 7500  ışık  yılı  uzaklıkta, Güneşin  beş  milyon  katı kadar  parlak  olan  ve içinde  iki  yıldızın  yer  aldığı  düşünülen  bir  yıldız  sistemi.  Eta  carinae, 1837’deki  parlamasından  önce  4. Kadirden  bir  yıldızdı. 11-14  mart 1843’te  gökyüzünün  en  parlak  ikinci  yıldızı  oldu. 1856’dan  sonra  da, çıplak  gözle  gözlenemeyecek  kadar  sönükleşti. 1892’de  tekrar  kısmen-patlayan  bu  yıldızın  parlaklığı  6.kadire  ulaştı; sonra  tekrar  sönükleşti.   1940’a  kadar, parlaklığı  tekrar  yükseldi. Bu  parlaklığı 2014’te 4.5  kadire  ulaştı.

Eta  Carinae’yi  oluşturan iki  yıldız,  birbirinin  etrafında, 5.54  yıl-süren  bir  periyodla  dolanmakta. Bu  sistemin  ana  yıldızı, başlangıçta  kütlesi Güneşin 150-250  katı  kadar  olan  bir  ‘mavi  değişken’ (luminous blue variable-LBV). Bu  yıldızın, bugüne  kadar,  kütlesinin 30 Güneş  kütlesi  kadarını  kaybettiği  hesaplandı. Bu  yıldızın,  ‘astronomik  ölçüyle  yakın  gelecekte’  bir  süpernova  olarak  patlayacağı  hesaplanmakta. Bu  yıldız, morötesi  lazer  ışığı  yayımladığı  bilinen tek  yıldız !

İkinci yıldız, kütlesi  Güneşin  kütlesinin 30-80  katı  kadar  olan, oldukça  parlak  başka  bir  yıldız. Işığı  ‘Homunculus  Bulutsusu’ (Homunculus  Nebula) tarafından  engellendiği  için, gözlenmesi  zor  bir  yıldız.

Eta carniae ikilisi

(Kaynak: Wikipedia)

Eta Carinae’nin  patlama  süreci aşağıdaki  videoda açıklanmış; oldukça  ilginç  bir  süreç.

Yararlanılan  kaynaklar:

https://www.space.com/hubble-captures-stellar-fireworks.html

http://www.wikizero.biz/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRXRhX0NhcmluYWU