Gama ışıması (temsili)
(Kaynak:
Brooks hays’ın spacedaily.com’da 25 Eylül 2019’da yayımlanan haberine göre, bu ‘teşebbüsü’ gama ışını patlamaları (gamma ray bursts) yapmış.
Bilim insanlarının gama-ışını patlamaları için geliştirdiği yeni bir modelde, gama ışınlarını oluşturan patlamalar, ortamdaki gaz bulutu sınırı içinde, gama-ışınlarının ışık hızını geçmesini mümkün kılabilir. Bu-biraz kapalı-ifadeyi açalım.
Bu yeni modelin yaratıcıları, astrofizikçi Jon Hakkila (College of Charleston) ve Robert Nemiroff (Michigan Technological University), ışık hızından daha hızlı (superluminal) olarak oluşan bu ışık jetlerinin Einstein’ın görelilik kuramıyla çelişmediğini söylüyor.
Bilim insanları daha önce, uzak gökadalarda, (yüksek enerjili) gama ışını patlamaları tarafından oluşturulan ışık eğrilerinde (light curves) zaman-tersinirliği (time-reversibility) özellikleri belirlemişlerdi. Hakkila ve Nemiroff, ışıktan daha hızlı jetlerin bu ‘zaman tersinirliği’ olayını açıklamayı mümkün kılacağını düşünüyor.
Burada sözü edilen ışıktan daha hızlı yol alma olayı sadece gama ışını jeti ortamında geçerli; vakum ortamında değil. Hakkila ve Nemiroff, bu durumun Einstein’in görelilik kuramıyla çelişmediğini söylüyor.
Özellikle, bu süper-hızlı jetlerin hızlanması ve yavaşlaması esnasında üretilen çarpışma radyasyonu (collisional radiation) ve şok dalgaları GRB (Gamma Ray Burst) ışık eğrilerinde gözlenen çeşitli paternleri açıklayabilir. Bu geçişler zamanda -ileri (time-forward) ve zamanda-geri (time-reversed) ışık-eğrisi özellik setlerini, ‘görelilik görüntü çiftlemesi’ (relativistic image doubling) ile yaratabilir. Kısaca, zamanın ileriye doğru veya geriye doğru akmasına bağlı kalmadan, gama ışını patlamaları içindeki özellikler aynı şekilde davranır. Araştırmacılara göre bu yeni model kendi türünde bir ilk önerme oldu.
Yararlanılan Kaynaklar:
