Enceladus gayzerleri (temsili)
Universetoday.com’da, Matt Williams tarafından, 4 Ekim 2019’da yayımlanan bir haberde, Satürnün uydusu Enceladus’tan fışkıran gayzerlerde, amino asitlerin ham maddesinin varlığının belirlendiği duyuruldu.
Satürnle birlikte bu uydusu da, Satürnün atmosferinde buharlaşmış olan NASA/ESA aracı Cassini tarafından, 13 yıl süresince, detaylı olarak incelenmişti. Bu yeni bulgu bu araçla toplanan veriye dayanmakta.
Cassininin güney yarıküresinden fışkıran gayzerlerden topladığı veriyi analiz eden bir Alman Araştırma Ekibi, amino asitlerin yapı taşları olabilecek organik madde belirledi. Bu yeni bulgu, Enceladus’un buzlu-kabuğunun altında var olduğu düşünülen okyanusta yaşam izi belirleme olasılığını güçlendirdi.
Berlin’deki ‘Özgür Üniversite’den (Free University of Berlin) ve Heidelberg Üniversitesinden araştırmacıların da yer aldığı çalışma grubu, Sascha Kempf’ten (Principal Investigator with the University of Colorado’s Laboratory for Atmospheric and Space Sciences-LASS) de destek alarak bu araştırmayı gerçekleştirdi.
Enceladus’tan fışkıran gayzer maddesi içinde organik maddelerin de mevcut olduğu 2018’den beri bilinmekteydi. Bu gayzerler, Enceladus’un çekirdek-manto sınırında oluşan ‘hidrotermal vent’lerden kaynaklanmakta. Bu ‘vent’lerden açığa çıkan madde, uydunun içindeki okyanus suyu ile karışarak, yüzeyden su buharı ve buz parçaları halinde uzaya saçılmakta.
Enceladus’tan fışkıran bu madde’nin (plume) uydunun 500 kilometre kadar uzağına erişebildiği belirlendi. Gerçekte, bu maddenin Satürnün ‘E’ haklasını oluşturduğu düşünülüyor. Araştırma grubunun belirlediği yeni moleküller nitrojen ve oksijen içeren moleküller. Bunlara benzer moleküller, Dünyada, amino asitleri oluşturan sürecin parçaları. Amino asitler protein moleküllerinin yapı taşları. Dünyadaki hidrotermal bacalar bu reaksiyonlar için gerekli olan enerjiyi de sağlamakta. En eski yaşam formları okyanus tabanındaki bu hidrotermal bacalar etrafında belirlenmişti. Bu bacalar, Dünyada yaşamın ilk olarak ortaya çıktığı ortamlardan biri olarak kabul edilmekte.
Enceladus’ta organik bileşiklerin uzaya saçılma süreci.
(Kaynak: NASA/JPL-Caltech; universetoday.com)
Araştırmacılar, Dünyadaki sürecin benzerinin Enceladus’ta da mevcut olabileceğini düşünüyor. Bu araştırmacıların bulgularına göre, Enceladus’taki okyanusun tabanında ortaya çıkabilecek termal bacalardan açığa çıkacak organik madde, okyanus suyunda çözündükten sonra buharlaşarak, gayzerler içinde uzaya, buzlaşmış kristaller halinde fışkırıyor olabilir. Bu buz parçacıkları, Satürnün E-halkasının bir parçası olunca, Cassini üzerindeki enstrümanla belirlenebildi.
Enceladus’un gayzerleri (Sağ altta.)
(Kaynak: NASA/JPL/Space Science Institute; universetoday.com)
NASA ve ESA gelecek yıllarda, yaşam izi araştırmaları için, Jüpiterin uydusu Europa’ya bir araç göndermeyi planlamakta.
Yazara göre, 2030’lara gelindiğinde, bu buzlu uydularda, mikroskobik düzeyde de olsa, yaşam izinin belirlenmesi mümkün olabilir.
Bekleyebilenler öğrenecek …!
Yararlanılan Kaynaklar:
