Önceki  haftadan  kısa  kısa…. (Last week’s  news…shortly…)

Uydular  dans  eder  mi…? (Can  a  satellite  dance…?)

Naiad’ın  Thalassa etrafındaki  dansı.

(Kaynak:NASA/JPL-Caltech; space.com)

Bu  haber, 17 Kasım  2019’da,  Elizabeth  Howell’den (space.com; science&astronomy.com) geldi.

Bu  haberde, Neptünün  en  içteki  uydularından Naiad’ın diğer  uydu Thalassa  etrafında  dans  ettiğinin  belirlendiği  duyuruldu.

Yörüngeleri birbirine 1850 kilometre  kadar  yakın olan  bu  iki  uydu, bu  dans  hareketi  sebebiyle, birbirlerine  en  fazla 3450  kilometre  kadar  yaklaşmakta. Dolayısıyla,  bir  çarpışma riski  de  doğmamakta.

Kısaca, Naiad, Thalassa’ya yaklaştığında-adeta-onun  üzerinden  atlamakta!   Naiad’ın  yörüngesi, izafi  olarak, Thalassa’nın  nisbeten sabit-kararlı  olan  yörüngesine  göre  yalpalama  hareketleri  yapmakta.

Astronomlar, Naiad’ın  yörüngesinde  her 73  dolanışında, Thalassa’nın 69  defa  dolandığını  belirlemiş. Bu  senkronize  dolanmalar periyodik  olarak  tekrarlamakta. NASA  JPL’den (Jet Propulsion Laboratory; Kaliforniya)  Marina  Brozovic  böyle  söylemiş.  Gözlenen  bu  hareketin (dansın)  da  ilk  örnek  olduğunu  vurgulayarak.

Güneş  sisteminde (ve  diğer  yıldız  sistemlerinde) yörüngelerdeki  dolanmaların  belirli  periyodlarla  tekrarlanması sıkça  karşılaşılan  bir  durum. Uydular,  büyük  ölçüde  bu  sebeple  varlıklarını  koruyabilmekte.

Yararalanılan  Kaynaklar:

https://www.space.com/neptune-moons-weird-dance-of-avoidance.html

Marsta belirlenen moleküler  oksijen yeni  sorulara  yol  açtı…! (Molecular  oxygen… a sign of life…?)

Metan  üretim  süreci

(Kaynak: NASA/JPL-Caltech/SAM-GSFC/Univ. of Michigan; space.com)

Mars  atmosferinde  belirlenen  metan  miktarındaki   mevsimsel  değişimler  araştırmacıları  bir  süredir  meşgul  etmekte  ve  sorulara  yol  açmaktaydı.

Evan  Gough tarafından, 14  Kasım 2019’da, universetoday.com’da  yayımlanan  bir  haberde, bu  defa, belirlenen  oksijenin yeni  sorulara  yol  açtığı  duyuruldu.

Halen  mars  yüzeyinde  dolanmakta  olan  Curiosity  aracıyla, Gale  Krateri  bölgesinde, Mars  atmosferinde  gerçekleştirilen  ölçümlerde, ortalama  olarak, %0.16  oranında  belirlenen  oksijende, diğer  gazlardan  farklı  olarak,  periyodik  (mevsimlere  bağlı) olmayan  değişimlerin  meydana  geldiği  anlaşıldı.

Melissa Trainer (NASA  Goddard Space Flight Center)  tarafından  yapılan açıklamada, üç  Mars  yılı (altı  Dünya  yılı) süresince  gerçekleştirilen  ölçümlerde, oksijen  oranındaki  bu  farklı  değişimin  sebebinin  henüz  anlaşılamadığı  söylendi.

Curiosity’nin  ölçüm  yaptığı  gale  Krateri  bölgesinde, atmosferde  ortalama  0.00000004%  oranında  olarak  belirlenen  metanın  miktarı, yaz  aylarında  %60  oranında  artmakta, ki,  henüz  bunun  sebebi  de anlaşılamadı. Metan  Marsın  değişik  bölgelerinde, henüz  sebebi  bilinemeyen süreçlerde  üretilmekte.

Araştırmacılar, gerek  Metanın  ve  gerekse  oksijenin biyolojik  ve  biyolojik-olmayan  süreçlerle  üretilebildiğini söylüyor. Bu  sebeple,  marsta  belirlenen  metanın  ve  oksijenin  kaynağının biyolojik olduğu  hususunda elde henüz  yeterli kanıt (örneğin, ‘tezek’ fosili !)  yok.

 

Yararlanılan  Kaynaklar:

Molecular Oxygen on Mars is Behaving Unusually Through the Seasons. A Sign of Life?