Kara Maddeye…adım adım…!
İlk haber, Matt Williams tarafından, 11 Ocak 2020’de, universetoday.com’da duyuruldu.
Kara Maddenin bilgisayar simülasyonu.
(Kaynak: TNG Colloboration; universetoday.com)
Teorisyenler, Kara Maddenin diğer parçacıklarla kıyaslandığında, daha yavaş hareket ettiğini söylüyor. Kara maddenin bu özelliği onun topaklanmasını (clumping) kolaylaştırmakta.
Herne kadar, evrende, değişik büyüklükte Kara Madde konsantrasyonlarının mevcut olması gerektiği ileri sürülse de, bunlardan henüz biri gözlenemedi.
Hubble Uzay Teleskobu üzerindeki WFC3’ü (Wide Field Camera 3) kullanan araştırmacılar, çok uzaktaki sekiz gökadanın merkezindeki Kuasarların ışığını analiz ederek, bu ışığın yolculuğu esnasında uzay ortamından (gravitasyonel odaklamadan; gravitational lensing) etkilenip etkilenmediğini araştırdılar.
Arkaplandaki Kuasarın ve içinde bulunduğu gökadanın , önündeki gökada tarafından odaklanmasıyla oluşan çoklu-görüntü.
(Kaynak: NASA/ESA/A. Nierenberg (JPL)/T. Treu (UCLA) ; universetoday.com)
Araştırmacılar, Hubble görüntülerinden, bu sekiz Kuasardan gelen görüntülerinin ışıklarının yolları üzerindeki Kara Madde yoğuşmalarından etkilenerek odaklandıklarını belirlediler.
Araştırmacılar, gerçekleştirdikleri hesaplamalarla, Kara madde birikintilerinin Samanyolu Gökadasının etrafını saran Kara Madde halesinin (halo) kütlesinin 10,000-100,000 katı kadar olduğunu belirlediler.
Evren 3 milyar yıl yaşındayken Kara madde dağılımı.
(Kaynak: VIRGO Consortium/Alexandre Amblard/ESA; universetoday.com)
Kara Evrende Kara Madde
(Kaynak: AMNH; universetoday.com)
Yararlanılan Kaynak:
Gama ışıması için kaç yıldız gerekir…? (How many stars are needed to make a Gamma Ray burst…?)
Bu soruyu Matt Williams, 15 Ocak 2020’de, universetoday.com’da cevapladı: En az iki yıldız gerekli.
NASA araştırmacıları, 1967’de, derin uzaydan gelen acayip bir ışımayı belirlemişlerdi. ‘Vela Olayı’ (Vela Incident) olarak bilinen bu olayda, birçok uydu şiddetli bir gama-ışıması (GRB; Gamma ray Burst) belirlemişti. Bu çok kısa süreli ve çok güçlü ışıma araştırmacıları şaşırtmış ve geldiği kaynağın belirlenebilmesi için araştırma heveslerini artırmıştı.
Araştırmalar sonunda, bu ışımaların, yıldızların süpernova olarak patlamaları sürecinde ortay çıktığı belirlendi. Ancak, bu olayın neden, sadece, belirli yıldızların başına geldiği merak konusu oldu.
Warwick Üniversitesinden araştırmacılar, GRB’lerin ikili yıldız sistemlerinde ortaya çıktığını belirlediler. GERB ışıması ivmelenmeyi gerektirmekteydi. Bu da, ikili yıldız sistemlerinde meydana gelebilen bir durumdu.
GERB’ler, kütlesi Güneşin en az on katı olan yıldızların, süpernova olarak patlayıp bir Nötron Yıldızına veya Kara Deliğe dönüşmesi sürecinde yayımlanmakta.
GRB’lerden ancak, kutupsal ışıması Dünya yönünde olanlar, saniyeden daha kısa süreden, dakikaları bulabilen sürelerle, gözlenebilmekte.
Diğer taraftan, bir yıldızın eksenel doğrultuda ve çok yüksek hızlarla madde (parçacık) püskürebilmesi için, çok yüksek hızla dönmesi gerekmekte.
Kutup doğrultusunda yayımlanan bu rölativistik jetlerin Dünya-Ay arasındaki gravitasyonel etki benzeri, gravitasyonel etki ile oluşmakta. Uzun süreli GRB’ler, birbiri ile gravitasyonel olarak bağlı ikili yıldız sistemlerinde ortaya çıkmakta.
Yararlanılan Kaynak:
https://www.universetoday.com/144602/it-takes-two-stars-to-make-a-gamma-ray-burst/
…………………………….
Proxima Ailesinde yeni bir üye… (mi ?) (A new member of the Proxima Family…?)
Universetoday.com’da, Evan Gough tarafından, 15 Ocak 2020’de yayımlanan bir haberde, Dünyaya en yakın yıldız olan Proxima Centauri’nin ikinci bir gezegeninin belirlendiği duyuruldu.
Ön-belirlenen bu yeni gezegen Dünya-irisi (Super Earth) bir gök cismi. Kısaca, bu keşfin, ayrıca, teyidi gerekmekte.
Bu yıldızın ilk gezegeni olan ‘Proxima b’ 2016’da belirlenmişti. Herne kadar bu gezegen yıldızın sıvı su barındırabilir bölgesinde dolanıyor olsa da, bir Kahverengi Cüce olan yıldızın düzensiz ışımaları sebebiyle, gezegende yaşam barındırma olasılığının mevcut olmadığı daha önce duyurulmuştu.
Keşfedilen bu yeni gezegen, yıldızın sıvı su barındırabilir (habitable) bölgesinin dışında dolanmakta.
Proxima c’nin kütlesi Neptünün kütlesinin yarısı kadar. Sıcaklığının ise (-) 200 santigrad derece kadar olduğu belirlendi.
Proxima Centauri de Güneş gibi lekeli bir yıldız.(Güneş)
(Kaynak: NASA/SDO/AIA/HMI/Goddard Space Flight Center; universetoday.com)
Trappist-1 gibi Kızıl Cüceler diğer yıldızlardan daha küçük boyda gezegene sahiptir.
(Kaynak: NASA/JPL-Caltech; universetoday.com)
Yararlanılan Kaynak:
