Freeman Dyson (1923-2020)
(Kaynak: Jon Naso/NY Daily News Archive via Getty Images; space.com)
Rafi Letzter’in space.comda yayımlanan haberinde, kuantum fizikçisi Freeman Dyson’un hayatını kaybettiği duyuruldu. Dyson 96 yaşındaydı.
Dyson, Dyson Küresi (Dyson Sphere) öngörüsüyle tanınmıştı. Bu (sanal) küre, ‘fazla akıllı !’ medeniyetlerin, Güneşlerinin tüm enerjisinden istifade (harnessing energy) edebilmeleri için, etrafını yapay bir (metalik) küre ile sarmaları esasına dayanmaktaydı.
Dyson, efsanevi bir fizikçi ve büyük düşünür olarak kabul edildi. 1923’te, İngilterede doğmuş ve 1947’de ABD’ye göç etmişti. Princeton Üniversitesinde, İleri Araştırmalar (advence Studies) Bölümünde ‘professor emeritus’ unvanına kadar yükselmişti.
Dyson, 1940’lı yıllarda ışık-madde etkileşmeleri üzerine araştırmalar yaptı. Evrenin geleceğine yönelik tezler ileri sürdü. Nükleer patlamalarla itki sağlayan uzay araçları üzerine; matematikte ve felsefede, insanlığın geleceği ve (olası) uzaylı-medeniyetlerin yaşamı üzerine yeni fikirler geliştirdi.
Dyson, kendisine ‘neden bir Nobel Ödülü kazanamadığı’ sorulduğunda, (mealen) ‘benim ilgilendiğim konular ve bunlara ayırdığım zaman, kısaca, benim tarzım Nobel’le uyuşmuyor’ cevabını vermişti.
‘Taby’nin Yıldızı’, Dyson Küresinin varolabileceği (olası) bir yıldız olarak, astronomi dünyasında heyecan uyandırmıştı. Ancak, bu gözlem verisinin akıllı bir medeniyetin ürünü olmadığı kısa sürede anlaşıldı. Taby’nin Yıldızı’nın ışığındaki kesintiler, bu yıldızın etrafında oluşan madde-toz diskinin sonucu gibi görünmekteydi.
Dyson, en uç bir fikir olarak, insanlığın on-üzeri-on (10^10) yıl sonra, bilinen madde (doku, kan, …) yapısını kaybederek, yıldızlararası bir Kara Bulutun veya ‘Duyguları Olan Bir Bilgisayarın’ (sentient computer) parçası olacağını (onunla bütünleşeceğini) ileri sürdü.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.space.com/freeman-dyson-dead-at-96.html
(Günün seçimi)
