Bir IMBH’nin yakınındaki yıldızı parçalayarak maddesini emmesi (temsili)
(Kaynak: NASA/ESA/D. Player (STScI)); space.com)
Elizabeth Howell, space.com’da, 2 Nisan 2020’de yayımlanan haberinde, Kara Delikler hakkındaki bilinmeyenlerden birinin daha, Hubble Uzay Teleskobu (HST) yardımıyla çözümleniyor olabileceğini duyurdu.
HST ile alınan bir görüntüde, bir (görünmez) Kara Deliğin, kendisine fazla yaklaşan bir yıldızı parçaladığına dair izler bulunmaktaydı.
Bu görüntülemenin gerçekleştirildiği araştırmada, gerçekte, NASA’nın Chandra ve Avrupa Uzay Ajansının XMM-Newton (X-ray Multi-Mirror Mission) uzay teleskoplarıyla, 2006’da belirlenen güçlü bir X-ışını ışımasının (x-ray burst) kaynağı araştırılmaktaydı.
2006’da gerçekleştirilen bu ışıma-gözleminde astronomlar, ışımanın kaynağının Samanyolu’nun içinde mi, yoksa, dışına mı olduğunu bilemediler. Ancak, HST ile sağlanan yeni görüntülerden, bu ışımanın (3XMM J215022.4−055108) Samanyolu’nun dışındaki başka bir gökdanın kenarında yer alan bir yıldız kümesi içinden geldiği anlaşıldı. Bu bölge, olası bir Kara Delik için uygun bir ortamdı.
3XMM J215022.4−055108’nin içinde olduğu bölgenin HST ile alınan görüntüsü.
(Kaynak: NASA/ESA/D. Lin (University of New Hampshire)); space.com)
Araştırmacılar, daha önce küçük bir gökadanın merkezinde yer alan bu orta-boy Kara Deliğin, içinde bulunduğu yıldız kümesine ev sahipliği yapan daha büyük bir gökadayla çarpışması sonunda, bu küçük gökadanın parçalanmış olabileceğini söylüyor. Bu parçalanmadan geriye bu yıldız kümesi ile bu Kara Delik kalmış !
Bu Kara Deliğin, kendisine fazla yaklaşan bir yıldızla ‘sosyal mesafesini’(!) koruyamaması sonunda, yıldız parçalanması gerçekleşirken, etrafa da x-ışınları saçılmış. 2006’da gözlenen x-ışınları bunlardı.
Astronomlar, eğer belirlenen bu x-ışınları bu Kara Delik bölgesinden geldiyse, bu Kara Deliğin kütlesinin, Güneşin kütlesinin 50,000 katı kadar olabileceğini hesapladı. Samanyolu’nun merkezinde mevcut olan Kara Deliğin kütlesi Güneşin kütlesinin 3.5-4 milyon katı kadar.
Araştırmacılar, bu gibi Orta-Büyüklükteki Kara Delikleri (IMBH) belirlemenin, daha az aktif oldukları için, zor olduğunu söylüyor. IMBH’lar, sınırlı gravitasyonel kuvvetleri sebebiyle, kendilerine yeterli uzay maddesi çekemediklerinden, x-ışını yayımlamaları da zorlaşmakta. (Biraz…, ‘bakımsız kalma’ durumu !)
Araştırmacılara göre, IMBH’lar, Kara Deliklerin oluşum sürecinin anlaşılmasının ‘eksik halkalarıydı’.
HST ve diğer gözlem uydularıyla, daha önce, başka IMBH adayları da belirlemişti. NASA’daki araştırmacılara göre, belirlenen bu yeni IMBH, bu sınıf Kara Deliklerin mevcut olduğunun kuvvetli bir deliliydi. Araştırmacı Dacheng Lin (doçent, University of New Hampshire, ABD) böyle söyledi.
Bu Kara Delik için hesaplanan kütle, x-ışını kaynağının bir Nötron Yıldızı olma olasılığını ortadan kaldırdı. Nötron yıldızlarının kütleleri çok daha küçük.
HST ile, 2009’da, başka bir IMBH olan HLX-1 de, gökda ESO 243-49’un kenarında belirlenmişti.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.space.com/black-hole-missing-link-hubble-telescope-discovery.html
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.