Kepler-88sistemi (temsili)
Evan Gough’un universetoday.com’da 5 Mayıs 2020’de yayımlanan haberinde, astronomların, Jüpiterin üç katı büyüklükte yeni bir öte-gezegen (exoplanet) belirlediği duyuruldu.
Jüpiter, Güneş sisteminin ‘büyük abisi’…Diğer gezegenlerin yörüngelerini de etkilemekte. Güneş sistemindeki gezegenlerin büyük bir kısmının yörüngesi Güneşin ekvator düzleminden ziyade Jüpiterin yörünge düzlemine daha yakın yörüngelerde dolanmakta!
Jüpiterin, Lagranj bölgelerinde (Lagrange Points) topladığı asteroidlerle, ve Ana Asteroid Kuşağında yol açtığı aralıkla (gap), Güneş sisteminde başka etkileri de oldu. Jüpiterin kütlesi, Güneş sistemindeki diğer gezegenlerin kütlelerinin toplamının 2.5 katı kadar.
Yeni belirlenen öte-gezegen Kepler-88d, Lyra takım yıldızı içinde yer alan ve Güneş-benzeri bir yıldız olan Kepler-88 yıldız sisteminde yer almakta. Bu sistemin diğer iki gezegeni olan Kepler-88b ve Kepler-88c daha önce keşfedilmişti.
Kepler-88 sistemi gezegenlerinin büyüklükleri.
(Kaynak: Wikipedia.org; universetoday.com)
Bu keşfi, Hawaii’deki W. M. Keck gözlemevini kullanan Dr. Lauren Weiss (Postdoctoral Fellow; University of Hawaii, Institute for Astronomy) ve ekibi, altı yıl süren gözlemler sonunda gerçekleştirdi. K-88d dört yıl süren eliptik bir yörüngede dolanmaka.
Bu yıldızın diğer iki gezegeninden Kepler-88b, Neptüne yakın büyüklükte olan ve yıldızın yörüngesini onbir günde dolanan bir gezegen. Kepler-88c ise, Jüpiter büyüklüğünde olan ve yıldızın yörüngesini yirmiiki günde dolanan başka bir gezegen.
Kepler-88c, Kepler-88b’den yirmi defa daha büyük olarak, yörünge rezonansıyla (periyodik olarak aynı hizaya gelerek) gravitasyonel olarak, onun yörüngesini yönlendirmekte.
Kepler-88b, Kepler aracıyla gerçekleştirilen TTV (Transit Timing Variations), yıldızın önünden geçiş zamanlarının değişimi (gravitasyon etkisiyle, gezegenler, yaklaştıkları diğer küçük gezegenlerin yörünge hızını-geçici olarak- yavaşlatıp, hızlandırabilmekte) gözlemleriyle belirlenemişti. Bu zaman değişimi, bugüne kadar belirlenenlerin en büyüğüydü. Bu sebeple, Kepler-88 sistemine ‘TTV’nin Kralı’ (King of the TTV’s) adı verildi ! (Bir çeşit ‘uzay krallığı’…!)
Kepler-88d’nin keşfi bu ‘Krallığa’ yeni bir boyut kattı; Evan Gough ve Dr. Lauren Weiss böyle söylemiş !
Gerçekte, sadece Kepler-88b (KOI-142.01) yıldızın önünden geçmekte. ‘C’ ve ‘d’nin varlığı ise ‘b’üzerine uyguladıkları gravitasyonel etki, radial hız ölçümleri ve fotometrik ölçümlerle belirlenmiş.
WASP-47 ve 55 Cancri sistemleri de, daha önce belirlenmiş olan ve Kepler-88 sistemine benzeyen gezegen sistemleri.
Bu sistemlerin başka gezegenlerinin belirlenmesi de olası.
Araştırmacılari Kepler-88’in, matalce-zengin olan ve küçük bir yakın gezegeni ile, iki veya daha fazla gaz-devi gezegeni olan yıldızlardan biri olduğunu söylüyor.
Jüpiter (Güneş sisteminin ‘Büyük Abisi’ !)
(Kaynak: Hubble Space Telescope/NASA/ESA; universetoday.com)
Yararlanılan Kaynaklar:
Astronomers Find a Planet With Three Times the Mass of Jupiter
