USAF Raporundan.
Kaza, 21 Kasım 2019’da meydana geldi. ABD’nin Oklahoma Eyaletinde, Vance Hava Üssünde (Vance AFB)…
Meydana gelen bu kazada, bir T-38C uçağında bulunan Öğrenci Pilot ile Öğretmen Pilot hayatını kaybetti. Bu kazanın inceleme raporu 1 Mayıs 2020’de yayımlandı.
Kaza, bir ‘Kolda İniş'(Formation Landing) eğitimi esnasında meydana geldi.
Uçakların kolda-inişi esnasında, Ana İniş Takımı >Tekerleklerinin piste değmesinden hemen sonra, iniş kolunun solunda olan uçak biraz zıpladı (havalandı), hızla sağa yatış yaptı, hafif sağa sapmış pozisyonda tekerlekleri tekrar piste değdi; sağa kayarak, sağındaki ikinci T-38’e yöneldi. Pist orta çizgisini geçti ve tekrar havalandı. takiben de, Sağ Ana İniş Takımıyla sağındaki uçağa çarptı.
Soldan yaklaşan uçak, sağdakinin üzerinden, uzunlama ekseni etrafında sağa doğru dönerek (tono atarak), trs pozisyonda yere çarptı. Bu uçakta bulunan pilotlar hayatlarını kaybetti.
Kendisine çarpılan uçakpistin dışına çıkarak, yeşil çim zeminde 250 metre kadar kayarak durdu. Bu uçağı pilotları uçaklarını yara almadan terkettiler.
Gerçekleştirilen ‘Kaza’ (‘Kaza-Kırım’ değil…!) İncelemesi sonunda hazırlanan raporda, bu kazanın ana sebepleri olarak:
- Ortaya çıkan bu emniyetsiz durumda, Solda-inen uçağın Öğretmen Pilotunun komandayı zamanında ele almamasının,
- Öğrenci Pilotun, gelişen bu emniyetsiz durumda ‘uygu olmayan şekilde’ kumanda vermeye devam etmesi,
- aerodinamik frenlemeye(aerobrake) , uygun olmayan bir şekilde, erken başlaması sebebiyle uçağın pistten tekrar havalanmasına sebep olması,
- İnişte pistin sol kenarına fazla yaklaşmış olan uçağını pist ortasına yaklaştırmak için sağa radır kumandası verip, Bu esnada, uçağını sağındaki uçaktan uzaklaştırmak için ‘sağa radır kumandası’ vermesi ve kumandayı bu pozisyonda tutmasının ve uçağın artan Hücum Açısının (AOA) da katkısıyla, uçağın sağa yatarak ve sağındaki uçağa da çarparak, tono atması olduğu ifade edildi.
Raporda ayrıca, Öğretmen Pilotun, zamanında müdahale ederek, bu kazayı önleyebileceği hususu de vurgulandı.
*
Bu kaza bize, 1980’li yılların sonunda veya 1990’lı yılların başlarında, Akhisar Hava Meydanı yakınlarında meydana gelen bir T-38A kazasını hatırlattı. Meydana gelen o kazada da, iniş için (yalnız olarak) piste alçalmakta olan uçak ters dönerek araziye çarpmış, meydana gelen bu kazada, Öğretmen ve Öğrenci Pilotlar hayatlarını kaybetmişti.
*
ABD’de meydana gelen bir ‘Askeri’ uçak kazasına ait rapora erişip, inceleyebilmemiz son derece önemli ve bir o kadar da düşündürücü.
Tüm Kazalar için olduğu gibi, uçak kazaları da, bulgular paylaşılabildiği sürece önlenebilir.
Şüphesiz, ‘bilgi paylaşmanın’ küçük de olsa bir riski de mevcut !
ABD’de meydana gelen bu kazanın raporu Kamuoyuyla paylaşıldıktan sonra, hayatını kaybeden Öğrenci Pilotun Ailesi, bu rapora yönelik bazı itirazlarıyla birlikte, ‘Kolda-iniş’ eğitiminin çok tehlikeli ve gerekiz bir eğitim olduğunu söyledi.
ABD Hava Kuvvetlerinin de, ‘kolda-iniş’ eğitimlerine son vereceği ayrıca duyuruldu.
Böylece, bir havacılık kuralı daha ‘kanla yazılmış’ oldu !
*
Şüphesiz, Kazaya Uğrayanların Ailelerinin, Basının veya Kamuoyunun raporları inceledikten sonra, bazı itirazlarda bulunacak veya yorumlar yapacak olma olasılığı bu raporların kamuoyundan saklanması için haklı bir gerekçe oluşturamaz !
ABD’nin bu husustaki uygulamaları ‘Uçuş Emniyetinin Sağlanması’ açısından, örnek alınacak uygulamalardır.
Yararlanılan Kaynaklar:
