Proxima ailesi büyüyor…! (Proxima family gets bigger…!)

Proxima Centauri (temsili)

(Kaynak: ESO; universetoday.com)

Evan  Gough  tarafından, universetoday.com’da  12  Haziran 2020’de  yayımlanan  bir  haberde, Dünyaya  en  yakın  yıldız  olan  Prpxima  Centauri’nin  ikinci  bir  gezegeninin  var  olduğunun  teyid  edildiği  duyuruldu.

Proxima Centauri, Alfa  Centauri  (üçlü)  yıldız  sisteminin  küçük  üyesi. Bir  Kızıl  Cüce (Red  Dwarf  star)  olduğu  bilinen  bu  yıldız 4.2  ışık  yılı  uzaklıkta. En  yakın  yıldız  olmasına  rağmen, küçük (ve  nispeten  sönük)  olması  sebebiyle  çıplak  gözle  gözlenememekte.Astronomlar,  2016’da, bu  yıldızın  yörüngesinde  dolanan bir  gezegen (Proxima  Centauri b)  belirlemişlerdi.  Bu  gezegenin  varlığı birkaç  gün  önce  doğrulanabilmişti !Astronomlar  bu  defa, bu  yıldızın  ikinci  bir  gezegeninin  (Proxima  Centauri  c) de  var  olduğunu  doğruladılar.

Fritz Benedict’in  (McDonald Observatory)  de  dahil  olduğu  bir  araştırma  grubu  tarafından, bu  ikinci  gezegenin keşfi,  ilk  olarak,  Nisan 2020’de  duyurulmuştu.

Alpha  Centauri  sistemi

(Kaynak: ESO; universetoday.com)

Astronomlar  gezegen  keşiflerinin  çoğunu ‘transit’  metoduyla  gerçekleştirdi; gezegenin  yıldızın  önünden  geçerken,  yıldız  ışığında  gerçekleşen  geçici    azalma  izlenerek.

Ancak,  yörünge  konumu  itibariyle, Dünyadan  gözleyene  göre,  yıldızın  önünden  geçmeyen  gezegenlerde  bu  metot  işe  yaramamakta.  Bu  defa, ‘radyal  hız’ (radial  velocity) metodu  kullanılmakta.

Herne  kadar  yıldızlar  yörüngelerinde  dolanan  gezegenlerden  çok  daha  büyük  kütleye  sahip  olsalar  da, gezegenlerin  uyguladığı  gravitasyon  kuvveti  sebebiyle, yıldızlar  da ‘bel  sallama’ (wobbling)  hareketi  yapar. Kısaca, gözlemciye  yaklaşma  ve  uzaklaşma  hareketi. Yıldızın  bu  periyodik  hareketi  ölçülerek, yörüngesinde  dolanan  bir  gezegenin  var  olup  olmadığı  anlaşılabilir; bu  gezegenin / gezegenlerin  kütleleri  hesaplanabilir.

Alpha  Centauri  sistemi

(Kaynak:  ESO/B. Tafreshi (twanight.org)/Digitized Sky Survey 2; universetoday.com)

Astronomlar, 1999’da, Hubble  Uzay  Teleskobuyla (HST)  gerçekleştirdikleri  gözlemde, gezegen  ‘PC  b’nin   Jüpiterin  0.8 katı  bir  kütlede  olabileceğini,  yörüngede  dolanma  periyodunun  da  1000  gün (üç  Dünya  yılı)  kadar  olabileceğini  hesaplamıştı.

Radyal  hız  ölçümleri  sonunda, yörünge  periyodu 1900  gün  kadar  olan  ikinci  bir  gezegenin (PC  c)  var  olduğunu  belirlediler.

Bu  defa, Şili’deki  VLT (Very  Large  Telescope  System)  ile  gözlem  yapan  astronomlar, gezegen ‘PC  c’nin  Dünyanın  yedi  katı  bir  kütleye  sahip  olduğunu  hesapladılar.

Son  arştırmada  ise, ‘PC  c’nin  varlığı  doğrulanmış  oldu.  Diğer  bir  belirlemeye  göre, ‘PC  c’nin  çok  daha  büyük  bir  kütlede  ve  Satürn  gibi  halkalarının  da  mevcut  olması  olası.

This image shows the closest stellar system to the Sun, the bright double star Alpha Centauri AB and its distant and faint companion Proxima Centauri. Image Credit: ESO/B. Tafreshi (twanight.org)/Digitized Sky Survey 2 Acknowledgement: Davide De Martin/Mahdi Zamani
Centauri  Sistemi (Parlak  yıldız: Alpha  Centauri A  ve  B  birlikte)
(Kaynak:    ESO/B. Tafreshi (twanight.org)/Digitized Sky Survey 2; universetoday.com)Araştırmacılar, ‘PC  c’nin çok  soğuk  olması  gerektiğini,  bu  sebeple,  yaşam  barındırma  olasılığının  mevcut  olmadığını  söylediler.
Herne  kadar  ‘PC  b’  yıldızın  sıvı  su  barındırabilir  bölgesinde  dolanıyor  olsa  da, Kızıl  Cüce  yıldızların güçlü  patlamaları (Flare; Güneş / Yıldız   rüzgarı  üretmeleri)  sebebiyle, bu  gezegende  de,  yaşamın  mevcut  olmasını  pek  olası  görmemekteler.
An artist's illustration of a red dwarf. Red dwarfs like Proxima Centauri are known for their violent flaring activity. Can their planets be habitable? Credits: NASA's Goddard Space Flight Center
Bir  Kızıl  Cüce (temsili)
(Kaynak: NASA’s Goddard Space Flight Center; universetoday.com)’Breakthrough Starshot  Inıtiative’  projesi  kapsamında, Proxima  Centauri’ye    ‘Işık-Yelkenlisi’ (Light  Sail)  tipi  mini-araçların  gönderilmesi  planlanmakta.
Şüphesiz, bu  yolculuk  için  biraz  beklenmesi  gerekecek.
Araçların  bu  en-yakın  yıldıza  ulaşabilmeleri  için  ise  çok  daha  uzun  bir  zaman  gerekecek…!

 

Yararlanılan  Kaynaklar:

A 2nd Planet has been Confirmed for Proxima Centauri