Marsa gitme sırası bu defa Çin’de…! (This time Chinese Spacecraft Poised for Mars Mission, first time…!)

Tianwen-1   Marsta (temsili)

(Kaynak:CNSA;  scentificmerican.com)

Ling Xin’in, Scientific American’da 15 Temmuz  2020’de  yayımlanan  haberinde, Çin’in (China National Space Administration-CNSA)  Marsa  göndereceği  aracı Tainwen-1’in yakında  (Temmuz  ayı  içinde ?) yola  çıkarılacağı  duyuruldu.

Bu  habere  göre, bu  aracı  uzay  yolculuğuna  çıkaracak  olan, beş  metre  çapında  ve 57  metre  uzunluğundaki  taşıyıcı  roket Çin’in Haian  adasındaki  fırlatma  rampasında  uçuşa  hazırlanmakta.

Mars,  değişen  konumu, (görünen) büyüklüğü  ve  rengiyle,  Çin’li  astronomların  yüzyıllarca  ilgisini  çekmişti.

Tianwen-1 (Quest for Heavenly Truth; Evrensel  Gerçek  İçin  Araştırma)  Kızıl  Gezegende, yörüngeden  ve  yüzeyden   araştırmalar  yapmak  için 13  bilimsel  ekipman  taşıyacak. Bu  kapsamda, su-buzu  ve yaşanabilirlik  araştırmaları  da  gerçekleştirilecek.

Çin’in  Marsa  göndereceği  araç  üç  parçadan  oluşmakta: Yörünge  Aracı,  İniş  Aracı  ve Mars  Gezgini (Rover).

George  Washington  Üniversitesinde uzay  politikaları  uzmanı  olan John Longsdon, ilk  teşebbüste  bu  kadar çok hedefin  gerçekleştirilmeye  kalkılmasının nadir  görülecek  bir  teşebbüs  olduğunu  söylemiş.

Mars,  uzaklığı  bir  tarafa, gerek  atmosfer  basıncının-Dünyaya  göre-  düşüklüğü  ve  gerekse beklenmedik  toz  fırtınaları  sebebiyle, yüzeyine  araç indirilmesi çok  zor  olan  bir  gezegen. Sovyetler bunu  bir  türlü başaramadı. NASA’nın  da  başarılı  olamadığı  inişler (Mars  Climate  Orbiter; örnek  olarak) yaşandı.  İngiltere (Beagle 2  ile)  ve  daha  sonra  Avrupa  Uzay  Ajansı  da (Schiaparelli)  başaramadı. Hindistan  ise, sadece  yörünge  aracı  gönderdi  ve  oldukça  başarılı  oldu.  Marsa  araç  indirme teşebbüslerinin  sadece  yarısı  başarılı  oldu.

Logsdon, Çin’in  beş  tonluk Tianwen-1′  fırlatmada  kullanacağı Long  March 5 roketinin, 2017’de  başarısız  olmuş, ancak, 2019’da  başarılı  olarak  fırlatılabilmiş, toplamda sadece  üç  defa  denenmiş  bir  roket  olarak, yeterince  denenememiş  bir  roket  olması  sebebiyle, bu  uçuş  için-biraz-risk  yarattığını söylemiş. (Bu,  fırlatma  başarısız  da  olabilir  demek…!)

Marsın atmosferinin ince (basıncın  düşük)  olması,  iniş  araçlarını  yavaşlatmada  önemli  bir  güçlük  yaratmakta. Yine  de, Ay’ın  neredeyse  hiç  yok  sayılacak  atmosfer  şartlarıyla  kıyaslandığında-hiç  yoktan  iyi-bir  durum.

NASA araçlarının  kullandığı  yöntemle yavaşlatılacak  olan  iniş  aracı, yüzeye 100  metre  kadar  yaklaştığında, frenleme  rpketleriyle  havaasılı  kalarak, emniyetli  iniş  alanı  araştırması  yapacak ve  seçeceği  alana  inişini  gerçekleştirecek. Biraz,  Apollo  aracı-inişi  benzeri  bir  durum. Çin, bu iniş  yöntemini  Ay’a  başarıyla  indirdiği  ‘Chang’e’  araçlarında  denemişti.

Bu  uçuş-iniş başarılı  olursa (ki,  başarılı  olmama  olasılığı  her  zaman  mevcut), yörünge  aracı  üzerindeki  radar  ile, Mars  yüzeyinin beş  bin  metre  derinliklerine  kadar  ölçüm  yapabileceği  söyleniyor ! (İnanılması  zor  bir  bilgi !)  Mars  gezgini  üzerinde  de küçük  bir  radar  mevcut; küçük  fakat  hassas  ölçümler  için.

Tianwen-1’in, Mars  ekvatorunun 25-30  derece  kuzeyinde  olan,  Utopia Planitia  bölgesinin  güneyine  indirilmesi  planlandı.  Jeologlar, bu  bölgenin  geçmişte, antik  çamur  akıntılarıyla  kaplandığını  söylüyor. Kısaca, toprak  altında  su  buzu  tabakalarının  bulunma  olasılığı  yüksek  olan  bir  yer.

İniş  aracı enerjisini  sadece  Güneş  panelleriyle  üretebileceğinden, üzerinde Termonükleer  bir  Jeneratör  mevcut  olmadığından, üzerindeki  ekipmanın  geceleri (-) 90  santigrad  derece kadar  düşük  olacak  soğuğa  dayanabilmesi  gerekmekte. NASA’nın kutup  bölgesine  yakın bir  sahaya  indirdiği  aracı  Phoenix’i ‘bu  soğuk  havalar  mahvetmişti’ !

Gezgin  aracı  üzerinde  bulunan ekipmandan  biri  olan  ‘Martian Surface Component Detector-MarSCoDe’, lazer  palsleriyle,  birkaç  metre  uzaklıktan,   kayaları  buharlaştırarak  ve  bu  iyonize  gazları   koklayarak, kimyasal  analiz  yapabilen  bir  araç. Bu  aracın  benzeri  NASA’nın  Curiosity  aracında  da  kullanılmakta.

Tianwen-1’in  Marsa Şubat 2021’de  ulaşması  beklenmekte. Marsa  ulaşacak  araç,  önce,  yörüngede  iki  ay  kadar  dolanarak,  iniş  için  uygun  yer  araştırması  yapacak.  Çin,  bu  Mars  görevinde  kendi  iletişim  ağını (network)  kullanacak.

https://www.scientificamerican.com/article/chinese-spacecraft-poised-for-first-mars-mission1/

Günün  seçimi;