Tianwen-1 Marsta (temsili)
(Kaynak:CNSA; scentificmerican.com)
Ling Xin’in, Scientific American’da 15 Temmuz 2020’de yayımlanan haberinde, Çin’in (China National Space Administration-CNSA) Marsa göndereceği aracı Tainwen-1’in yakında (Temmuz ayı içinde ?) yola çıkarılacağı duyuruldu.
Bu habere göre, bu aracı uzay yolculuğuna çıkaracak olan, beş metre çapında ve 57 metre uzunluğundaki taşıyıcı roket Çin’in Haian adasındaki fırlatma rampasında uçuşa hazırlanmakta.
Mars, değişen konumu, (görünen) büyüklüğü ve rengiyle, Çin’li astronomların yüzyıllarca ilgisini çekmişti.
Tianwen-1 (Quest for Heavenly Truth; Evrensel Gerçek İçin Araştırma) Kızıl Gezegende, yörüngeden ve yüzeyden araştırmalar yapmak için 13 bilimsel ekipman taşıyacak. Bu kapsamda, su-buzu ve yaşanabilirlik araştırmaları da gerçekleştirilecek.
Çin’in Marsa göndereceği araç üç parçadan oluşmakta: Yörünge Aracı, İniş Aracı ve Mars Gezgini (Rover).
George Washington Üniversitesinde uzay politikaları uzmanı olan John Longsdon, ilk teşebbüste bu kadar çok hedefin gerçekleştirilmeye kalkılmasının nadir görülecek bir teşebbüs olduğunu söylemiş.
Mars, uzaklığı bir tarafa, gerek atmosfer basıncının-Dünyaya göre- düşüklüğü ve gerekse beklenmedik toz fırtınaları sebebiyle, yüzeyine araç indirilmesi çok zor olan bir gezegen. Sovyetler bunu bir türlü başaramadı. NASA’nın da başarılı olamadığı inişler (Mars Climate Orbiter; örnek olarak) yaşandı. İngiltere (Beagle 2 ile) ve daha sonra Avrupa Uzay Ajansı da (Schiaparelli) başaramadı. Hindistan ise, sadece yörünge aracı gönderdi ve oldukça başarılı oldu. Marsa araç indirme teşebbüslerinin sadece yarısı başarılı oldu.
Logsdon, Çin’in beş tonluk Tianwen-1′ fırlatmada kullanacağı Long March 5 roketinin, 2017’de başarısız olmuş, ancak, 2019’da başarılı olarak fırlatılabilmiş, toplamda sadece üç defa denenmiş bir roket olarak, yeterince denenememiş bir roket olması sebebiyle, bu uçuş için-biraz-risk yarattığını söylemiş. (Bu, fırlatma başarısız da olabilir demek…!)
Marsın atmosferinin ince (basıncın düşük) olması, iniş araçlarını yavaşlatmada önemli bir güçlük yaratmakta. Yine de, Ay’ın neredeyse hiç yok sayılacak atmosfer şartlarıyla kıyaslandığında-hiç yoktan iyi-bir durum.
NASA araçlarının kullandığı yöntemle yavaşlatılacak olan iniş aracı, yüzeye 100 metre kadar yaklaştığında, frenleme rpketleriyle havaasılı kalarak, emniyetli iniş alanı araştırması yapacak ve seçeceği alana inişini gerçekleştirecek. Biraz, Apollo aracı-inişi benzeri bir durum. Çin, bu iniş yöntemini Ay’a başarıyla indirdiği ‘Chang’e’ araçlarında denemişti.
Bu uçuş-iniş başarılı olursa (ki, başarılı olmama olasılığı her zaman mevcut), yörünge aracı üzerindeki radar ile, Mars yüzeyinin beş bin metre derinliklerine kadar ölçüm yapabileceği söyleniyor ! (İnanılması zor bir bilgi !) Mars gezgini üzerinde de küçük bir radar mevcut; küçük fakat hassas ölçümler için.
Tianwen-1’in, Mars ekvatorunun 25-30 derece kuzeyinde olan, Utopia Planitia bölgesinin güneyine indirilmesi planlandı. Jeologlar, bu bölgenin geçmişte, antik çamur akıntılarıyla kaplandığını söylüyor. Kısaca, toprak altında su buzu tabakalarının bulunma olasılığı yüksek olan bir yer.
İniş aracı enerjisini sadece Güneş panelleriyle üretebileceğinden, üzerinde Termonükleer bir Jeneratör mevcut olmadığından, üzerindeki ekipmanın geceleri (-) 90 santigrad derece kadar düşük olacak soğuğa dayanabilmesi gerekmekte. NASA’nın kutup bölgesine yakın bir sahaya indirdiği aracı Phoenix’i ‘bu soğuk havalar mahvetmişti’ !
Gezgin aracı üzerinde bulunan ekipmandan biri olan ‘Martian Surface Component Detector-MarSCoDe’, lazer palsleriyle, birkaç metre uzaklıktan, kayaları buharlaştırarak ve bu iyonize gazları koklayarak, kimyasal analiz yapabilen bir araç. Bu aracın benzeri NASA’nın Curiosity aracında da kullanılmakta.
Tianwen-1’in Marsa Şubat 2021’de ulaşması beklenmekte. Marsa ulaşacak araç, önce, yörüngede iki ay kadar dolanarak, iniş için uygun yer araştırması yapacak. Çin, bu Mars görevinde kendi iletişim ağını (network) kullanacak.
Çin’in, Marstan ve asteroidlerden toprak numunesi getirmek, Jüpiter’in yakınından geçmek ve Günkürenin (Heliosphere) sınırlarını belirlemek için araştırma aracı göndermek gibi başka uzay araştırma projeleri üzerinde de çalışılmakta.
Çin, bu Mars yolculuğunda başarılı olursa, uzay çalışmalarında, nispeten kısa sürede önemli bir başarı kazanmış olacak.
Başarabilecekler mi…bekleyip göreceğiz…!
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.scientificamerican.com/article/chinese-spacecraft-poised-for-first-mars-mission1/
Günün seçimi;
One thought on “Marsa gitme sırası bu defa Çin’de…! (This time Chinese Spacecraft Poised for Mars Mission, first time…!)”
Yorumlar kapalı.