Palasit’ler nasıl oluştu…? (Pallasites…how they were created…?)

Bir  Palasit dilimi.

(Kaynak: Wikipedia)

Palasit (pallasite),  uzayın  mücevheri  denebilecek, fazlasıyla  değerli  göktaşları… Bilimsel  değerinin  yanında, görsel değeriyle  de  ilgi  çekmekte…

Palasit’i  görsel  açıdan  değerli  kılan  şey  içindeki  olivin (olivine)  minerali. Işığı  geçiren  bu  mineral, Palasit’in  ışıl  ışıl  parlamasını  sağlar.

Palasitler  nasıl  oluştu ?

Kayalık-demir meteorit (stony-iron  meteorite)  adı  verilen  göktaşları  olarak  sınıflandırılan Palasit’lerin  nasıl  oluştuğu sorusuna   cevap,  spacedaily.com’da  30  Temmuz  2020’de  yayımlanan  bir  yazıda  verildi.

Jeologların  söylediğine  göre, küçük  bir  asteroid büyük  birine  çarptığında (şüphesiz,  yüksek  hızlı  bir  çarpışmada) çarpan  gök  cisminin  eriyen  çekirdeği  diğer  büyük  gök  cisminin olivin’ce-zengin  yer kabuğu  katmanına   çapma  sürecinde, bu  katmanla  karışır.

Asteroid  çarpışması (temsili).

(Kaynak: spacedaily.com)

Meteoritler (yeryüzüne  ulaşabilen  göktaşları) Güneş  sisteminin  erken  oluşum  dönemi  hakkında  bilgi  sağlar. Münih  Teknik  Üniversitesinde  (Research Neutron Source Heinz Maier-Leibnitz (FRM II);  Technical University of Munich-TUM)  bir  grup  araştırmacı, kayalık-demir yapıdaki göktaşlarının  oluşumunu  laboratuvar  ortamında gerçekleştirdi.

Bu  araştırma  grubundan Dr.  Nicolas Walte, palasitlerin nikel  ve  demir  içeren, yeşil  olivin  (kristal)  kütleleri  olduğunu  söyledi. Onlarca  yıldır  araştırılmasına  rağmen, Palasit’lerin  nasıl  oluştuğu  yeterince  açıklanamamıştı.

Bu  konuyu  araştırmak  için,  bir  ölçme  ekipmanı (instrument)  uzmanı  olan  Dr. Nicolas Walte  (Heinz Maier-Leibnitz Zentrum (MLZ) in Garching),  diğer  üniversitelerden (Bavarian Geoinstitute at the University of Bayreuth; Royal Holloway University of London)   arkadaşlarıyla  birlikte, Palasit’lerin  oluşma  sürecini  araştırdı.

Bu  araştırmada ‘SAPHIR  multi-anvil  prss’  ve   ‘MAVO  press’   ekipmanlarını  kullanan  araştırmacılar,  yüksek  (15  Gigapascal-Gpa; karbonu  elmasa  dönüştürebilecek  basıncın  iki  katı) basınç  ve  (2000 C) sıcaklık   kabiliyetinde  olan  ekipmanlarıyla   gerçekleştirdikleri  deneylerde,  olumlu  sonuca  ulaştılar.

Yakın  zamana  kadar, Palasit’lerin  asteroidlerin  metalik  çekirdeği  ile   kayalık  mantosu  arasındaki  bölgede  oluştuğu  düşünülmekteydi. Alternatif  senaryoya  göre, Palasit’lerin, iki  asteroidin  çarpışma  sürecinde,  yüzeye  daha  yakın  bölgede  oluştuğu  ileri  sürüldü.

Bu  çarpışma  esnasında  ortaya  çıkan  yüksek  sıcaklık  etkisi  altında, çarpan  asteroidin  ergiyen  çekirdeği çarpılan  asteroidin olivin’ce-zengin  mantosuna  saçılarak  bu kayalık  karışımı  oluşturmakta.

Araştırmacılar,  bu  sürecin, Güneş  sisteminin  oluşum  evresi  olan,  4.5  milyar  yıl  önce  yaşandığını söylüyor.

https://www.spacedaily.com/reports/How_stony_iron_meteorites_form_999.html