Bir Palasit dilimi.
(Kaynak: Wikipedia)
Palasit (pallasite), uzayın mücevheri denebilecek, fazlasıyla değerli göktaşları… Bilimsel değerinin yanında, görsel değeriyle de ilgi çekmekte…
Palasit’i görsel açıdan değerli kılan şey içindeki olivin (olivine) minerali. Işığı geçiren bu mineral, Palasit’in ışıl ışıl parlamasını sağlar.
Palasitler nasıl oluştu ?
Kayalık-demir meteorit (stony-iron meteorite) adı verilen göktaşları olarak sınıflandırılan Palasit’lerin nasıl oluştuğu sorusuna cevap, spacedaily.com’da 30 Temmuz 2020’de yayımlanan bir yazıda verildi.
Jeologların söylediğine göre, küçük bir asteroid büyük birine çarptığında (şüphesiz, yüksek hızlı bir çarpışmada) çarpan gök cisminin eriyen çekirdeği diğer büyük gök cisminin olivin’ce-zengin yer kabuğu katmanına çapma sürecinde, bu katmanla karışır.
Asteroid çarpışması (temsili).
(Kaynak: spacedaily.com)
Meteoritler (yeryüzüne ulaşabilen göktaşları) Güneş sisteminin erken oluşum dönemi hakkında bilgi sağlar. Münih Teknik Üniversitesinde (Research Neutron Source Heinz Maier-Leibnitz (FRM II); Technical University of Munich-TUM) bir grup araştırmacı, kayalık-demir yapıdaki göktaşlarının oluşumunu laboratuvar ortamında gerçekleştirdi.
Bu araştırma grubundan Dr. Nicolas Walte, palasitlerin nikel ve demir içeren, yeşil olivin (kristal) kütleleri olduğunu söyledi. Onlarca yıldır araştırılmasına rağmen, Palasit’lerin nasıl oluştuğu yeterince açıklanamamıştı.
Bu konuyu araştırmak için, bir ölçme ekipmanı (instrument) uzmanı olan Dr. Nicolas Walte (Heinz Maier-Leibnitz Zentrum (MLZ) in Garching), diğer üniversitelerden (Bavarian Geoinstitute at the University of Bayreuth; Royal Holloway University of London) arkadaşlarıyla birlikte, Palasit’lerin oluşma sürecini araştırdı.
Bu araştırmada ‘SAPHIR multi-anvil prss’ ve ‘MAVO press’ ekipmanlarını kullanan araştırmacılar, yüksek (15 Gigapascal-Gpa; karbonu elmasa dönüştürebilecek basıncın iki katı) basınç ve (2000 C) sıcaklık kabiliyetinde olan ekipmanlarıyla gerçekleştirdikleri deneylerde, olumlu sonuca ulaştılar.
Yakın zamana kadar, Palasit’lerin asteroidlerin metalik çekirdeği ile kayalık mantosu arasındaki bölgede oluştuğu düşünülmekteydi. Alternatif senaryoya göre, Palasit’lerin, iki asteroidin çarpışma sürecinde, yüzeye daha yakın bölgede oluştuğu ileri sürüldü.
Bu çarpışma esnasında ortaya çıkan yüksek sıcaklık etkisi altında, çarpan asteroidin ergiyen çekirdeği çarpılan asteroidin olivin’ce-zengin mantosuna saçılarak bu kayalık karışımı oluşturmakta.
Araştırmacılar, bu sürecin, Güneş sisteminin oluşum evresi olan, 4.5 milyar yıl önce yaşandığını söylüyor.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.spacedaily.com/reports/How_stony_iron_meteorites_form_999.html
