Öte-gezegen K2-25b (temsili)
(Kaynak: spacedaily.com)
Spacedaily.com’da 7 Ağustos 2020’de yayımlanan bir haberde, şaşırtıcı şekilde yoğun bir öte-gezegenin (exoplanet) belirlendiği duyuruldu.
K2-25b olarak kaydedilen bu gök cismi, Kitt Peak Gözlemevindeki ( Kitt Peak National Observatory-KPNO), 0.9 metre çapında, WIYN teleskobuyla ve Apache Point Gözlemevinin (Apache Point Observatory-APO, New Mexico) 3.5 metrelik teleskobuyla, NSF’nin (National Science Foundation, ABD) bir programı kapsamında gerçekleştirildi.
Taurus Takımyıldızı yönündeki Hyades yıldız kümesindeki genç bir yıldızın yörüngesinde dolanan bu gezegen, yaşına ve büyüklüğüne göre oldukça yoğun göründü.
Araştırmacılar, Neptünden biraz daha küçük olan bu öte-gezegenin kütlesinin Dünyanın 25 katı kadar olduğunu hesapladı. Bu gök cisminin varlığı gezegen oluşum teorilerinin yeniden gözden geçirilmelerini gerektirecek. Böyle söylüyor araştırmacılar…
Bu gezegenin yörüngesinde dolandığı yıldız bir M-(tipi) Cüce (M-dwarf star); Sütlüyol Gökadasında (Milky Way) en fazla miktarda gözlenen yıldız tipi. Yörüngede dolanım süresi 3.5 gün olarak belirlendi.
Araştırmacılar, ayrıca, Dünya-Neptün arası büyüklükteki gezegenlerin Sütlüyol’da en fazla karşılaşılan gezegen tipleri olduğunu söylüyor.
Astronomlar, büyük gezegenlerin başlangıçta kütlesi Dünyanın 5-10 katı kadar olan buzlu-kayalık bir çekirdek (şüphesiz, dış katmanları buzlu !) oluşturduğunu, daha sonra da, artan gravitasyon gücüyle, bu çekirdeğin etrafında, kütlesi Dünyanın kütlesinin yüzlerce katına ulaşabilen bir gaz atmosfer topladığını söylüyor. Sonunda, Jüpiter benzeri bir ‘gaz devi’ ortaya çıkıyor.
Araştırmacılar, tamamen çekirdekten (katı-kütleden) ve etrafında çok ince bir atmosferden oluşan K2-25b’nin bilinen bu gezegen oluşum kuralını bozduğunu söylüyor. Şimdi masadaki sorular: Bu gezegen ‘ çekirdeği, ancak, 5-10 Dünya kütlesinde olabilir…’ üst limitini aşarak, bu çekirdeği nasıl oluşturabildi ? Bu kadar büyük kütlesi varsa, neden çok daha kalın bir atmosfer oluşturamadı…?
Be keşfi gerçekleştiren ekibin lideri Gudmundur Stefansson (Princeton University, ABD) bu gezegenin, yıldızına yakın yörüngelerde dolanan diğer Neptün-büyüklüğündeki öte-gezegenlere kıyasla, birbuçuk kat daha büyük kütleye sahip olmasının, beklenmedik bir durum olduğunu söyledi.
Bu keşif, Stefansson’un Doktora Tezi kapsamında geliştirdiği bir teknik kullanılarak ve NASA’nın Kepler uydusuyla topladığı veri iyileştirilerek gerçekleştirildi.
Yararlanılan Kaynaklar:
