(Uzun video’nun 1 saat 48. dakikasından sonrası izlenebilir…)
SpaceX’in Starship uçuş testi, oldukça gecikmeyle de olsa, bu geceyarısı (TS) 01:45’te başlatıldı ve büyük ölçüde başarılı olarak gerçekleşti… Araç 12.5 km yüksekliğe ulaştı… Aracın, yörüngenin tepe noktasındaki 120+ derecelik yön değiştirme manevrası başarılı oldu… Araç, planlanan iniş noktasına başarıyla yaklaştı… İnişin son saniyelerinde, iniş hızının planlanandan biraz yüksek olarak gerçekleşmesi sebebiyle, yaklaşık 7 dakika kadar süren uçuşun sonunda, araç ‘sert-iniş’ yaptı… haliyle, infilâk etti…!
Aracın yakıt besleme sisteminde (bir arıza olarak) ortaya çıkan düşük basıncın bu gecikmeli-yavaşlamaya sebep olduğu açıklandı… Roket motorunun yeterli güçle frenleme yapamadığı anlaşılıyor…
Kısaca, bu test uçuşu ‘başrılı bir başarısızlık’ (successful failure) oldu…!
Güncelleme 5: Fırlatmaya iki saniye kala ‘abort’ edildi…; Fırlatmadan vazgeçildi…; fırlatma tekrar ertelendi…!
Mike Wall’ın space.com’da, 9 Kasım 2020’de yayımlanan haberinde, roketin Raptor motorlarında belirlenen bir arıza sebebiyle, ateşlemenin TS 01:30’da (bu sabaha karşı), otomatik olarak durdurulduğu duyuruldu…
Bu test uçuşu rial No. 8″), SpaceX’in Güney Teksas bölgesindeki (South Texas facility, Gulf Coast, Boca Chica) tesisinden gerçekleştirilecekti… Roketin, arızasının büyüklüğüne de bağlı olarak, bu hafta içinde tekrar fırlatılması mümkün olabilir…
SpaceX, geliştirmekte olduğu Starship aracı ve Super Heavy taşıyıcı roket sistemiyle Ay’a ve Marsa insanlı yolculuklar yapmayı hedeflemekte… Tekrar kullanılabilir özellikte olan bu iki araçtan, 50 metre uzunluğunda ve paslanmaz çelikten imal edilmiş olan Starhip’te (Yıldız Gemisi; TV dizisi: Yıldız Gemisi-Alfa…!) altı adet Raptor tipi motor mevcut olacak…
Bu aracın Dünya yörüngesinden çıkarak, Marsa yolculuğunun gerçekleştirilebilmesi için, bu aracın, üzerinde 30 adet Raptor motoru bulunack, Super Heavy roket sistemi ile itilmesi gerekecek…
İtici roket sistemi Dünyaya geri dönerken, Starship Marsa ulaşacak, yüzeye inecek ve daha sonra tekrar havalanarak Dünyaya geri gelecek… Tabi, şimdilik bir bilim-kurgu…! Yine de, SpaceX’in, arada kazalar yaşansa da, ISS’ye astronot taşıma görevi dahil, hedeflerine birer birer ulaştığını görmek heyecan verici…!
Güncelleme 4: Canlı yayım başladı… Fırlatma /Test uçuşu saati en erken TS 21:00 (ya da daha sonrası) olarak görünüyor…!
Güncelleme 3: Canlı Yayımların 19:00’da başlayacağı söyleniyor… SpaceX, bugün izleyenleri biraz yordu…!
GÜNCELLEME:1,2
TEST UÇUŞUNUN, BAŞKA BİR DEĞİŞİKLİK YAŞANMAZSA, SAAT (TS) 18:00’DE (?) OLACAĞI ANLAŞILIYOR… BAŞKA KAYNAKLAR, DAHA ÖNCE, SAAT 15:00’TE GERÇEKLEŞTİRİLECEĞİNİ YAZMIŞTI…! CANLI YAYIN SAAT 17:00’DE (?) BAŞLAYACAK…!
………………………..
SpaceX firmasının Mars yolculuğu için geliştirmekte oluğu Starship SN8 adlı roketinin 12.5 km yüksekliğe ulaşması hedeflenen ‘tarihi test uçuşunun’ bugün saat 15:00’da (veya daha sonra ?) gerçekleştirilmesi bekleniyor… Her zaman hatırlattığımız gibi, kısa ya da uzun süreli ertelemeler her zaman mümkün…!
Uzay meraklılarından zaman ayırabilenlerin bu uçuşu, canlı yayım ortamlarından, (saat 14:45’ten sonra) takip etmelerini öneririz…!
Çin’in, Ay toprağı taşıyan Chang’e-5 Kapsülü atmosferdeki yavaşlamasını ‘kaya sektirme’ yöntemiyle gerçekleştirecek…; durgun su yüzeyinde sektirilen bir kaya gibi…!
Hayabusa 2’nin asteroid taşı-tozu numune kabı emin ellerde…!
RYUGU’dan taş-toz numunesinin Dünyaya başarıyla getirilişi bize NASA’nın Genesis aracını hatırlattı… Hani, ‘heykeli’ yerine ‘mezar taşı’ dikilen aracını…!
Uzaya, 2004’te, Güneş Rüzgarı parçacıkları (partikülleri) toplamak amacıyla gönderilen bu araç, Dünyaya dönüşünde, yaşanan bir paraşüt arızası sebebiyle, Utah (ABD) Çölüne çakılmıştı…
Haliyle, bu aracın getirdikleri numunelerin içinde ‘Dünya-tozu’ da, istenmeden, karışmış oldu…!
Yine de, bu araca (kalıntısına) gereken saygı gösterildi…; Utah Çölüne bir ‘Anıtı (Mezar Taşı)’ dikildi…!
Bilindiği gibi, 1970’li yıllarda başlatılan ‘Kendi Uçağını Kendin Yap’ projesi ile tetiklenen ‘havacılıkta milli ürünler geliştirme’ çalışmaları ile, biraz zaman alsa da, önemli başarılar elde edildi… Önce, ‘tasarımı mevcut’ (hazır) ürünlerin montajı ile yetinilse de (ki, bize göre, bu da önemli bir başarıydı; mühendis ve nitelikli-teknisyenlerimizin bu işleri yeterli kalitede başarabildiği gösterildi…), zaman içinde ve özellikle de İnsansız Hava Aracı tasarımı ve üretiminde (bir örnek olarak, basınımızda yeterince yer verilmese de, KARAYEL İHA bunlardan biridir…) çok önemli bir başarı elde edildi… Bu arada, Muharip Uçak montaj-üretiminin yanında, helikopter montaj-üretimi; buna paralel olarak, küçük boyutlu eğitim uçağı tasarımı ve üretimi de gerçekleştirildi…
Başka ülkelerle ortak olarak gerçekleştirilen tasarım-üretim projelerinde, başta motor olmak üzere, bazı havacılık ekipmanının tedariğinde yaşanan sıkıntılar, son dönemde, gerek üretilmekte olan İHA’lar ve gerekse milli helikopter projelerinde kullanılacak motorların milli tasarım ve üretimi için, yeni projelerin başlatılmasını tetikledi…
Muharip Uçak montaj-üretimi için gereken motorların montaj-üretimi için Eskişehir’de kurulan Tusaş Motor Sanayii-TMS’nin (Kuruluşunda yabancı ortaklı olmasının da sebebiyle) Yurtdışı tanıtım adı TEI idi; Tusaş Engine Industries…) bu proje için gereken motorları üretti… Tusaş Motor Sanayii, diğer motor parçası üretim projelerinin yanında, İHA’larda kullanılmak üzere motor tasarımı ve üretimi çalışmalarını da sürdürmekte… (Merak edenler, bu sahada gerçekleştirilen çalışmaların ayrıntısını tei.com.tr, tusas.com, baykarsavunma.com ve vestelsavunma.com sitelerinden öğrenebilir.)
5 Aralık 2020, Cumartesi günü gerçekleştirilen ‘Helikopter Motoru Tanıtım/Teslim Töreninde’ bir ‘teknik sıkıntı’ yaşandığı anlaşılıyor. Tören planına göre, çalıştırılarak ekranlarda gösterilecek (haliyle de, çalışma sesi ilk defa olarak duyurulacak) ‘yerli tasarım-üretim’ ilk helikopter motorunun (TEI-TS1400) ekranlara getirilmesi mümkün olamadı…!
Bu durumdan çok rahatsız olduğu anlaşılan TMS Genel Müdürünün sözleri ekrana yansıdı…
Hemen belirtelim, bu gibi aksaklıkları-belirli ölçüde-olağan saymak gerekir… Milli üretim projelerimizin en önemlilerinden sayılabilecek ‘Devrim’ otomobilinin Halka gösterilmesinde de benzer bir aksaklık yaşanmıştı…! Önemli olan, bu gibi aksaklıklardan sonra sükûneti koruyabilmek… Aksi doğru olsaydı, bu çağda Ay’a gidilemezdi…!
Törende yaşanan bu ‘gösterilememe’ aksaklığının sebebi, herhalde, daha sonra ilgililer tarafından açıklanacaktır…
Daha sonraki denemede motorun başarıyla çalıştırıldığı, ayrıca, duyuruldu… Bu durum video ‘Tören: Bölüm 2’den izlenebilir…
Gecikmeli de olsa, motorun çalışabildiğinin gösterilebilmesi önemliydi…
*
Burada bir hususu vurgulamak gerekti: Tanıtımı yapılan bu motor ‘Milli’ (tasarım-üretim) bir motor… Haliyle, ‘Milli’ bir kuruluşumuzun, ‘Milli’ bir ürünü… Töreni izleyenlerin önüne konan motorun üzerinde Tusaş Motor Sanayii’ yazması yerine ‘TEI’ yazması açıklanmaya muhtaç bir husustu… Videolardan, Tusaş Motor Sanayii Genel Müdürünün yabancı sözcüklere biraz fazla angaje olmuş olduğu izlenimi edinildi…!
Biraz zaman alsa da, TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (Eskiden sıkça kullanılan adı: TAI), gözlediğimiz kadarıyla, bu sıkıntıyı aşmayı başarabildi…!
Çin bugün uzaya bir Long March-3B roketiyle, Gaofen-14 uydusunu gönderdi… Gaofen-14, bir optik-steryo haritalama uydusu (optaical stereo mapping satellite)… Bu uydu, yüksek hassaslıktaki steryo görüntüleme kabiliyetiyle, büyük ölçekli, dijital topoğrafik haritaların yapılabilmesi için veri toplayacak…
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.