Dış basında 21 Ocak 2021’de yayımlanan haberlerde, Endonezya Havayollarına ait Boeing 737-500 uçağının 9 Ocak 2021’de geçirdiği kazanın sebebi olabilecek bir iddia ortaya atıldı…!
Sriwijaya Air’a ait uçak, 182 Numaralı uçuşunda, havalandıktan 4 dakika kadar sonra Java Denizine düşmüş, meydana gelen bu kazada, uçakta bulunan 62 kişinin tamamı hayatını kaybetmişti… yapılan ön incelemelerde, üç bin metre kadar yüksekliğe tırmanan uçağın, ani bir dalışla, on beş saniye kadarlık bir sürede denize yüksek hızla çakılmış olduğu belirlendi… Uçakta olası bir yapısal hasarın bu kazaya sebep olabileceği hususu da akıllara gelmişti…
Uçağın Uçuş Veri Kaydedicisi (FDR; Turuncu Kutu !), enkaz mahallinden bulunarak, bu cihazda depolanan uçuş verisi incelendi, ancak, Endonezya Sivil Havacılık Yetkilileri, bu veriden elde edilen ilk sonuçlar hakkında henüz bir açıklama yapmamış, sadece, bu cihazdan tatmin edici seviyede veri elde edildiği söylenmişti… Kazayı inceleyen makam, halen, Kokpit Ses Kaydedicisinin (CVR) ‘hafıza birimi’nin aramasını sürdürmekte… Bu cihaza kaydedilen kokpit konuşmalarının bu olayın aydınlatılmasını sağlayacağına inanmakta… Ancak, görünen o ki, parçalanmış durumda olduğu belirlenen CVR cihazının, yine, deniz tabanındaki çamur tabakası içine saplanan enkazdan bulunma olasılığı oldukça düşük… Bu hafıza birimi bulunsa bile, içinden veri alınması, alınacak verinin kullanılabilir durumda olması,… olasılığı daha da düşürmekte… Yine de, aranan bu ekipman-parçası bulunamasa da, Kaza nceleme Heyetinin ‘Ön Raporunu’ en geç 8 Şubat 2021’de açıklayacağı daha önce duyurulmuştu… On gün kadar daha beklememiz gerekiyor…!
*
21 Ocak 2021’de, basında yer alan haberlerde, bu uçağın otomatik-gazkolu sisteminde (auto-throttle) meydana gelmiş bir arızanın bu kazada sebep teşkil edebileceği ileri sürüldü… Uçağın Otomatik-Pilotu (Autopilot) sistemiyle entegre çalışan bu motor gazkolu-sistemi (Auto-throttle), belirli şartlar oluştuğunda, Otopilotun gazkollarına kendiliğinden ve doğrudan kumanda vermesini (gaz açma, gaz kesme) sağlamakta…
Basında yer alan haberlerde, kısa bir süre önce, bu uçakta bu gazkolu-sistemiyle ilişkili bir arızanın meydana geldiği, FDR incelemesinden de, bu arızanın tekrar ortaya çıktığı hususunda veri kaydına ulaşıldığı ileri sürüldü… (Gazkolu pozisyonlar FDR’de kaydedilen çok sayıdaki veriden sadece biridir.) Endonezya Sivil Havacılık Kazaları İnceleme Otoritesinin, sınırlı da olsa, bu konuda bir beyanı oldu…
Habere göre, iki motorlu uçağın gazkollarının pozisyonları arasında belirgin bir fark oluştu; gazkollarından biri düşük motor devrine (gücüne) yol açacak bir pozisyonda sıkıştı… Gazkolundaki bu arızayı gidermeye çalışan pilotlar, doğru müdahalede bulunamayınca, uçağın kontrolu kaybedilerek, çok kısa sürede gerçekleşen bu kaza yaşandı…! (Farklı gazkolu pozisyonları, uçuşta asimetrik itkiye sebep olarak, uçağın yatışına ve dalışa geçmesine sebep olabilecek bir durum…)
Yapılan araştırmada, ‘gazkolu otomatik kumandası’yla ilişkili arızanın, bu uçakta daha önce zaman zaman karşılaşılan bir durum olduğunun da belirlendiği ileri sürüldü…! (Kazanın oluş şekli benzer olmasa da, bir milli havayolu firmamızın uçağının, 25 Şubat 2009’da, Amsterdam Havaalanına inişi esnasında meydana gelen bir kazada, otomatik-gazkolu sisteminin de, (pilototların beklemediği bir anda, motorlara ‘gaz-kesme’ kumandası vererek) önemli bir rol oynadığı belirlenmişti…)
İki motorlu uçaklar, tek motorla kalkış-iniş yapabilecek ve uçuşunu sürdürebilecek şekilde tasarlansalar da, görüşün sınırlı olduğu (bulut içi gibi…) durumlarda, ani gelişen durumu pilotların doğru teşhis edememeleri halinde, uçakların anormal duruma sokulması/girmesi ve kumandasının kaybedilmesi mümkün olabilmekte… Yaşanan kazalarda bunun yeterince örnekleri mevcut…!
ABD’nin Federal Havacılık Otoritesi, 2001’de, Boeing 737-500’leri de kapsayacak şekilde, itki farklılığına yol açmaları sebebiyle, uçaklarda mevcut olan Otomatik-Gazkolu Bilgisayarlarının (Autothrottle Computer) yenilenmesini istemişti… Eğer doğruysa, benzer bir olayın 20 yıl sonra yaşanmış olması düşündürücü…!
Yararlanılan Kaynaklar:
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.