Pistten çıkan bir uçak…
Uçakların pistten çıkması, zaman zaman yaşanan bir havacılık olayı… (‘Olay’…sözün gelişi…!)
Bir uçağın pistten çıkmasının birçok sebebi olabilir… Ayrıca, pistten çıkış olayı uçağın kalkışında veya inişinde yaşanabilir…
Pistten çıkışın, görünürde, birçok sebebi olsa da, ağırlıklı sebebi kullanıcı (operatör, kısaca, pilot) hatasıdır… Uçağın yüksek iniş hızı, inişte yüksekliğin gerektiği gibi ayarlanamaması, hatalı/geç frenleme, inişte ısrar etme,… olası sebepler arasında…
Yine de, ani gelişen şiddetli atmosferik olaylar (beklenenden şiddetli rüzgar, yağmur,…), pistte beklenenden fazla su birikmesi, eğitimdeki pilotlara öğretmen desteğinin yetersizliği, beklenmedik bir anda iniş takımı arızası, tekerlek patlaması, yoğun sis,… gibi sebepler de, bu olayın yaşanmasına katkıda bulunabilir…
Pistten çıkan bir uçağın başına gelecekler (oluşacak hasar) uçağın pistten çıktığı andaki hızına (enerjisine) ve pist dışında yol alacağı arazinin durumuna bağlı olarak büyük değişkenlik gösterir… Bu hasarlanma, tekerlek patlaması ile sınırlı olabileceği gibi, yolcu/uçuş ekibi için ölümcül sonuçlar, uçak için de onarımı mümkün olmayacak bir hasar şeklinde de sonuçlanabilir…
Burada ‘değişmeyen bir durum’, Yetkililerin, ‘Uçakta hasar meydana gelmedi’ veya ‘hafif hasar meydana geldi’…söylemidir….!
Yaşanan bu olayları takip edecekler, ‘işin renginin farklı olduğunu’ daha sonra görebilir…! Bu görüşümüzü birkaç örnekle delillendirelim…:
Bir Milli Havayolumuzun uçağı 4 Mart 2025’te, Katmandu Havaalanına inişinde pistten çıkmıştı…Neyse ki, yaşanan bu kaza bir yolcunun yaralanması ve (haliyle) uçakta meydana gelen hasarla sınırlı kaldı…
A330 tipindeki, TK-726 Uçuş Numaralı ve TC-JOC tescilli (kuyruk tescilli değil !) bu uçakta, yaşanan bu kaza anında, 223 yolcu mevcuttu…
Gerçekleştirilen inceleme sonunda bu uçağın onarımının ekonomik olmayacağına (60 milyon dolar kadar…) karar verilmiş olunmalı ki, bu uçak parçalanarak taşındı. Bu uçağın bir müzede sergilendiği biliniyor…!
Bir başka uçağımız, bu defa, Trabzon Havaalanına inişte pistten çıktı…
13 Ocak 2018’de meydana gelen bu kazadan sonra, Yomra ilçesine (Trabzon) taşınan bu uçağın, kazadan uzunca bir süre sonra, bir ‘Pide Salonu’ olarak hizmet vereceği duyuruldu…!
Yine, bir başka uçağımız ( B737-800; TC-JGZ) , Kasım 2019’da, Odessa Havaalanında (Ukrayna) pistten çıktı…
Bu uçağın da, meydana gelen hasarın büyüklüğü sebebiyle, hizmetten alınmasına karar verildi…; tekrar uçamayacaktı…!
22 Ocak 2013’te meydana gelen bir başka olayda, bir F-16 uçağımız da, Diyarbakır Hava Meydanından kalkışı esnasında pistten çıkmıştı… O tarihte, Yetkililerin basına yansıyan beyanlarında, ‘pilotun yaralanmamış olduğu, uçakta da bir hasarın meydana gelmediği’ duyurulmuştu…
Bir pistten çıkma olayı da, 31 Ekim 2018’de, İsrail’de yaşanmış, iniş sonunda düşük hızda yaşanan bu olayda bir F-16 uçağı pistten çıkmıştı…
Bu olayı bu yazıya dahil etmemizin sebebi, İsrail’li Yetkilinin bu olay üzerine yaptığı açıklama…!
İsrailli Yetkili yaşanan bu kazanın , uçağın iniş takımında (fren sisteminde) meydana gelen bir arızadan kaynaklandığının belirlendiğini söylemiş… Bu gerçekten olmuştur…olmamıştır ? (Olayları/Kazaları bir ‘arızaya’ bağlamak adettendir…)
Pilot, fren arızası sebebiyle, durduramadığı uçağının, önündeki başka bir uçağa çarpmasını önlemek için, pistin dışına yönlendirmiş…
Yaşanan bu olaydan, sadece üç gün sonra, (belki daha da kısa bir süre sonra), İsrail’li Yetkili, bu uçağın ‘bakımı yapılarak, uçuş görevine geri döndürüldüğünü’…beyan etmiş…; ‘bakın burası çok önemli’…!
Uçakta bir hasar yoktu veya çok küçüktü ki, bu kadar kısa sürede bu başarılabildi…! (Bu sürenin içinde olay/kaza incelemesi, onarım kararının verilmesi, gerekli yedek parçaların tedariği ve onarımı ile uçuş testinin yapılması da var…(olmalı)…!)
Yetkilinin bu açıklaması Size ‘tanıdık’ geldi mi…? Tipik bir, ‘sıcak kanlılar-coğrafyası’ davranışı…
Uçağın fotoğrafına bakıldığında, sağ kanadın bir aydınlatma direğini devirdiği de görülüyor… Bu, en azından kanatta da meydana gelmiş bir hasar demek… Kanadı sök, onar, tekrar yerine tak, sistem kontrollarını yap…; tek başına, ‘hatırı sayılır bir iş’…! Burun İniş Takımı ve Radom hasarını saymıyoruz…
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/thy-ucagi-nepalde-pistten-cikti/70042
http://www.gunhaber.com.tr/haber/THY-ucagi-pistten-cikti-1-yolcu-yarali/382843
https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/f-16-ucagi-pistten-cikti-399068
https://www.karar.com/kaderi-belli-oldu-4-milyon-tllik-pide-salonu-1611075
https://www.evrensel.net/haber/47076/diyarbakirda-f-16-pistten-cikti
https://www.airturkhaber.com/haberler/f-16-takside-pistten-cikti/
(Günün Seçimi)
HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.