Uçak arızaları ‘adam gibi’ araştırılmazsa…! (If aircraft malfunctions are not investigated honestly…!)

Bu kaza 18 Mart 2019’da, Sundance Havaalanında (Yukon, Oklahoma) meydana gelmişti…

Westwind 1124 (IAI) tipi bir uçak, piste inişte ters dönerek araziye çarptı… Meydana gelen bu kazada, uçakta bulunan iki kişi hayatını kaybetti…

Video kaydından, pilotun inişten vazgeçerek tırmanmak istediği, takiben, uçağın sola yatarak ters döndüğü ve yere çarptığı anlaşılmakta…

Uçağın iniş takımları ve flapları açık (iniş) pozisyondaydı. Bunların yanında, sol motor ‘Tepki-Saptırıcı’nın (thrust reverser) da açık olduğu belirlendi…! (‘Tepki Saptırıcı’lar motor-gücüyle/itkisiyle frenleme için kullanılmakta… Motorun eksoz gazını saptıran bu araç/mekanizma motorun itkisinin yönünü-uçağa frenleme yaptıracak şekilde- belirli bir açıyla saptırmakta…)

Uçakta Kokpit Ses Kaydedicisi (CVR) mevcut olmasına rağmen, kaza öncesi konuşmalar kaydedilmemişti…; son kayıt 2007 yılına aitti… (Sistem arızalı veya önceden kapatılmış !)

Bu uçakta, Tepki Saptırıcının Burun Tekerleği yere basmadan önce, uçuş esnasında açılmasını (etkin olmasını) önleyecek, bir koruma tedbiri (ground contact switch; WoW) yoktu… Bu konuda tercih, İmalatçı Firma IAI tarafından 1977’de yayımlanan bir Servis Bülteni (Service Letter) ile uçağın sahibine/kullanıcısına bırakılmıştı…!

Kaza incelemesi kapsamında, bu tepki saptırıcının pilot tarafından açılmadığı (kullanılmadığı) ancak, sol motor tepki saptırıcısına kumanda eden (ve gazkolu asamblesi içinde olan) sivicin tasarım şartnamesine uygun şekilde çalışmadığı belirlendi. Gerek sağ sistem ve gerekse sol sistem siviçlerinde, uzun süreli kullanıma da bağlı olan, elektrik arkı izlerinin/kalıntılarının mevcut olduğu belirlendi…!

Bu uçakta, haftalar öncesinde de, pistte düşük hızla giderken, bir ‘tepki saptırıcı’ arızası (kumanda edilmeden açılma) belirlenmişti…!

Bu kazanın sebebi:

*Bu uçağın Tepki Saptırıcısıyla ilgili emniyetsiz durumunu önemsemeden bu uçakla uçan Tecrübeli Pilotta mıydı ?

*Bu uçağın bu emniyetsiz durumunun giderilmesi, arızalarının ‘adam gibi’ araştırmayan ve bu amaçla gerekli harcamayı yapmayan (sahibi) Firmada mıydı ?

*Yoksa, daha önce belirlenmiş arızayı gerektiği gibi araştırmayan ve gidermeyen Bakım Teknisyeni’nde miydi…?

*Yoksa ‘d’ şıkkı mı…?