Kara Deliğin ‘arkası’ göründü (mü?) (First detection of light from behind a black hole…?)

(Kaynak: Stanford News; ESA)

Taylor Kubota’nın Staford News’te 28 Temmuz 2021’de yayımlanan haberinde, bir Kara Deliğin arka bölgesinden yayımlanan bir ışımanın gözlenebildiği duyuruldu…!

Bir araştırma grubu, Einstein’in Genel Görelilik Kuramının sonuçlarından birini de doğrulayacak şekilde, bu kara Deliğin ‘öteki yüzünden’ yayımlanan X-ışını ışımalarını gözlediler/kaydettiler…

Stanford üniversitesi astrofizikçilerinden olan Dan Wilkins, 800 ışık yılı uzaklıkta yer alan çok büyük-kütleli (süper…deyemedik !) bir Kara Deliğin yayımladığı X-ışını görünümünde (patern) merak uyandırıcı bir dağılım (ayrışma) gözledi (gözlemledi… değil…!)… Kısaca, kaydedilen X-ışını ışıma bölgesinde farklı renkte ve ayırdedilebilir daha sönük ışıma izleri mevcuttu…

Araştırmacılar, gözlenen bu X-ışınlarının, uzaydaki gazın Kara Delik tarafından emilme sürecinde, aşırı ısınma sebebiyle, ortaya çıktığını söylüyor… Oluşan bu x-ışını ışıması ortamdaki gaz kütlesiyle çarpışınca, ayrıca, yansımakta…Kara Deliğin arka bölgesinde ortaya çıkan ve Kara Deliğin çok büyük gravitasyon kuvveti etkisi altında saptırılan X-ışıması da, farklı renkte ve kısa X-ışımaları olarak Dünyadan gözlenebilmekte…

(Daha ileri gitmeden belirtelim: Kara Deliklerin ‘arka/çıkış’ tarafı var mı, buradan çıkan madde var mı…konusu astrofizikçilerin-bize göre-biraz uzak durdukları/etrafından dolandıkları bir konu…Kara Deliklerin ağız ve arka bölgesinde (olay ufkunda) gözlenen çift-yönlü ışımalar, nispeten uzak bölgede oluşmaları sebebiyle, bu soruya cevap olamamakta…)

Kavli Astrofizik-Kozmoloji Enstitüsünde (Stanford, ABD) ve SLAC Ulusal laboratuvarında bir araştırmacı olan Wilkins’in de söylediği üzere, bir ‘Kara Delik öğretisi’ne göre, Kara Deliklerin çıkışı yoktur…; içindeki (olası) ışık ağzından veya ‘başka yerinden’ dışarıya çıkamaz…! Kara Delikler etrafındaki uzayı eğer (warping), ışığı eğer (bending) ve manyetik alanı ‘burar'(twisting; halatın burulması…)…

Nature Dergisinde 28 Temmuzda yayımlanan bu araştırma makalesinde, ‘Kara Deliğin arkasında oluşan ışık’ senaryosu detaylı olarak açıklandı…

Manyetik Alanın Kara Deliklerin yakınındaki davranışı araştırmacıları elli yıldan beri anlamaya çalıştıkları bir konu…

Araştırmacıların asıl hedefi, Belirli Kara Delikler etrafında oluşan ve ‘Corona’ adı verilen oluşumun gözlenmesiydi… Çok büyük kütleli bir Kara Deliğin içine düşmek üzere hareketlenen madde, sürekli bir (X) ışıma yapar…Bu ışıma Kara Deliğin etrafında bu ‘Korona’yı oluşturur… (Güneşin etrafında da, ‘Korona/Güneş Tacı’ adı verilen ve Güneş tutulmalarında gözlenebilen bir plazma-yapı oluşur…) Bu ‘Korono’ yapısı incelenerek, Kara Deliğin karakteristiklerinin haritası çıkarılabilir…

Önde gelen bir teoriye göre, Kara Delik tarafından emilerek hareketlendirilen gaz (bu yakınlıkta madde ancak gaz halindedir…), milyon+ derece (bu seviyedeki sıcaklığın biriminin önemi kalmaz !) sıcaklığa ulaşınca, elektronlar atomları terkederek, manyetik plazma bir plazma-yapı oluşumunu sağlar…Kara Deliğin güçlü eksenel dönmesinin de etkisiyle, manyetik alan yayları (arc) uzayarak ve bükülerek parçalanır… Sonunda, Güneşin etrafındakinin benzeri bir ‘Korona’ oluşur…

Wilkins, bu manyetik alanın hızlandırdığı elektronlarınX-ışını ışıması yaptığını söylüyor… (Enerjilenen elektron ışıma yaparak, daha alt enerji seviyesine iner…Tekrar enerjilenirse, bu olay tekrarlanır…)

Wilkins, küçük (ve farklı renkteki) X-ışımalarının bu ana ışımaların kaynağı incelendiğinde belirlendiğini söylüyor…; bu küçük ışımalar (flares) ana X-ışımalarının yansımış olanlarıydı… (Bu noktada şu söylenebilir: Fizikçiler ‘yansıma’nın gerçekte, yeni (doğan/oluşan) bir ışıma olduğunu söylüyor… Işık yansımaz, yeni ışımaya yol açar… Her yansıyan ışık, yeni doğan bir ışıktır…! Burada ifade edilen yansımayı bu bağlamda anlamak gerekir…)

Kısaca, araştırmacıların belirlediği (farklı renkli ve daha zayıf X-ışıması), Kara Deliğin arka bölgesinde -bir şekilde-oluşan X-ışımasının gazlara çarpmasıyla tetiklenen (yansıyan(echoe) !) ışımaydı…

gif depicting the process by which X-ray light from behind a black hole can be observed

(Kaynak: ESA; Stanford News)

Yararlanılan Kaynak:

%d blogcu bunu beğendi: