Uzayda nasıl kalem gerekti…? (How type pen did require in space…?)

NASA astronoto Walter Cunningham Apollo 7 içinde ‘mektup'(!) yazarken…: ‘…hasseten selam ederim…’ (Kaynak: NASA; spacedaily.com)

Uzaya ilk çıkıldığı yıllarda Kontrol Listeleri (Checklist) nasıl işaretlendi…, notlar nasıl alındı…; şahıs beraberinde götürülen ‘hediyelik-kartlar’ nasıl imzalandı…?

‘Uzay-kalemi’ (uzayda kulanılabilecek kalem) tasarımı ABD’nin (ve muhtemelen Sovyetlerin) halledilmesi gereken meselelerinden biri oldu…

Sovyet kozmonotlarının uzay ortamında başlangıçta kurşun kalem kullandıkları biliniyor… Ancak, Kurşun Kalem’in, iş görmesine rağmen, yarattığı bir risk de mevcuttu…; kırılacak (elektrik açısından iletken) grafit uçlarının kabin içinde serbestçe dolaşarak, elektronik devrelerde kısa devreye yol açma olasılığı…! (Kurşun Kalemin taşıdığı potansiyel risk, Sovyetlerin göze aldığı diğer risklerin yanında, herhalde ‘devede-kulak’ mertebesindeydi…!)

Aynı dönemde ABD’nin ‘uzayda-kullanılabilecek kalem’ icad etmek için milyonlarca dolar harcadığı söylentisi de bir efsaneden ibaretti…

Emniyetli bir kullanım düşünüldüğünde bir ‘uzay-kalemi’ne gerçekten ihtiyaç vardı…Bu sahada çalışan kalem imalatçılarından biri de Fischer firmasıydı…; 1968’de Fischer Space Pen’i geliştirdi…Astronot Walter Schirra, Apollo 7 uçuşunda bu kalemi kullandı ve tanıttı… Geliştirilen ilk kalemler halen, bazı ABD Müzelerinde sergilenmekte…Sovyet Kozmonotları da, 1969’dan itibaren, geliştirdikleri uzay-kalemlerini kullanmaya başladılar.

Yaygın şekilde kullanılan ‘bilya-uçlu’ (ball-point) tükenmez kalemlerin uzay ortamındaki performansı oldukça kötüydü…; boya sızdırmakta, yazmada zorluk yaratmakta ve kalem ucu çabuk kurumaktaydı…

İlk dönemde, basınçlı mürekkep tüpü kullanan kalemler tasarlandı… Ancak, bu kalemler de, tüp içindeki basınç sebebiyle kaçak yaptı… Ancak, mürekkebine reçine katılarak bu kaçak engellenebildi… Neredeyse katı bir hale getirilen mürekep/boya, bu kalemle yazmaya başlanınca, ucundaki bilyenin baskısı altında sıvılaşmaktaydı…; böylece, (düşük-gravitasyonlu) uzay-ortamında kullanılması mümkün olabildi…

Geliştirilen bu kalemler NASA’nın basınç ve farklı ortam gazı (oksijen,…) ile sıcaklık testlerinden geçirildikten sonra astronotların kullanımına verildi…

Firmanın uzay ortamında kullanılmak üzere geliştirdiği bu kalemler, halen, birçok farklı sektörse de kullanılmakta; her ortamda yazabiliyor olması sebebiyle… (Halen kullanılmakta olan ‘tükenmez kalemlerin’ bir problemi ısındığında boya/mürekkep sızdırması.., diğer bir problemi ise, ‘baş/uç-yukarı’ tutulduğunda yazmaması…!

Yararlanılan Kaynaklar:

https://www.spacedaily.com/reports/Space_pens_pencils_and_how_NASA_takes_notes_in_space_999.html