Bir T-38C kazası…! (A T-38C accident…!)

Kaza 19 Şubat 2021’de, Dannelly Field’de (Montgomery, Alabama, ABD) meydana geldi…

ABD Hava Kuvvetlerine ait bir T-38C, Pilotların ‘Aletle Alçalma’ manevrası esnasında, Pistbaşına yaklaşırken (* Piste kısa kalarak) yere çarptı… (*Bir havacılık terimidir.)

Öğretmen (IP) ve Öğrenci Pilot’un (SP) bu Piste aletle alçalmasından sonra Tallahassee International Airport’a (Florida) doğru uçuşa devam etmeleri ve oraya iniş yapmaları planlanmıştı…

Uçağı kullanan SP, Piste, Nihai (Final) Dönüşe başladığında, uçuş hızı planlanandan 18 Knots yüksek, uçak da (Pist eksenine göre) 0.4 NM ‘**geniş’ (wide) kalmıştı… (**Bir başka havacılık terimidir.)

Bu durumu izleyen IP, SP’ye, pozisyon ve hız düzeltmeleri için gerekli yönlendirmeleri yapar….

SP, motor Gazkollarını (çift motorlu) Rölantiye çeker, uçağa da yatış yaptırarak Pisti karşılama manevrası yapar…

Uçağın hızının Son Yaklaşma Hızının altına düştüğünü gören IP, kumandayı ele alarak uçağın yatışını düzeltir…, Uçağın burnunu kaldırır (Pitch Up); ayrıca, Gazkollarını (Throttle) da MAX A/B’ye (Maksimum güç pozisyonu) açar… IP, Gazkollarını açıncaya kadar, 18 saniye süresince, Gazkolları Rölanti (Idle) pozisyonda kalmıştır…! Bu süreçte, Uçağın hızı, Son yaklaşma Hızının 17 Knots altına düşmüştür…; dakikada 1100 fit’lik alçalma (çöküş) hızı ile ve (Deniz Seviyesine göre) 250 fitlik yüksekliği geçerek (alçalarak)…!

Uçak, Pistbaşına 1800 fit (600 metre kadar) mesafede yere çarpar… Her iki Pilot da hayatını kaybeder…

*

Kaza İnceleme Raporunda, meydana gelen bu kazanın ana sebebi olarak, uçuşun bu safhasında, IP’nin ‘Durum Kaybı (Situational Awareness) yaşayarak, gelişen bu tehlikeli durumda gerekli düzeltici müdahaleyi zamanında yapamaması’ olduğu beyan edildi…! (Bizim kullanacağımız ifade, biraz, farklı olurdu…!) SP’nin Gazkollarını Rölanti Pozisyonunda unutması da bu kazaya katkıda bulunan diğer bir önemli sebepti… IP de, Gazkollarının bu pozisyonda bırakıldığını zamanında farkedememişti…! SP’nin, Pisti karşılamak için yaptığı ilave düzeltme manevraları uçağın daha fazla hız kaybına ve daha hızlı çöküşüne (yükseklik kaybına), haliyle, Uçağın Emniyetli Bir Uçuş için uçuş parametrelerinin dışına çıkmasına yol açmıştı… !

*

Bu noktada birkaç husus vurgulamakta fayda var:

• Bu kaza Şubat 2021’de meydana geldi… Kaza İnceleme raporu ise 6 Ağustos 2021’de sonuçlandırıldı… (Askeri Uçak Kazaları, Sivil Havayolu/Uçak kazalarının incelenme sürelerine kıyasla çok daha kısa bir sürede hazırlanabilmekte…! (Biraz…, ‘yoğurt yeme’ meselesi…)

• Öğretmen Pilotların Öğrencilerinin uçuş performansını yeterince yakından takip etmemeleri bir çok uçak kazasının ana sebebi oldu ve olmakta…
• Bu kaza her ne kadar bir ‘Askeri Uçak’ kazası olsa da, bu kazaya yol açan faktörler sivil uçak kazalarına da yol açabilecek faktörlerdir… Dolayısıyla, yeterince kaliteli olarak hazırlanan ve erişilebilir durumda olan bu Kaza Raporlarından alınabilecek derslerden, Askeri Pilot Eğitimlerinin yanında, Sivil Pilot Eğitimlerinde de istifadesi düşünülmelidir..!

*

‘Kırık Kolları Yen İçinde Tutmanın’ kimseye yararı olmaz…!

Yararlanılan Kaynak: